(عکس) این گیاه شگفت انگیز، پروانه‌ها را فریب می‌دهد تا تخم‌ریزی نکنند!

اگرچه پروانه‌ها پرجمعیت‌ترین گونه حشرات نیستند ولی به خاطر زیبایی‌شان، یکی از موردتوجه‌ترین‌ها هستند. تمام پروانه‌ها، چرخه زندگی چند مرحله‌ای دارند و این چرخه با تخم‌گذاری پروانه ماده برروی گیاه میزبان (گیاهی که فرزندانش از آن تغذیه کنند)، آغاز می‌شود.

زمانی که کرم‌های پیله‌ساز از تخم بیرون می‌آیند، شروع به تغذیه می‌کنند و یک سری مراحل اولیه را پشت سر می‌گذارند. آنها به‌عنوان بندپایان، برای رشد کردن، باید پوشش محافظ خارجی‌شان را ریخته و آن را با یک پوشش بزرگتر، جایگزین کنند. هر دوره سنی پروانه زمانی تکمیل می‌شود که پوشش و محافظ فعلی‌اش را ریخته و خودش را با هوا باد می‌کند تا محافظ بیرونی تازه تشکیل شده‌اش بزرگتر از پوشش فعلی شده و فضای کافی برای رشد داشته باشد.

فرآیند شکل‌گیری پروانه داخل پیله

هنگامی که کرم پیله‌ساز به اندازه کافی رشد کرد و یا غذایش تمام شد، شروع به تولید پیله‌ای ابریشمی می‌کند که توسط آن انتهای پشتی‌اش را به یک شاخه یا شی محکم دیگر وصل می‌کند. این یک مرحله قابل توجه است: دگردیسی. این واژه به معنای واقعی کلمه به معنی تغییر شکل است و پروانه‌ها نیز استاد این فرآیند هستند. بعد از تشکیل پیله، تمام سلول‌های بدن کرم‌ها شروع به حرکت کرده و ساختارهای جدیدی از جمله بال‌ها، شاخک‌ها، پاها و خرطوم بلند آنها شکل گرفته و در نهایت همه چیز آنها تغییر می‌کند.

زمانی که این پروسه تکمیل شد، پیله آنها از سمت پشتی شروع به ترک خوردن می‌کند و یک پروانه بالغ از داخل آن بیرون می‌آید. بین چند دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد تا پروانه‌ها مایع‌هایی را به بال‌های خود پمپ کنند تا بال‌هایشان برای پرواز کردن سفت و خشک شود. هنگامی که این پروسه تمام شد، پروانه‌ها به جستجوی گل‌هایی که از آنها تغذیه می‌کنند و جفتی که با آن جفتگیری کنند، می‌روند.

داستان پروانه آمریکایی و گل پیچ ساعتی

یکی از گونه‌های رایج پروانه ها در آمریکا، Gulf Fritillary است که در بخش‌های جنوبی آمریکا ، مکزیک، آمریکای مرکزی و حتی بخش‌هایی از آمریکای‌جنوبی یافت می‌شود.

پروانه‌های Gulf Fritillary تخم‌هایشان را بر روی گل های بالارونده پیچ ساعتی می‌گذارند. این تخم‌ها به شکل نقطه‌های ریز و زردرنگی هستند که با گذر زمان تیره‌تر و به رنگ نارنجی تیره می‌شوند. در بین ۴ تا ۸ روز، بسته به دمای هوا، کرم‌های کوچک از تخم در می‌آیند و شروع به خوردن برگ‌های گیاه می‌کنند.

گل‌های ساعتی مواضع دفاعی خاصی را در برابر پروانه‌هایی که روی برگ‌هایشان تخم گذاشته‌اند اتخاذ می‌کنند. پروانه‌های ماده تمایل چندانی ندارند که تخم‌هایشان را روی گل‌های ساعتی‌ای که قبل از آن، روی آنها تخم‌ریزی شده، بریزند. چون در آن صورت فرزندان‌شان غذای زیادی برای خوردن نخواهند داشت.

در نتیجه گل‌های ساعتی، تخم‌های تقلبی پروانه را روی برگ‌هایشان ایجاد می‌کنند تا احتمال آنکه پروانه‌ها روی آنها تخم‌ریزی کنند کمتر شود. این تخم‌های تقلبی، در واقع شهدهای قندی هستند که مورچه‌ها را به خود جلب می‌کنند؛ مورچه‌هایی که گاهی تخم پروانه‌ها را می‌خورند.

پروانه آمریکایی، مرغ مگس‌خوار و گل پنیرک درختی

یک پروانه بالغ، شیره قندی بسیاری از گل‌ها را می‌مکد ولی اولویت اول‌شان، گل‌های لوله‌ای است که به خاطر فرمشان، زنبورها وارد آن نمی‌شوند. گل‌های پنیرک درختی (Turk's Cap Mallow)، گلبرگ‌هایی دارد که تقریبا همه جانوران شهدخوار به‌جز مرغ‌های مگس‌خوار را از خود دور نگه می‌دارد. مرغ مگس‌خوار یاقوتی و گل‌های پنیرک درختی، یک زوج ایده‌آل برای هم هستند.

گرده‌های گل پنیرک درختی خارهای تیزی روی دانه‌هایش دارد و از آنجا که مرغ‌ مگس‌خوار منقار بلندش را به داخل گل فشار می‌دهد، خارهای تیز روی گرده‌ها، به سر، گردن و پرهای مرغ مگس خوار چسبیده و به گل پنیرک درختی بعدی منتقل می شود.

البته پروانه Gulf Fritillary می‌تواند بدون گرده‌افشانی، از این گیاه دزدی کند و درعین حال مرغ‌مگس‌خوار را نیز از شهدها محروم خواهد کرد.

این تنها مثالی است از روابط پیچیده‌ای که بین پرندگان، پروانه ها وگیاهان ایجاد شده.