( عکس) شکارچیان نهنگ، چه کسانی هستند؟

شاید به جرأت بتوان گفت شکارچیان نهنگ یکی از شجاع‌ترین وبی‌رحم‌ترین صیادان روی زمین هستند؛ آنها یک تنه به استقبال خطر می‌روند.

این افراد که بیشتر در قبیله‌هایی زندگی می‌کنند که با کمترین تجهیزات شکار دست به این کار خطرناک می‌زنند بیشتر برای اینکه به سایر هم‌قبیله‌ای‌هایشان نشان بدهند که قدرت و شجاعت زیادی دارند به شکار نهنگ می‌روند. هیولایی که می‌تواند با یک ضربه دمش همه آنها را به کام مرگ بفرستد.

شکارچیان لامالیرا

هنوز با گذشت صدها سال، سبک زندگی روستاییان لامالیرا که در بخش جنوبی جزیره لیمباتا در اندونزی زندگی می‌کنند تغییر نکرده است. طناب، قایق‌های چوبی و نیزه‌های معمولی تنها تجهیزاتی هستند که روستاییان با آن به نبرد نهنگ عنبر می‌روند و با گذشت قرن‌ها این روش قدیمی هنوز کاربردی‌ترین روش برای تهیه غذای مورد نیاز مردم روستا به شمار می‌رود.

یکی از دلایلی که ساکنان این منطقه به شکار نهنگ می‌روند مناسب نبودن خاک منطقه برای کشاورزی است و برای همین مردم برای تامین خوراک خود به شکار موجودات دریایی از جمله نیزه ماهی، ماهی تن، ماهی برقی، لاک‌پشت‌های دریایی، هشت پا و خرچنگ وابسته شده‌اند.  

گروهی از ماهیگیران حرفه‌ای این روستا به شکار نهنگ عنبر ۲۲ متری می‌روند تا آذوقه کافی برای خوراک مردم روستا فراهم کنند. البته تصور نکنید که آنها با اسلحه و تفنگ، نهنگ شکار می‌کنند بلکه مردم این روستا همچنان از روش‌های سنتی و قدیمی برای شکار بزرگترین موجود دریا استفاده می‌کنند.

لحظه شکار نهنگ عنبر یکی از دیدنی‌ترین صحنه‌های شکار در دریا به شمار می‌رود. شاید باور نکنید اما گاهی اوقات شکار از قایق‌های چوبی و کوچک ماهیگیران بزرگتر است و با این حال، ماهیگیران باز هم دل به خطر می‌زنند.

هنگامی که وقت شکار نهنگ ‌فرا می‌رسد ماهیگیران با تجربه روستا که سال‌هاست به شکار نهنگ می‌روند خود را آماده یک شکار پرهیجان دیگر می‌کنند. دو قایق از مردان ماهیگیر راهی دریا می‌شوند، آنها شش ساعت تمام نیزه به دست برای شکار کردن نهنگ عنبر در آب می‌مانند و در آخر  با شیوه‌ای عجیب طعمه غول‌پیکر خود را به کام مرگ می‌کشانند.

 قایق‌ها را به آب بیندازید

قایق‌های بادبانی شکارچیان نهنگ اندونزیایی، ساخته دست روستاییان است و بادبان‌های این قایق از برگ‌های گیاهان بومی منطقه ساخته شده است و در ساخت این بادبان‌ها از میله آهنی استفاده نشده و حتی یک میخ هم برای اتصال بادبان‌ها کوبیده نشده است.

ناب‌هایی که برای شکار نهنگ به نیزه‌ها متصل می‌کنند از برگ درخت خرما بافته شده است.   «لیفا نو» که به زبان محلی به معنی «فصل دریا» است از ماه می آغاز می‌شود و تا اکتبر ادامه دارد. و این فصل مهمترین فصل شکار نهنگ‌هاست. البته ساکنان لامالیرا در این فصل فقط نهنگ‌ها را شکار نمی‌کنند بلکه در میان امواج آرام دریا به نبرد دیگر ساکنان دریا از جمله کوسه‌ها و دلفین‌ها نیز می‌روند.

هرچند روش شکار نهنگ لامالیرایی‌ها یکی از قدیمی‌ترین و عجیب‌ترین روش‌های شکار این غول دریا به شمار می‌رود اما همین قدیمی بودن روش شکار باعث ایجاد نگرانی‌های بسیاری در بین ساکنان روستا شده است زیرا در پنج سال گذشته این روش شکار موفقیت چندانی نداشته و به عنوان مثال سال گذشته شکارچیان نهنگ روستا موفق شدند تنها سه نهنگ را به دام بیندازند. علت عدم موفقیت از نظر روستاییان منطقه نبود اتحاد بین قبیله‌های مختلف است و هر قبیله ساز خود را می‌زند و ترجیح می‌دهند به تنهایی به شکار بروند.

ماهیگیران دریای ساوو

شکار نهنگ در دریای ساوو در جنوب شرق آسیا یک سنت قدیمی به شمار می‌رود که همه جنبه‌های زندگی ساکنان منطقه به آن وابسته است. مردم بومی بر این باورند که بین زندگی آنها، دریا و جزیره، یک نوع هماهنگی خاصی ‌برقرار است.

آنها می‌گویند که اگر در زمین بین قبیله‌ها صلح برقرار باشد باعث می‌شود تا شکار در دریا آسان‌تر شود و اگر شکارچی نهنگ در دلش دشمنی با کسی داشته باشد مطمئنا قایقش در طول شکار با حوادث پیش‌بینی نشده‌ای مواجه خواهد شد.

پیش به سوی نهنگ

وقتی نهنگ عنبر در آب دیده می‌شود، «لامافاها» که هدایت‌کنندگان و صاحبان قایق و در اصل شکارچی نهنگ هستند به سمت نهنگ می‌روند و از دو سمت تا جایی که می‌توانند به حیوان نزدیک می‌شوند. لامافاها از شش ماه پیش از آغاز فصل شکار از انجام بعضی از کارها خودداری می‌کنند این یک آیین همیشگی برای شمار نهنگ در بین مردم روستاست.

همچنین آنها در طول سفر به هیچ عنوان اجازه خوابیدن ندارند.   «رافینوس سانگا سولانا» یکی از لامافاهای مشهور روستای لامالیراست. این مرد ۴۷ ساله تاکنون ۳۵ عنبر نهنگ را شکار کرده و حضور او در فصل شکار همراه ماهیگیران به آنها قوت قلب می‌بخشد و این اطمینان را به ماهیگیران می‌دهد که شکار خوبی را در پیش دارند.

قایق رافینوس با گنجایش ۱۶ نفر «دالو تین» نام دارد و همه شکارچیان نهنگ این قایق را به خوبی می‌شناسند. به محض اینکه لامافا در موقعیت مناسب قرار می‌گیرد درحالی‌که یک «کیفا» - نیزه‌ای از چوب بامبو با تیغه آهنی  را در دست دارد با یک خیز بلند به طرف نهنگ حمله‌ور می‌شود و غول دریا را زخمی می‌کند.

پس از اینکه نهنگ عنبر اولین زخم را برداشت، لامافا فورا شناکنان به سمت قایق برمی‌گردد تا نیزه به دست، حمله‌های دیگری را ‌انجام دهد.  

هرچند لامافا اولین ضربه را به نهنگ وارد می‌کند اما این شکار یک کارگروهی است. پس از وارد آمدن اولین ضربات، دیگر ماهیگیران با چاقویی که در دست دارند حملات بیشتری می‌کنند و بعد نهنگ غول‌پیکر را طناب پیچ می‌کنند و آن را به قایق‌های کوچک خود می‌بندند و به سمت ساحل رهسپار می‌شوند.

این درحالی است که هر لحظه امکان واژگون شدن قایق به وسیله یک ضربه دم غول دریا وجود دارد اما با این حال این راهی است که آنها می‌بایست تا آخر ادامه دهند.

درحالی‌که قایق از یک جت اسکی هم سریع‌تر حرکت می‌کند تا احتمال واژگونی کمتر شود، نهنگ زخمی سعی می‌کند قایق را به سمت آب بکشد و در این هنگام قایق‌هایی از قبیله‌های دیگر برای کمک به قایق در حال واژگونی می‌شتابند و هر طور شده نهنگ را مهار می‌کنند و به ساحل می‌کشانند. هرچند چنین روش شکاری بسیار خشن به نظر می‌رسد اما رافینوس در این باره می‌گوید: «ما هیچ راه دیگری برای زنده ماندن نداریم».

شکار نهنگ در ژاپن

شکار نهنگ در ژاپن در اوایل قرن دوازدهم آغاز شد. تا قرن بیستم ژاپنی‌ها آن‌قدر در تجارت گوشت نهنگ غرق شده بودند که کمیسیون بین‌المللی شکار نهنگ دستور داد که فعالیت‌های این کشور در صید نهنگ می‌بایست زیر نظر این کمیسیون صورت بگیرد.

ژاپن در تعهدنامه‌ای که به این کمیسیون داد قید کرد که شکار نهنگ را با هدف تحقیقات علمی انجام می‌دهد و به این ترتیب این کشور با چنین بهانه‌ای به صید نهنگ ادامه داد.

جالب است که گوشت نهنگ‌ها پس از شکار علمی به رستوران‌ها و مغازه‌دارها فروخته می‌شود و این درحالی است که افراد زیادی با روش عملکرد ژاپن در صید نهنگ‌ها مخالف هستند. یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که  شکار نهنگ در این کشور به قرن دوازدهم باز می‌گردد و شکارچیان نهنگ با نیزه به ‌شکار  با نهنگ‌ها می‌رفتند.

در قرن شانزدهم ژاپنی‌ها تصمیم گرفتند که به صورت گروهی و سازماندهی شده به صید نهنگ بروند و آنها همچنان در این شکار خطرناک از نیزه استفاده می‌کردند، در قرن هفدهم روش‌های پیشرفته‌تری در این شکار به کار برده شد.

روش کار به این صورت بود که دیده‌بان‌هایی در کنار دریا نگهبانی می‌دادند. آنها به محض دیدن یک نهنگ، خبر را به شکارچیان می‌دادند قایق‌ها به آب انداخته می‌شد و شکارچیان نهنگ، نیزه به دست سراغ حیوان عظیم‌الجثه می‌رفتند. بعدها فردی به نام وادا کاکومان یوریهارو روش استفاده از تور را که آمیتوری شیکی نام داشت، در شکار نهنگ ابداع کرد.  

هرچند هدف اصلی از شکار نهنگ استفاده از گوشت آن بود اما شکار این حیوان فایده‌های دیگری هم برای ژاپنی‌ها داشت. از چربی این حیوان روغن چراغ و صابون و دیگر چیزها  را تهیه می‌کردند.  

نهنگ‌گیری مدرن

جورو اوکا در ژاپن به عنوان پدر شکار نهنگ شناخته شده است. او که از شکارچیان حرفه‌ای نهنگ بود در قرن نوزدهم به همراه دیگر دانشجویان ژاپنی به آمریکا فرستاده شد تا در آنجا روش‌های مدرن شکار نهنگ به آنها آموزش داده شود. 

اوکا روش نروژی را ‌به جای سیستم قدیمی شکار نهنگ در ژاپن ‌به ‌کار برد. در این روش از کشتی‌های بزرگ، توپ‌های جنگی و نیزه‌هایی که قابلیت انفجار دارد استفاده می‌شود و وقتی نیزه به سمت حیوان شلیک می‌شود با انفجاری که به وجود می‌آورد جانور بیچاره را از حرکت بازمی‌دارد.

اسکیموهای شکارچی

هر بهار، نهنگ‌های قطبی از دریای برینگ در شمال اقیانوس آرام  به منطقه چوکچی و از آنجا به آب‌های سواحل شمالی آلاسکا در بیفورت یعنی منطقه آب‌های تابستانی در بالای کانادا می‌رسند.  

هزاران سال است که نهنگ‌های مهاجر در راه با اسکیموهای شکارچی قبیله اینوپیات روبه‌رو می‌شوند.

اسکیموها به محض دیدن اولین نهنگ، سوار بر قایق‌هایی که از پوست خرس قطبی و دیگر حیوانات قطبی ساخته شده به سمت نهنگ پیش می‌روند. شکارچیان نهنگ، با نیزه‌هایی که در دست دارند به نهنگ قطبی حمله می‌کنند و آن‌قدر ضربه به بدن جانور وارد می‌آورند تا حیوان نسبتا بی‌حرکت در آب شناور می‌شود.

حالا وقت آن است تا نهنگ را با طناب‌هایی که دور آن پیچیده‌اند به ساحل یعنی جایی که گروه دیگری در انتظار هستند بکشند و هر یک سهم خود را از این شکار ‌بزرگ بردارند.

سرخپوست‌های ماکا

سرخپوست‌های ماکا قرن‌هاست که به شکار نهنگ مشغولند. این شکار یکی از شکارهای سنتی این قبیله ساکن در خلیج نی در اقیانوس آرام به شمار می‌رود. پیش از شکار، هر یک از شکارچیان نهنگ به تنهایی خود را برای این نمایش خطرناک آماه می‌کنند.

هر یک از شکارچیان در خلوت به انجام آیین سنتی خود می‌پردازد تا قدرت رویارویی با این شکار قوی را داشته باشند. ماه‌ها و هفته‌ها می‌گذرد و شکارچیان با انجام مراسم خاص، روح خود را آماده این نبرد بزرگ می‌کنند. مردان شکارچی منتظر زمان مناسب می‌نشینند تا اقیانوس آرام شود.  

هشت نفر سوار یک قایق می‌شوند و پس از یک روز ‌دریانوردی به جایی که نهنگ‌های بسیاری در آنجا هستند می‌رسند. قایقران‌ها به آرامی نزدیک نهنگ‌ها می‌شوند و نوع تنفس آنها را به دقت بررسی می‌کنند. آنها از روی تجربه به خوبی می‌دانند که چه زمانی برای شکار مناسب است. وقتی نفسگیری نهنگ تمام می‌شود و به زیر آب می‌رود نوبت بعدی که بالا بیاید زمان حمله است.

وقتی نهنگ دوباره به سطح آب می‌آید قایق شکارچی‌ها در طرف چپ حیوان قرار گرفته‌ و سرعتشان دقیقا برابر با سرعت حرکت نهنگ است.

در این هنگام سیل نیزه‌ها به سمت شکار روانه می‌شود و به محض اصابت نیزه‌ها به نهنگ شکارچیان تا جایی که می‌توانند قایق را از نهنگ دور می‌کنند تا مبادا به دلیل تکان‌های شدید جانور، در آب غرق شوند. ضربه‌ای که یکی از شکارچی‌ها به باله نهنگ وارد می‌کند باعث می‌شود تا حرکت آن آرام‌تر شود.

هنگ مجروح که دیگر توان مقاومت ندارد، وقتی روی آب شناور شد با وجود فرو رفتن نیزه‌ها در بدنش هنوز زنده است. در این لحظه، شکارچیان، نهنگ را آسوده می‌گذارند تا حیوان از تلاش برای نجات خسته شود تا آنها بتوانند آن را به هرجا که بخواهند بکشند.

در این هنگام شکارچیان میله‌هایی از چوب  به طول چهار تا شش متر را وارد سوراخ‌هایی می‌کنند که در انتهای نیزه‌های متصل به نهنگ قرار دارد و با پیچاندن آن کاری می‌کنند تا نیزه‌ها در بدن نهنگ محکم‌تر شوند.

اما در این بین ممکن است باز هم نهنگ تکان بخورد که در این هنگام شکارچیان ترجیح می‌دهند نیزه را رها کنند تا مبادا به قایق صدمه‌ای وارد آید. اما این کار یک مزیت دارد و آن اینکه سر نیزه‌ها در جای دلخواه ثابت می‌شود تا کشیدن نهنگ آسان‌تر شود.

وقتی نزدیک ساحل می‌رسند چند شکارچی به داخل آب شیرجه می‌زنند و درحالی‌که طناب‌های متصل به نهنگ را با خود دارند به سمت ساحل شنا می‌کنند. البته دهان نهنگ را محکم بسته‌اند تا مبادا شکم جانور پر از آب شود و شناگران را غرق کند. وقتی شکارچیان به ساحل می‌رسند روستاییان برای آنها آواز استقبال در مدح قدرتشان می‌خوانند.

منبع: همشهری