کشف جانور «شش چشم» در جنگل‌های ژاپن
یک دُم‌فنری آبی روشن با شش چشم که در جزیره تسوشیما در ژاپن یافت شده، به عنوان گونه‌ای جدید که قبلا ناشناخته بوده ثبت شده است. به گفته پژوهشگران، این دُم‌فنری طولی حدود ۰.۱۵۲ تا ۰.۱۷۸ سانتی‌متر و شش چشم در دو ردیف مرتب دارد.
فرادید| این تحقیق توسط «هیرُ کاسای» از دانشگاه کیندای در نارا، ژاپن هدایت شده است. زمینه پژوهشی او روی کالِمبولا یا دُم‌فنری (Collembola) است؛ جانوران کوچک شش‌پا که در خاک‌های سراسر جهان رایج هستند. آن‌ها از قارچ‌ها و موادِ در حال پوسیدگی تغذیه می‌کنند و به بازیافت مواد مغذی در خاک کمک می‌کنند.
به گزارش فرادید، کاسای توضیح داده: «در مطالعه حاضر، ما چهار گونه جدید از جنس پارانورا را توصیف می‌کنیم. گونه Paranura tsushimaensis طولی حدود ۰.۱۵۲ تا ۰.۱۷۸ سانتی‌متر و شش چشم سیاه (سه چشم در هر طرف) دارد.»
دانشمندان دو ماده، سه نر و یک جوان را از شاخه‌های پوسیده در یک جنگل همیشه‌سبز جمع‌آوری کردند. در جزیره «سادو» در نیگاتا، شش ماده از گونه Paranura nakamurai در شاخه‌های مرده یافت شدند. این گونه زرد-سفید طولی بین حدود ۰.۰۷۶ تا ۰.۱۵۲ سانتی‌متر دارد. تیم در کوه «شیاکاگاتاکه» در نارا، پنج ماده و یک نر از گونه Paranura alpicola را جمع‌آوری کردند. این گونه زرد است و بدنی ضخیم دارد و طول آن حدود ۰.۱۲۷ تا ۰.۲۲۹ سانتی‌متر است.
در سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ در نارا، در بررسی‌ها چند نمونه از Paranura convallis کشف شدند. این گونه نارنجی، کوتاه و تنومند است، شش چشم دارد و طول آن حدود ۰.۱۵۲ تا ۰.۲۲۹ سانتی‌متر است.
نشانه‌هایی از گونه‌های پارانورا
رنگ‌های چشمگیر بدن این دم‌فنری‌ها تنها نمایشی نیستند. رنگ‌دانه‌ها در دم‌فنری‌ها (بندپایان کوچک خاکی)، همواره به محافظت در برابر نور یا عفونت‌های قارچی کمک می‌کنند. در سایه عمیق لایه‌های جنگلی، چنین تنوعی ممکن است تفاوت‌های میکروزیستگاه یا رژیم غذایی را هم نشان دهد.
تنوع ریخت‌شناختی در جنس پارانورا، گواه جدایی طولانی بین جمعیت‌هاست. تفاوت‌های ظریف در اندازه بدن، الگوی زائده‌های مویی و تعداد چشم‌ها بازتاب تطبیق با رطوبت‌ها و مراحل پوسیدگی چوب‌های افتاده است.
این ویژگی‌ها به دانشمندان کمک می‌کند بفهمند چگونه تغییرات محیطی حتی در جانورانی کوچکتر از یک دانه برنج، فرایند تکامل را هدایت می‌کنند.
چرا چوب‌های مرده اهمیت دارند
بسیاری از دم‌فنری‌ها ساپروک‌سیلیک هستند، یعنی گونه‌هایی که برای غذا یا پناهگاه به چوب مرده وابسته هستند. مقاله‌ای از سازمان جنگل‌های ایالات متحده گزارش داده که سوسک‌های ساپروک‌سیلیک به کاهش چوب مرده بسیار حساس هستند.
نمونه‌ها از قیف برلسه خارج شدند؛ دستگاهی که لایه‌های برگ را خشک می‌کند و جانوران کوچک را به داخل شیشه نمونه هدایت می‌کند. گونه آبی از نمونه‌ای جمع‌آوری‌شده از جنگل همیشه‌سبز در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۲ در جزیره تسوشیما ظاهر شد.
تیم پس از عکاسی، نمونه‌ها را در اتانول نگهداری کرد و برای بررسی زیر میکروسکوپ، آن‌ها را روی لام نصب کرد. سپس مورفولوژی کلیدی، ویژگی‌های بدنی قابل‌مشاهده مانند تعداد چشم‌ها و الگوهای زائده‌های مویی با گونه‌های توصیف‌شده مقایسه شد.
این جنس در آسیا و آمریکای شمالی و جنوبی گسترده است، همان‌طور که مقاله‌ای گونه‌های آن را در اورگان و شرق دور روسیه ثبت کرده و تنوع آن همچنان در حال رشد است.
پیش از این بررسی، تنها سه گونه Paranura در ژاپن شناخته شده بودند. کار میدانی با تمرکز بر چوب‌های مرده، اکنون چهار گونه جدید دیگر، هر یک از مکان متفاوتی را جمع‌آوری کرده است.
دم‌فنری‌ها به تجزیه لایه‌های برگ و پخش میکروب‌ها که چرخه‌های خاک را هدایت می‌کنند، کمک می‌کنند. بسیاری از آن‌ها لاشه‌خوار گیاهی هستند، یعنی از مواد مرده و میکروب‌های مرتبط تغذیه می‌کنند.
این جانوران در زنجیره غذایی پایین قرار دارند، با این حال تغییرات در زیستگاه‌شان می‌تواند اثراتی تا سطوح بالاتر اکوسیستم داشته باشد. لکه‌های چوب مرده با اندازه‌های مختلف از بی‌مهرگان متفاوتی پشتیبانی می‌کنند که تنوع جنگل را افزایش می‌دهند.
یک بررسی اروپایی نشان داده که این پیوندها در جنگل‌های معتدل قوی هستند. حفاظت از شاخه‌های افتاده در زمان قطع درخت و نگهداری پارک‌ها می‌تواند این میکروزیستگاه‌ها را سالم نگه دارد.
جستجوهای هدفمند در طول فصول، ارتفاعات و جزایر احتمالاً منجر به کشف گونه‌های بیشتری از این جنس خواهد شد. تنوع کوه‌ها و سواحل ژاپن، زیستگاه‌های کوچک و ویژه‌ای ایجاد کرده که هر کدام رطوبت و نوع قارچ خاص خودشان را دارند.
طبقه‌بندی گونه‌ها گام‌به‌گام پیش می‌رود، زمانی که تیم‌ها توصیفات دقیق و کلیدهای شناسایی را منتشر می‌کنند. این کار به پژوهشگران آینده نقشه‌ای می‌دهد تا گونه‌هایی را شناسایی کنند که آشکارا در معرض دید بودند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
