«مارمولک‌های شهری» ارتباطات اجتماعی قوی‌تری نسبت به مارمولک‌های روستایی دارند
دانشمندان با بررسی رفتار مارمولک‌های شهری، بینش‌هایی درباره معمای گسترده‌تر بقاء در مناظر شکل‌گرفته توسط انسان به دست می‌آورند. این پژوهش نشان می‌دهد مرز بین دنیای طبیعی و مصنوعی ثابت نیست، بلکه زنده و پر از سازگاری و امکانات است.
فرادید| شهرها معمولاً مکان‌های دشواری برای حیات وحش به نظر می‌رسند. سر و صدا، ترافیک و سطوح بتنی، فضای کمی برای طبیعت باقی می‌گذارند. با این حال، برخی حیوانات نه‌تنها زنده می‌مانند، بلکه ویژگی‌های شگفت‌انگیزی را هم در خود توسعه می‌دهند. یک پژوهش تازه نشان داده که مارمولک‌های دیواری رایج چگونه در محیط‌های شهری رشد اجتماعی می‌کنند.
به گزارش فرادید، پژوهشگران دریافتند این خزندگان در شهرها روابط قوی‌تری نسبت به همتایان روستایی خود برقرار می‌کنند. تیم تحقیقاتی به رهبری آوِری مائون از دانشگاه بیلِفِلد، جمعیت‌های مارمولک‌ها در کرواسی را بررسی کردند که نتیجه‌اش بسیار جالب بود.
به گفته مائون: «مارمولک‌های دیواری در شهرها تماس‌های بیشتری دارند و پیوندهای اجتماعی قوی‌تری نسبت به همتایانشان در زیستگاه‌های طبیعی برقرار می‌کنند. این شگفت‌انگیز است، زیرا این مارمولک‌ها معمولاً قلمرویی هستند و مایلند از هم دوری کنند.»
سطوح بتنی همکاری را تقویت می‌کنند
دانشمندان برای ردیابی این الگوهای اجتماعی عجیب، از تحلیل شبکه‌های اجتماعی استفاده کردند، ابزاری که همواره در پژوهش‌های رفتاری کاربرد دارد. تحلیل‌ها نشان داد مارمولک‌های شهری ارتباطات بیشتری برقرار می‌کنند، زمان بیشتری را نزدیک هم سپری می‌کنند و بیشتر در گروه‌ها جمع می‌شوند.
پژوهشگران معتقدند ساختار شهر نقش مهمی ایفا می‌کند. سطوح مسدود، مکان‌های پنهان محدود و توزیع نابرابر منابع، مارمولک‌ها را به تماس نزدیک‌تر با هم وادار می‌کند. در چنین محیط‌هایی، تحمل نسبت به همسایگان تبدیل به ضرورت بقاء می‌شود.
مارمولک‌ها رقبای سابق را به همسایه تبدیل می‌کنند
برای تیم پژوهشی، این موضوع تنها یک کنجکاوی نیست. مائون می‌گوید: «توانایی توسعه استراتژی‌های اجتماعی جدید می‌تواند برای ادامه حیات گونه‌ها در محیط‌های شهری حیاتی باشد.»
این یافته‌ها پرسش‌هایی فراتر از مارمولک‌ها ایجاد می‌کند. بسیاری از گونه‌ها اکنون در حاشیه شهرها یا داخل آن‌ها زندگی می‌کنند. پرندگان در آسمان‌خراش‌ها لانه می‌سازند، روباه‌ها در خیابان‌ها پرسه می‌زنند و حشرات در باغ‌ها یا ترک‌های پیاده‌رو رشد می‌کنند و هر یک با چالش تطبیق غریزه طبیعی با محیط مصنوع روبه‌رو هستند.
مطالعه مارمولک‌های دیواری نمونه‌ای روشن از چگونگی تغییر سریع رفتار در پاسخ به فشارهای شهری ارائه می‌دهد. چنین نتایجی همچنین یادآور این هستند که حیوانات قربانیان منفعل گسترش انسان نیستند. برخی گونه‌ها با خلاقیت واکنش نشان می‌دهند و روش‌های جدیدی برای تعامل یاد می‌گیرند.
برای مارمولک‌ها، این به معنای تبدیل رقبای سابق به همسایه است. برای سایر حیوانات، ممکن است به معنای تغییر عادات شکار، تغذیه یا لانه‌سازی باشد.
حیات‌وحش با فضاهای انسانی سازگار می‌شود
درک این تغییرات ارزش عملی دارد. برنامه‌ریزی شهری همواره حیات‌وحش را نادیده می‌گیرد، اما پژوهش‌هایی مانند این نشان می‌دهند انتخاب‌های طراحی بیش از انسان‌ها بر حیوانات اثرگذارند.
توزیع فضاهای سبز، محل قرارگیری دیوارها یا پارک‌ها و مدیریت پسماند همگی گواه نحوه تعامل حیوانات هستند. اگر حیوانات قادر به سازگاری باشند، دانشمندان می‌گویند ما هم می‌توانیم محیط‌هایی طراحی کنیم که تعارض را کاهش داده و امکان همزیستی را فراهم کنند.
این مطالعه در مباحث حفاظت از طبیعت هم اهمیت دارد. رویکردهای سنتی همواره بر حفظ زیستگاه‌های دست‌نخورده تمرکز دارند، اما با ادامه شهری‌شدن در سراسر جهان، پژوهشگران تأکید دارند مطالعه سازگاری به همان اندازه حیاتی می‌شود.
مارمولک‌هایی که در شهرها رشد می‌کنند، نه‌تنها انعطاف‌پذیری پیدا می‌کنند، بلکه وابستگی‌شان به ویژگی‌های خاصِ طراحی شهری هم آشکار می‌شود.
انسان‌ها و مارمولک‌ها فشارهای مشابهی را تجربه می‌کنند
این پژوهش با ایده‌های تکاملی ارتباط دارد و نشان می‌دهد چالش‌های جدید می‌توانند استراتژی‌های بقاء را شکل دهند. برای مارمولک‌ها، تاب اجتماعی بیشتر می‌تواند در تأمین غذا و پناهگاه کمک کند و در طول نسل‌ها، این رفتارها ممکن است مسیرهای تکاملی را تحت تأثیر قرار دهند و جمعیت‌های شهری متفاوتی از همتایان روستایی ایجاد کنند.
یک شباهت انسانی هم وجود دارد. انسان‌ها نیز مانند مارمولک‌ها با زندگی در شهرهای شلوغ با تشکیل جوامع، ایجاد شبکه‌ها و متکی بودن به همکاری سازگار می‌شوند.
مشاهده حیوانات در مسیر مشابه، فشارهای مشترک زندگی شهری را نشان می‌دهد، جایی که هم حیات‌وحش و هم انسان‌ها یاد می‌گیرند با فضای محدود و رقابت مداوم به زندگی ادامه دهند.
بقاء به کمک پیوندهای اجتماعی شکوفا می‌شود
این پژوهش با مرکز تحقیقات مشارکتی NC³ (انتخاب زیستگاه، تطابق با زیستگاه، ساخت زیستگاه) نیز مرتبط است. این کنسرسیوم بررسی می‌کند که حیوانات چگونه زیستگاه‌های خود را ایجاد کرده و در واکنش به فشارهای محیطی با آن‌ها سازگار می‌شوند.
داستان مارمولک دیواری نشان می‌دهد زندگی حتی در مواجهه با چالش‌های فولاد، شیشه و بتن ادامه می‌یابد.
دانشمندان با بررسی رفتار آن‌ها، بینش‌هایی درباره معمای گسترده‌تر بقاء در مناظر شکل‌گرفته توسط انسان به دست می‌آورند. در نهایت، این پژوهش نشان می‌دهد مرز بین دنیای طبیعی و مصنوعی ثابت نیست، بلکه زنده و پر از سازگاری و امکانات است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
