درختانی که «زیر خاک» میوه می‌دهند
رشد زیرزمینی چه برای فرار از آتش‌سوزی‌های جنگلی و چه برای جذب رطوبت، ترفندی هوشمندانه برای درختان گرم‌دشت‌ها و محیط‌های شنی است.
فرادید| نمایشگاه «در میان درختان» گالری هِیوارد سال ۲۰۲۰ شامل عکسی شگفت‌انگیز از رِیچِل ساسمِن میشد که درختی ۱۳ هزارساله به نام پاریناری کاپنسیس (Parinari capensis) را زیر خاک سرخ و شنی گرم‌دشت آفریقای جنوبی نشان می‌داد. در واقع این عکس تنها تاج بالایی درخت را نشان می‌داد که تنها بخش نمایان آن بود.
به گزارش فرادید، ظاهر این درخت به شکل یک درختچه کوچک و کم ارتفاع است، نه یک درخت کامل و بزرگ. گاهی این درختان عجیب کنار هم جمع می‌شوند و یک جنگل زیرزمینی واقعی را شکل می‌دهند. نظریه گیاه‌شناسان اینست که این الگوی رشد فوق‌العاده که در چند گونه درخت گرم‌دشت دیده شده، ترفندی برای فرار از آتش‌سوزی‌های جنگلی است. با قرار گرفتن تنه و بیشتر شاخه‌ها در زیر زمین، این درختان از شعله‌های آتش در امان می‌مانند.
پاریناری کاپنسیس (Parinari capensis)
آیا درختان زیرزمینی وجود دارند؟
افزون بر پاریناری کاپنسیسِ درختچه‌مانند، دو گونه جدید درخت در سال ۲۰۲۳ کشف شدند که کم و بیش به شکل کامل زیر زمین رشد می‌کنند. در جریان یک بررسی در مناطق دورافتاده آنگولا، دکتر دیوید گویدر از باغ‌های گیاه‌شناسی کیو دو گونه جدید درخت در شن‌های کالاهاری یافت؛ تنها بخش‌های قابل‌مشاهده آن‌ها گل‌هایی بودند که بالای سطح خاک بودند. درختان این منطقه ممکن است تا ۹۰٪ جرم بدنی‌شان در عمق زیر زمین باشد؛ تطبیقی هوشمندانه با محیط خشک که به آن‌ها اجازه می‌دهد به میزان کمی رطوبت که زیر خاک جمع می‌شود، دسترسی داشته باشند.
بافیا آرِنی‌کولا (Baphia arenicola)
بافیا آرِنی‌کولا (Baphia arenicola) که متعلق به خانواده لوبیا است، نامش به معنای واقعی «رشد روی شن» است و گل‌های سفید دارد. درخت دوم، کوکلوسپرسموم آدژان‌یی (Cochlospermum adjanyae)، گل‌های زرد روشن دارد و به افتخار آدجَنی کوستا (Adjany Costa)، زیست‌شناس و فعال محیط زیست آنگولایی که سال ۲۰۱۹ برنده جایزه قهرمانان جوان زمین سازمان ملل در آفریقا شد، نام‌گذاری شده است.
کوکلوسپرسموم آدژان‌یی (Cochlospermum adjanyae)
همان سال، یک نخل جدید هم توسط تیم تحقیقاتی کیو در بورنئو کشف شد. این نخل، پینانگا ساب‌ترانیا (Pinanga subterranea)، به دلیل توانایی شگفت‌انگیزش در گل‌دهی و میوه‌دهی در زیر زمین، عجیب است. این پدیده تاکنون تنها در یک گروه گیاهی دیگر (ارکیده‌ای به نام ریزانتلا/Rhizanthella) دیده شده است.
پینانگا ساب‌ترانیا (Pinanga subterranea)
برگ‌های پی. ساب‌ترانیا بالای زمین قرار دارند، بنابراین مانند دیگر نخل‌ها می‌توانند فتوسنتز کنند، اما با وجود این‌که گل‌ها و میوه‌هایش زیر سطح زمین هستند، دانشمندان هنوز نمی‌دانند چگونه گرده‌هایش پراکنده می‌شوند!
مترجم: زهرا ذوالقدر
