تنها فیل «دورگه» جهان که فقط ۱۰ روز عمر کرد

فرادید| «ماتی» ۱۱ ژوئیه ۱۹۷۸ در باغ‌وحش چِستِر بریتانیا به دنیا آمد و نامش برگرفته از نام بنیانگذار باغ‌وحش، جورج ماتِرشِد بود. نمونه‌های بافتی گرفته‌شده از این بچه فیل کوچک نشان داد که او حاصل آمیزش بین جامبولینو (فیل نر آفریقایی) و شِبا (فیل ماده آسیایی) بوده است. 

به گزارش فرادید، وقتی شبا نخستین بار باردار شد، چنان شکی درباره پدر بودن جامبولینو وجود نداشت. گفته می‌شد او تنها فیل نر در محوطه مشترک بود. اما هنوز تردیدهای زیادی وجود داشت که آیا دو گونه مختلف می‌توانند فرزندی زنده و سالم به دنیا آورند یا نه. 

ماتی، در حال استراحت کنار پاهای مادرش

در طبیعت، امکان جفت‌گیری این دو گونه وجود ندارد، چون زیستگاه‌های آن‌ها در دو قاره مختلف است و فاصله جغرافیایی زیادی از هم دارند. افزون بر این، آن‌ها نه تنها گونه‌های متفاوت، بلکه جنس‌ها یا سرده‌های مختلفی هستند که از دید ژنتیکی هم فاصله زیادی با هم دارند. 

فیل‌های آفریقایی و آسیایی تفاوت‌های جسمی روشنی دارند. گونه آفریقایی بزرگ‌تر است و تا ۴ الی ۳ متر ارتفاع از شانه تا پنجه رشد می‌کند، در حالی که فیل‌های آسیایی تنها ۲ تا ۳.۵ متر رشد می‌کنند. فیل‌های آفریقایی گوش‌های بسیار بزرگ‌تری هم دارند که برای دفع گرما در ساوانا تکامل یافته و پوست‌شان چروکیده‌تر است. 

موتی در کنار مادرش و دیگر فیل‌های آسیایی ماده باغ‌وحش چستر

ماتی، همان‌طور که انتظار می‌رفت، ویژگی‌های هر دو والدینش را داشت. شکل سر و گوش‌های بزرگش کاملاً به فیل آفریقایی شباهت داشت، اما پنج ناخن پاهای جلویی و چهار ناخن پاهای عقبی او مشخصه فیل‌های آسیایی بود. 

متأسفانه، ماتی زندگی سختی داشت. او شش هفته زودتر از موعد به دنیا آمد، وزن بسیار کمی داشت و از همان ابتدا به مراقبت‌های شدید دامپزشکی نیاز داشت. تنها ۱۰ روز پس از تولد، به دلیل ابتلا به التهاب شدید روده و مشکلات جدی گوارشی، جان سپرد. او در ۲۱ ژوئیه ۱۹۷۸ فوت کرد. کالبدشکافی نشان داد او از عفونت شدید باکتری ای‌کُلی (E. coli) در روده بزرگ و بند ناف رنج می‌برد. 

ماتی در کنار مادرش.  ترکیب پیچیده‌ای از ویژگی‌های به‌ارث‌رسیده از دو سرده متفاوت به روشنی در ماتی دیده میشود

 پس از مرگ، بدنش در یک مجموعه خصوصی نگهداری شده و در موزه تاریخ طبیعی لندن نگهداری می‌شود.  ماتی یک نمونه بی‌همتا بود و از آن زمان تاکنون مشابهی نداشته است. اما در دنیای حیوانات نمونه‌های زیادی از آمیزش بین گونه‌ها و دورگه‌ها وجود دارد؛ مانند بوفالو-گاو (بیفالو) و ترکیب‌های جذاب سگ-روباه و همچنین شمار زیادی از «والفین‌ها» (دورگه دلفین و نهنگ) که در اقیانوس‌های جهان شنا می‌کنند.

مترجم:  زهرا ذوالقدر