حیواناتِ پیر؛ میزبان انواع ویروس و میکروب

این حیوانات قابلیت بیشتری در انتقال بیماری‌ها دارند

دانشمندان هشدار داده‌اند که حیواناتی که بیشتر عمر می‌کنند و کمتر تولید مثل می‌کنند، می‌توانند مخزن بیماری‌هایی باشند که به موجودات دیگر از جمله انسان جهش می‌کند.

جانورانی که برای حفظ حیات انرژی ذخیره می‌کنند، در مقایسه با حیواناتی که با انرژی زیاد زندگی کرده‌اند، تلاش بسیاری صرف تولید مثل می‌کنند و در جوانی می‌میرند، قابلیت بیشتری برای ادامه حیات در گروه‌های کثیر و مقاومت در مقابل بیماری‌ها دارند.

کارشناسان دانشگاه اگزِتِر بریتانیا می‌گویند به همین دلیل این جانوران بیشتر به عنوان مخزن برای عفونت‌هایی عمل می‌کنند که می‌توانند به دیگر رده‌ها منتقل شود.

این پژوهش که در گرماگرم آگاهی از خطرات انتقال ویروس از حیوان به انسان منتشر شده است، می‌گوید جانورانی که با انرژی کمتری ادامه حیات می‌دهند، در گروه‌های بزرگ‌تر در مقابل عفونت‌ها مقاوم هستند. اما این همچنین به معنی آن است که احتمالا این حیوانات بیشتر ناقل و سرایت‌دهنده بیماری‌ها هستند.

در حالی که دانشمندان همچنان در حال تحقیق پیرامون منبع کووید-۱۹ هستند، پژوهش اخیر این سؤال را مطرح می‌کند که آیا باید أنواع حیوانات را به عنوان ناقلان بالقوه امراض زیر نظر گرفت؟

اما پرفسور دِیو هاجسون، مدیر مرکز اکولوژی و حفظ محیط زیست در «اگزتر پِرین کمپِس» در استان کورنوال بریتانیا می‌گوید این گزارش عمدا از ذکر نام حیواناتی که حامل این خطر هستند خودداری کرده است تا «از خطر شکار و کشتار آن‌ها جلوگیری کند».

او گفت: «آن چه می‌گوییم این است که مخزن بیماری‌های نوظهور در حیواناتی است که برای میزبانی ویروس و میکروب بیماری‌ها به مقادیر قابل توجه، مناسب هستند. این شرط محیط زیستی لازم برای انتقال بیماری از جانوران وحشی به انسان یا رمه است.

این‌گونه جانوران، طبق الگوی تحقیقاتی ما، زندگی طولانی و آرامی دارند. پس از این عامل، عوامل مهم دیگری ایفای نقش می‌کنند. این که انسان تا چه حد با این نوع حیوانات سرو کار دارد؟

(گربه، راسو و نظایر آن اغلب مورد بحث قرار می‌گیرد.همین طور خفاش‌های خانگی، بازار‌های خرید و فروش حیوانات زنده، از میان رفتن جنگل‌های بارانی و تجارت حیوانات کمیاب و خاص).

سیستم‌های ایمنی بدن‌هایمان چه شباهت‌هایی با آن‌ها دارد؟ تا چه اندازه از نظر فیزیولوژیکی به آن‌ها نزدیک هستیم؟ نتیجه این که رده انسان و میمون هم دارای پاتوژن‌های مشابهی هستند.

یک جنبه مهم دیگر کار ما در زمینه قابلیت‌های محیط زیستی (انتقال بیماری) کمک به درک این است که چه رده‌ای از جانوران می‌توانند خود قربانی بیماری‌های جدید باشند. ترکیب‌هایی از تاریخچه زندگی مشترک جانور میزبان و پاتوژن (میکروب یا ویروس) می‌تواند موجب بروز همه‌گیری‌هایی شود که به انقراض نسل حیوانات بی‌ثبات‌تر (ضعیف‌تر) بیانجامد.

بنابراین، هرچند این داستان سلامت بشر و نگرانی‌ها پیرامون بیماری‌های نوظهور است، بلکه همچنین داستان اهمیت بیماری‌های حیات وحش از نقطه نظر حفظ گونه‌های آن‌ها نیز هست.»

در گزارشی که در نشریه علمی «نِیچِر اکولوژی‌اند ایوُلوشِن» (محیط زیست طبیعت و تتور) منتشر شده، پژوهشگران از الگو‌های ریاضی برای کشف رده‌های جانوران و میکروب‌ها و بیماری‌هایی استفاده کرده‌اند که می‌توانند برای مدت‌های طولانی با یکدیگر همزیستی مسالمت‌آمیز داشته باشند.

دکتر متیو سیلک، استاد دانشگاه اگزتر می‌گوید: «ما علاوه بر کشف این که موجوداتی که زندگی آرام‌تری دارند مخزن بیماری‌های عفونی هستند، نشان می‌دهیم که احتمال دارد موجوداتی که جمعیت کثیری ندارند، توانایی همزیستی با عوامل بیماری‌های جدید را ندارند و با خطر انقراض منطقه‌ای یا کلی روبه‌رو می‌شوند.

اما مهم است بدانیم که سرعت چرخه زندگی در موجودات میزبان (ویروس و میکروب) تنها عامل موثر در توانایی جمعی آن‌ها برای تحمل بیماری نیست. رفتار پاتوژن (ویروس و عامل بیماری) از جمله آسان یا سخت بودن سرایت آن و توانایی کشتن میزبان و همچنین رفتار اجتماعی میزبان‌های این پاتوژن‌ها نیز نقشی بسیار مهم دارند.

ما همچنین باید نقش اجتماع (موجودات میزبان) را هم درنظر گیریم. می‌دانیم که سیستم‌های ایمنی در جانورانی که زندگی آرام و جانورانی که زندگی سریع دارند، متفاوت است و می‌تواند در مورد مدت زمانی که میزبان قادر به تحمل بیماری و یا مستعد ابتلای مجدد به آن است، عاملی موثر باشد.»

منبع: ایندیپندنت