تصاویر؛ جنگ و حیوانات؛ چگونه جنگ‌ها باغ‌وحش‌ها را ویران، حیات‌وحش را نابود و حیوانات خانگی را آواره می‌کنند

جنگ تنها عرصه‌ی زجر و مرگ انسان‌ها نیست؛ حیوانات چه در طبیعت سرگردان و چه در قفس حیوان‌خانگی یا باغ‌وحش نیز قربانیان خاموش این رخدادند. این مقاله،  با تأکید بر واقعیت‌های مستند در مناطق مختلف جهان نشان می‌دهد که جنگ چگونه باعث رنج و نابودی جهان زنده می‌شود.

حیوانات باغ‌وحش؛ قربانیان بدون حامی

در جریان آزادسازی موصل (۲۰۱۶–۲۰۱۷)، نگهدارندگان باغ‌وحش فرار کردند و بیشتر حیوانات رها شدند. تنها لاولا (خرس) و سیمبا (شیر) زنده ماندند، آن هم پس از ماه‌ها گرسنگی و استرس شدید. تیم Four Paws سرانجام آنها را به اردن منتقل کرد؛ لاولا حتی به دلیل قحطی، توله‌اش را از دست داد.

در حمله آمریکا به عراق (۲۰۰۳)، از حدود ۶۰۰–۷۰۰ حیوان در باغ‌وحش بغداد، تنها ۳۵ عدد زنده ماندند. بسیاری گرسنگی کشیدند، برخی شکار شدند یا توسط سربازان کشته شدند تا غذای انسانی فراهم شود. بعدها، لورنس آنتونی و فعالان دیگر به نجات باقی‌مانده‌ها پرداختند.

در جنگ اوکراین نیز باغ‌وحش‌هایی در شهر‌های کی‌یف و خارکیف تحت بمباران قرار گرفتند. یکی از شیر‌ها (Yuna) دچار شوک عصبی شد و پنج شیر دیگر با سختی به کشور‌های اروپایی منتقل شدند. تصاویر ورود این شیر‌ها به چمن تازه، نمادی از امید و بازگشت به زندگی بود.

حیات‌وحش؛ جنگل‌ها حکم میدان مین دارند

در پارک‌های جنگلی موزامبیک، کنیا و کنگو، جنگ داخلی باعث کاهش ۹۰ درصدی جمعیت فیل‌ها، میمون‌ها و گورخر‌ها شده است. در حالی که این اکوسیستم‌ها برای دهه‌ها پابرجا بودند، جنگ تنها در عرض چند سال تعادل آنها را بر هم زد.

در اوکراین، بیش از ۱٫۲ میلیون هکتار از پارک‌های ملی در مناطق جنگی قرار گرفتند. آتش‌سوزی‌ها، آلودگی شیمیایی، و مین‌گذاری گسترده باعث مرگ هزاران حیوان شد. علاوه بر این، منابع آبی آلوده و تخریب منابع غذایی باعث مهاجرت یا مرگ‌ومیر گسترده میان گونه‌های جانوری شد. حتی دلفین‌های دریای سیاه هم تحت تأثیر انفجار‌های صوتی و آلودگی شیمیایی جان خود را از دست دادند.

حیوانات خانگی؛ آوارگان پس از بمباران

قبل از حمله روسیه، اوکراین میزبان حدود ۵٫۵ میلیون گربه و ۷۵۰ هزار سگ بود.  پس از شروع جنگ، میلیون‌ها خانواده آواره شدند و حیوانات یا رها شدند یا همراه صاحبان‌شان آواره شدند. شمار حیوانات بی‌سرپناه و پناهگاهی دو برابر شد. بسیاری از آنها گرسنه، مجروح یا دچار اختلالات روانی شدند. برخی پناهگاه‌ها به دلیل کمبود منابع مجبور به خواباندن حیوانات بزرگ‌سال شدند.

در برخی جنگ‌ها، سگ‌های مین‌کاو یا همکار سربازان نیز آسیب دیدند یا رها شدند. این سگ‌ها که در خدمت انسان‌ها جان‌فشانی می‌کنند، اغلب پس از پایان مأموریت فراموش می‌شوند و در شرایطی سخت به حال خود رها می‌شوند.

مقاومت جهانی؛ تلاش برای نجات بی‌صدا

سازمان‌هایی مانند Four Paws عملیات نجات حیوانات باغ‌وحش موصل و بغداد را انجام دادند. در اوکراین نیز گروه‌هایی، چون UAnimals تا به حال بیش از ۳۷۰۰ حیوان را از مناطق جنگی خارج کرده و برای آنها پناهگاه ساخته‌اند.

سربازان داوطلب و مردم عادی نیز در بسیاری از مناطق جنگی به کمک حیوانات آمده‌اند. برخی خانواده‌ها در زمان فرار از مناطق جنگی، حیوانات خود را نیز همراه بردند. حتی تصاویری از سربازانی منتشر شده که سگ‌ها و گربه‌های زخمی را از خط مقدم خارج می‌کنند.

توصیه‌هایی برای آینده

بر اساس گزارش‌ها، حیوانات در زمان جنگ اغلب نادیده گرفته می‌شوند. برای بهبود وضعیت باید:

یک. قوانین بین‌المللی برای حفاظت از حیوانات در جنگ تدوین شود. حمله یا بی‌توجهی عمدی به حیوانات باید جرم تلقی شود.

دو. برنامه‌های خروج اضطراری برای حیوانات خانگی و باغ‌وحش‌ها طراحی شود. صاحبان حیوانات باید بتوانند آنها را در مسیر مهاجرت همراه ببرند.

سه. پناهگاه‌هایی ویژه در مناطق جنگی برای نگهداری موقت حیوانات ایجاد شود.

چهار. آموزش نیرو‌های نظامی درباره تعامل با حیوانات ضروری است؛ چه برای محافظت و چه برای استفاده صحیح از سگ‌های جنگی.

پنج. حمایت رسانه‌ای و مالی بین‌المللی از سازمان‌های حمایت از حیوانات افزایش یابد تا آنها بتوانند در شرایط بحرانی مؤثر عمل کنند.

صدایی برای بی‌صدایان جنگ

 جنگ‌ها هزاران حیوان را قربانی می‌کنند؛ از شیر‌های باغ‌وحش گرفته تا سگ‌هایی که در انفجار کشته می‌شوند و جانورانی که زیستگاه‌شان نابود می‌شود. اما با همدلی، قوانین، آموزش و حمایت بین‌المللی، می‌توان بخشی از این ویرانی را کاهش داد و صدای حیواناتی شد که در خاموشی، رنج می‌کشند.

منبع: راز بقا