مشاهدۀ پرنده‌ای کمیاب و زیبا پس از ۱۰۰ سال
محافظت از پرندگان کمیاب و خجالتی دشوار است، به‌ویژه وقتی شب‌ها حرکت می‌کنند و روزها لابلای گیاهان انبوه صحرایی پنهان می‌شوند. این همان چالشی است که با «طوطی شب» داریم، گونه‌ی کوچک سبز و زردی که مدت‌ها در مرکز استرالیا کمابیش به عنوان یک افسانه تلقی می‌شد.
فرادید| یک تلاش متمرکز در سرزمین نگورورپا (Ngururrpa ) برای پاسخ به سه پرسش عملی شکل گرفت: این طوطی‌ها کجا زندگی می‌کنند، با چه تهدیدهایی روبرو هستند و مردم چه کاری برای زنده ماندن آنها می‌توانند انجام دهند.
به گزارش فرادید، روش کار عملی و منظم بود. تیم جستجو به‌جای انتظار برای مشاهده تصادفی، از دانش محلی همراه با ابزارهایی استفاده کرد که حتی وقتی مردم خوابند، کار می‌کنند. هدف ساده بود: ترسیم تصویری روشن از نیازهای روزانه طوطی شب و فشارهایی که آنها را تهدید می‌کند، شناسایی آنها و سپس حفاظت از آن.
در جستجوی طوطی شب
از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳، نگهبانان بومی و دانشمندان ضبط‌کننده‌های صوتی مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی را در ده‌ها محل نصب کردند. طوطی‌های شب صدای متمایزی دارند، بنابراین تشخیص آنها توسط این دستگاه‌ها مانند نشان‌گذاری روی نقشه بود. وقتی ضبط‌‌صوت‌ها حضور طوطی‌ها را در یک مکان تأیید کردند، دوربین‌های تله‌ای برای بررسی شکارچیان اطراف نصب شدند.
تیم جستجو مدفوع حیوانات شکارچی را هم جمع‌آوری کرد تا روشن شود آنها چه چیزی خورده‌اند و سپس از دهه‌ها تصاویر ماهواره‌ای برای پیگیری دفعات وقوع آتش‌سوزی استفاده شد.
نیک لیزبرگ، بوم‌شناس دانشگاه کوئینزلند و نویسنده همکار مطالعه، درباره محیط صوتی ضبط‌شده توضیح داده: «یکی از صداهای متنوع طوطی شب (دیدلی دیپ، دیدلی دیپ) بود، شبیه تلفن. صدای دیگر (دینک دینک) بود که شبیه زنگ است.»
یافته‌ها
دستگاه‌ها طوطی شب را در بیش از نیمی از مکان‌های بررسی‌شده شناسایی کردند که در منطقه‌ی وسیعی از بیابان پراکنده بود. این الگو نشان‌دهنده یک جمعیت واقعی است، نه یک پرنده سرگردان. در پیگیری‌ها، آشیانه‌های روزانه آنها در توده‌های قدیمی و متراکم خارعلف ساحلی یافت شد. گیاه کلیدی این منطقه، Bull Spinifex یا Triodia longiceps است که پناهگاه‌های سخت و گنبدی شکلی ایجاد می‌کند که طوطی‌ها در آنها می‌توانند خنک و پنهان بمانند.
این پناهگاه‌ها قابل‌جایگزینی نیستند. خارعلف ساحلی جوان و پراکنده همان پوشش را ارائه نمی‌دهد. طوطی‌های شب به توده‌های گیاهی بالغ و فشرده وابسته‌اند که تشکیل آنها زمان می‌برد. وقتی این توده‌ها از بین بروند، جایگزین سریعی برای آنها وجود ندارد.
از دست دادن پناهگاه‌ها
در بیابان بزرگ شنی، رعد و برق و دوره‌های طولانی خشکی می‌توانند آتش‌سوزی‌های سریع ایجاد کنند. وقتی آتش‌سوزی‌ها زیاد تکرار شوند، خارعلف ساحلی قدیمی فرصت کافی برای تبدیل شدن به گنبدهای محافظتی را ندارد.
مطالعه پژوهشگران نشان داده که نواحی محل استراحت پرنده‌ها همواره در چرخه‌ای چندساله دچار آتش‌سوزی می‌شود؛ چرخه‌ای که در مقیاس گیاهان بسیار کوتاه است و این خطر را دارد که زیستگاه را در مرحله‌ای جوان و کم‌پشت نگه دارد.
یک راهکار عملی در دسترس اینست: سوزاندن کنترل‌شده و خنک‌تر در زمان‌های مناسب که می‌تواند شبکه‌ای از نوارهای حفاظتی ایجاد کند. این الگوی موزاییکی این احتمال را کاهش می‌دهد که یک آتش‌سوزی شدید، سراسر تپه‌های شنی را دربر بگیرد و به یک‌باره پناهگاه طوطی‌ها را نابود کند.
شکارچیان و تعادل
دوربین‌ها همواره دینگوها را نزدیک زیستگاه طوطی ثبت می‌کنند. در ظاهر، سگ وحشی نزدیک پرنده کوچک مشکل‌ساز به نظر می‌رسد، اما تحلیل مدفوع داستان متفاوتی را آشکار کرده: بیشتر باقی‌مانده‌های گربه پیدا شده است.
گربه‌های وحشی شبانه شکار می‌کنند و می‌توانند جوجه‌های بی‌تجربه را از بین ببرند. به نظر می‌رسد دینگوها تعداد گربه‌ها را کنترل می‌کنند یا با شکار مستقیم یا با ایجاد محیط نامناسب برای گربه‌ها. این تعادل اهمیت دارد. کاهش حضور دینگوها ممکن است موجب افزایش گربه‌ها شود؛ نگه داشتن دینگوها فشار گربه‌ها را کاهش می‌دهد.
برای گونه‌ای که روی زمین لانه می‌سازد، کاهش گربه‌ها به معنای بقاء بیشتر جوجه‌ها در هفته‌های اولیه است.
شمارش جمعیت
برپایه محل شنیده شدن و تعداد همزمان صداها، تیم تخمین زده که در این منطقه‌ی حفاظت‌شده نزدیک ۵۰ طوطی شب وجود دارد. برای گونه‌ای که تنها شمار اندکی از آنها در سراسر استرالیا تأیید شده، این رقم بسیار معنادار است، زیرا بر نقش سرزمین نگورورپا به عنوان یک پناهگاه مهم تأکید می‌کند.
با این حال، وجود یک پناهگاه به معنای تضمین امنیت نیست. یک فصل آتش‌سوزی شدید کافیست تا زیستگاه آسیب جدی ببیند. از سوی دیگر، برنامه‌های کنترل شکارچیان اگر به جمعیت دینگوها لطمه بزنند، در واقع فرصت بیشتری برای گسترش گربه‌ها فراهم می‌کنند.
اختلالات تازه مانند مسیرهای خودرو، گیاهان مهاجم که رفتار آتش را تغییر می‌دهند یا دام‌های چراکننده، می‌توانند سیستم را به سمت نادرست سوق دهند.
چگونه طوطی‌های شب را نجات دهیم
توصیه‌ها با ویژگی‌های منطقه همخوانی دارد. مدیریت آتش باید از دانش ژرف نگهبانان بومی کمک بگیرد و از نقشه‌برداری مدرن برای هدایت سوختن در فصل خنک بهره ببرد. این سوختن‌ها می‌تواند سوخت را کاهش دهد، فاصله‌های طبیعی ایجاد کند و احتمال آتش‌سوزی تابستانی را در مناطق آشیانه پایین بیاورد.
کنترل شکارچیان باید به دینگوها آسیب نرساند، زیرا آنها ممکن است با محدود کردن گربه‌ها نقش مهمی ایفا کنند. حفظ آرامش نسبی در منطقه (محدود کردن اختلالات و جلوگیری از چرا) به حفظ شکل و ساختار گیاهان کمک می‌کند.
تیم همچنین ابزارهایی را معرفی کرده که می‌تواند شمارش و نقشه‌های آینده را دقیق‌تر کنند: روش‌های ژنتیکی مانند DNA پرها و برچسب‌های ردیابی کوچک برای نشان دادن مسیرهای حرکت شبانه طوطی و مکان‌های مهم در ماه‌های خشک.
آموخته‌ها
این مطالعه نشان می‌دهد وقتی نگهبانان بومی و دانشمندان روش‌های خود را با زمین هماهنگ کنند، چه اتفاقی می‌افتد. طوطی شب به خارعلف‌های ساحلی قدیمی و متراکم برای پناه روزانه، چرخه آتش مناسب که اجازه دهد چمن‌ها رشد کنند و جامعه شکارچیانی که گربه‌ها غالب نباشند، نیاز دارد.
با سوختن کنترل‌شده، مدیریت هوشمند شکارچیان و نظارت مستمر، سرزمین نگورورپا می‌تواند این نیازها را حفظ کند و فرصت مناسبی برای بقاء این پرنده خجالتی فراهم کند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
