آنچه "انتقام" می‌کند؟

فرادید | آیا تابه‌حال به انتقام فکر کرده‌اید؟ حتماً می‌دانید که بخشیدن و فراموش کردن بهترین کار است. اما معمولاً انتقام وسوسه‌برانگیز تر است. اما چرا؟

در حق شما بدی کرده‌اند. یکی از دوستانتان در هدفی که برای خود تعیین کرده بودید مداخله و آن را خراب کرد، و یا یک همکار سبب اخراجتان شد- و شما احساس عصبانیت می‌کنید، لطمه دیده‌اید و یا شاید دنبال تلافی کردن باشید. معمولاً احساسات منفی با گذر زمان از بین می‌روند، اما گاهی اوقات ریشه می‌کنند و به وسوسه‌هایی مسموم تبدیل می‌شوند.

بخشش بهترین و سالم‌ترین اقدام است. اما انتقام وسوسه‌برانگیز تر است. چرا؟

همه‌چیز به ذات ما برمی‌گردد. دکتر "رابین گینز لانزی" استاد رفتار سالم در دانشگاه آلاباما می‌گوید انسان موجودی شدیداً محافظتی است، به‌خصوص وقتی احساس خطر می‌کند.

دکتر گینز لانزی می‌گوید: "اگر چیزی که برایمان مهم است- فرزند، همسر و دیگر عزیزان، و یا شغل و هدفی که برایمان اهمیت دارد- به هر شکلی به خطر بیفتد یا آسیب ببیند، به‌طور غریزی تمایل داریم کاری برایش انجام دهیم." او افزود انتقام‌جویی یکی از غرایز اولیه انسان است.

همان‌طور که "آدام ریپون" اسکیت‌باز معروف آمریکایی می‌گوید، بدون وجود افرادی که از او متنفرند نمی‌توانست به بازی‌های المپیک زمستانی راه پیدا کند. "کلوئی کاردیشین" مدل معروف و کارآفرین نوظهور یک برنامه تلویزیونی درباره انتقام درست کرد که در آن افراد یک فرآیند تحولی را سیر می‌کردند (معمولاً کاهش وزن) و انگیزه این کار تلافی نیش زخم‌های یک دشمن، قلدر و یا شریک عشقی بود. به نظر می‌رسد "تیلور سوئیفت" نیز تلافی کردن را سوژه آخرین کار هنری خود قرار داده است.

خوشمان بیاید یا نه، انتقام یک محرک انگیزه بسیار قوی است. اما آیا انتقام سالم است؟

هم بله و هم نه.

"پگ استریپ" نویسنده و دانشمند می‌گوید: "انتقام در فیلم‌ها و کتاب‌ها برای فردی که به او. ظلم شده لحظه‌ای بزرگ و خلوص بخش است. انتقام در روایات و داستان‌ها خیلی خوب جواب می‌دهد، زیرا حس رضایت بخشی در انتقام و تلافی وجود دارد، به‌خصوص در دنیایی که همیشه عادل و منصف نیست."

بااینکه فرد انتقام‌جو در همه داستان‌ها و فیلم‌ها شخصیت اول و محبوب است، مطالعات نشان داده نه‌تنها عمر انتقام کوتاه است، بلکه سبب می‌شود فراموشی واقعه سخت‌تر و دشوارتر شود.

خانم استریپ گفت: "انتقام‌جویی شما را به فردی که سعی دارید از او فاصله بگیرید نزدیک می‌کند. انتقام شما را روی رفتار بد و نادرست متمرکز نگاه می‌دارد و اجازه نمی‌دهد به جلو بروید و مسیر زندگی‌تان را تغییر دهید."

اگر نشخوار دلخوری تا مرز تبدیل‌شدن به وسواس و کینه راهی نادرست برای برخورد با بدرفتاری‌هاست، پس به نظر می‌رسد راه درست به نحوه قالب‌بندی و پردازش این احساسات مسموم ربط داشته باشد.

دکتر "انیم آنگل" مدیر کلینیک روانی در مرکز بهداشتی دانشگاه کلمبیا می‌گوید: "معمولاً این احساسات به‌خودی‌خود بد و مسموم نیستند، بلکه نحوه کنار آمدن فرد با آن‌ها می‌تواند به حسی مخرب تبدیل شود. به همین دلیل است که مردم به روان‌درمانی می‌روند، به‌خصوص برای احساسی مانند خشم. مشکل خودِ حس خشم نیست، بلکه نحوه ابراز خشم که به‌نوعی نتیجه منفی می‌انجامد."

بااینکه تمایل به خشم و انتقام قابل‌درک است، اما بدان معنا نیست که فایده‌ای برای ما خواهند داشت. در حقیقت به‌احتمال‌زیاد همه‌چیز را بدتر می‌کنند. حس انتقام‌جویی و تسویه‌حساب به‌گونه‌ای شما را درگذشته قول و زنجیر می‌کند که دیگر نمی‌توان انتظار هیچ‌گونه پیامد مثبتی را داشت. انتقام‌جویی افراد را درگذشته نگاه می‌دارد.

دکتر آنگل معتقد است که اگر حس انتقام‌جویی سبب صرف زمان، تلاش و هزینه در رابطه‌ای مسموم نشود، ممکن است حسی مفید و کمک‌کننده باشد: "اگر کسی تلاش به انتقام داشته و همزمان به رویکردی آینده محور فکر کند، احتمال این نوع تفکر می‌تواند فرد را به سمت آینده هدایت کرده و آن‌ها را قویی‌تر، شادتر و سالم‌تر کند."

این‌طور به موضوع نگاه کنید: می‌تواند از حس حسادت استفاده کنید و ببینید آیا با اولویت‌ها و ارزش‌هایتان ارتباطی دارد تا خود را در آن زمینه ارتقا دهید؟ یا ترجیح می‌دهید زمانتان را صرف برنامه‌ریزی برای صدمه به فرد مورد نظر کنید که به‌احتمال‌زیاد درنهایت بی‌نتیجه خواهد بود؟

دکتر آنگل می‌گوید: "برخی از مهم‌ترین جنبش‌های سیاسی زمان به خاطر خشم آغاز شدند. این حس مانند یک کاتالیزور عمل می‌کند."

نباید احساسات منفی را به‌طورکلی نادیده گرفت، زیرا مطالعات نشان داده به‌هیچ‌وجه مؤثر نیست. در عوض، با یک انتخاب روبرو هستیم: نقشه کشیدن برای آسیب زدن به فردی که ناراحتمان کرده و یا گوش کردن به توصیه شاعر انگلیسی "خروج هربرت" که معتقد است "خوب زندگی کردن بهترین انتقام است."

"دیلن مارون" مجری و نویسنده‌ای که اخیراً در TED سخنرانی کرد می‌گوید که چگونه به نظرات و کامنت های بدی که می‌گیرد واکنش نشان می‌دهد. او با این افراد تماس می‌گیرد تا بپرسد "چرا چنین چیزی نوشتی؟"

او در ابتدا مردم را بلاک می‌کرد و پیام‌هایشان را نمی‌خواند. مارون گفت: "متأسفانه روی دیگر سکه موفقیت در اینترنت تنفر است." او اندکی بعد به این فکر افتاد که شاید پیام‌ها و کامنت های منفی بتوانند نقطه شروعی برای آغاز مکالمات و گفتگو باشد، نه پایان آن‌ها.

او گفت: "می‌خواستم با مخالفانم مقابله کنم. قصد شرمنده کردنشان را نداشتم، فقط می‌خواستم بپرسم چرا نظرات منفی درباره‌ام نوشته‌اند و بعد ببینم این مکالمه به کجا می‌انجامد."

این مکالمات بخش‌هایی از پادکست‌هایی شدند که آقای مارون تولید کرد و نامش را "صحبت با افرادی که از من متنفرند" گذاشت. در این پادکست‌ها اغلب افرادی حضور پیدا می‌کردند که تجربه‌ای مشابه مانند قلدری در مدرسه را تجربه کرده بودند. مارون از طریق این صحبت‌ها توانست منفی گرایی را به یک چیز مفید تبدیل کند.

همچنین رها کردن احساسات منفی و کینه مانند پاداش اضافه‌ای است که به شما احساس قدرت می‌دهد- نه با اعمال قدرت بر دیگران، بلکه بر خودتان.

"تیفانی تاورز" روان‌پزشک می‌گوید: "شخصی که حس می‌کند فرد یا گروه دیگری به او خیانت کرده‌اند، احتمالاً حس قدرت شخصی را از دست داده است و این عمیقاً مشکل‌ساز است. او گفت ممکن است افراد دیدگاهی منحرف پیداکرده و باور کنند که تنها با انتقام قدرت خود را بازخواهند یافت، اما در حقیقت کلید بازیابی این قدرت در رها کردن قرار دارد.

تمام این بحث‌ها به این مسئله ختم می‌شود: نمی‌توانیم هجوم افکار مسموم به ذهنمان را کنترل کنیم، اما می‌توانیم واکنش به آن‌ها را کنترل کنیم. ممکن است در ابتدا تلافی کردن فکر خوبی به نظر برسد، اما در دراز مدت تنها مخرب خواهد بود. راهکار بهتر این است که به درون خود مراجعه کرد و ریشه آن احساس را پیدا کنیم. آنگاه می‌توانیم از آن یا به‌عنوان یک تجربه آموزنده و یا یک پرچم هشدار استفاده کنیم و به سمت آینده‌ای بهتر پیش برویم.

دکتر تاورز افزود: "اگر توجهتان را به بهبود سلامت احساسی، ذهنی و جسمی جلب کنید، نه‌تنها حس بهتری خواهید داشت، بلکه قادر خواهید بود سختی‌های آینده را با خرد و عقل بیشتری پشت سر بگذارید."

منبع: nyt

ترجمه: وب‌سایت فرادید