آغاز عملیات مرمت قلعه سه هزار ساله “زرزوان” در دیاربکر

این قلعه که در مسیر باستانی میان شهرهای آمیدا (دیاربکر امروزی) و دارا قرار گرفته، روی تپه‌ای صخره‌ای به ارتفاع ۱۲۴ متر واقع شده و میزبان آخرین نیایشگاه شناخته‌شده آیین میتراس در جهان است.

این منطقه باستانی که از سال ۲۰۱۴ حفاری‌های علمی در آن انجام می‌شود، از سال ۲۰۲۰ در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو قرار گرفته و سالانه صدها هزار گردشگر داخلی و خارجی را جذب می‌کند.

مرمت کنونی شامل تقویت سازه‌ها، پوشش حفاظتی بخش‌های فرسوده و تزریق مواد برای ترمیم ترک‌هاست. این اقدامات با همکاری ۳۷ نفر از جمله باستان‌شناسان و متخصصان مرمت انجام می‌شود و بر روی برج جنوبی و کلیسای بزرگ داخل قلعه متمرکز است.

رئیس هیئت حفاری، پروفسور دکتر آیتاچ چوشکون، در گفت‌وگو با خبرنگار آناتولی، اعلام کرد که این فعالیت‌ها در چارچوب پروژه “میراث برای آینده” از سوی وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه در حال اجراست. به گفته او، این مرمت‌ها نه‌تنها برای حفظ ساختارهای تاریخی اهمیت دارد، بلکه از نظر ارائه بصری به بازدیدکنندگان نیز بسیار تأثیرگذار است.

پروفسور چوشکون با اشاره به تداوم کاوش‌ها حتی در دمای ۴۵ درجه، گفت: «کارها به صورت بی‌وقفه و در تمام طول سال انجام می‌شود. قلعه زرزوان اکنون یکی از پر بازدیدترین مقاصد منطقه است. تاکنون بیش از ۲۰۰ هزار بازدید ثبت شده و انتظار می‌رود این تعداد تا پایان سال به نیم میلیون نفر برسد. با تکمیل مرمت و سامان‌دهی محوطه، در سال آینده پیش‌بینی می‌شود تعداد بازدیدکنندگان از مرز یک میلیون عبور کند.»

وی افزود که هدف اصلی این است که زرزوان و نیایشگاه میتراس در سال ۲۰۲۶ به فهرست اصلی میراث جهانی یونسکو وارد شوند.

در جریان کاوش‌های انجام شده از سال ۲۰۱۴ تاکنون، بقایای تاریخی بسیاری کشف شده که از جمله آن‌ها می‌توان به دیوارهای دفاعی به طول ۱۲۰۰ متر و ارتفاع ۱۵ متر، برج دیده‌بانی ۲۱ متری، کلیسا، اقامتگاه‌ها، انبارهای غله و سلاح، مقبره‌های صخره‌ای، کانال‌های آب، ۶۳ آب‌انبار، کلیسای زیرزمینی، پناهگاه زیرزمینی با ظرفیت ۴۰۰ نفر و گذرگاه‌های مخفی اشاره کرد.

گفتنی است که قلعه زرزوان، با موقعیت راهبردی خود در مسیر تجارت باستانی، در دوران روم و ساسانی شاهد نبردهای مهمی بوده و آثار باقی‌مانده از دوره آشوریان (۸۸۲ تا ۶۱۱ پیش از میلاد) در آن یافت شده است. ساختار اصلی قلعه در قرن سوم میلادی توسط رومی‌ها بنا شد و تا سال ۶۳۹ میلادی، یعنی زمان فتح آن به‌دست سپاه مسلمانان، به‌طور مداوم مورد استفاده قرار داشت. بخش‌هایی از این قلعه نیز در دوران امپراتوران روم، آناستاسیوس و ژوستینیانوس، مرمت یا بازسازی شده‌اند.

منبع: عصر ترکیه