عقب‌نشینی برجامی آمریکا؟

یک روزنامه معتبر آلمانی در گزارشی مدعی شد که آلمان، فرانسه و بریتانیا در خطوط اساسی با آمریکا به توافقی دست یافته‌اند تا مانع خروج واشنگتن از برجام شوند.

روزنامه «زوددویچه سایتونگ» نوشته است که «اروپا خروج از برجام را عبور از خط قرمز خود می‌داند.» با این حال این روزنامه آلمانی در ادامه گزارش خود آورده است که آلمان، فرانسه و بریتانیا تا حد زیادی با آمریکا توافق دارند که باید به ایران در مورد وضع تحریم‌های جدید به‌دلیل برنامه موشکی تهران و موضوعات منطقه‌ای هشدار داد.

یک روزنامه معتبر و مشهور آلمانی مدعی شد که چهار کشور آلمان، فرانسه، انگلیس و ایالات‌متحده برای تهدید ایران به اعمال تحریم‌های بیشتر در مقابل عدم تغییر برجام به توافق رسیده‌اند.

روزنامه آلمانی «زوددویچه سایتونگ» در این رابطه نوشت که کشور‌های اروپایی و آمریکا توافق کردند، برجام حفظ شود و تغییری در آن ایجاد نشود، ولی فشار‌ها به ایران را به علت پیگیری برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای افزایش دهند.

به گزارش خبرگزاری فارس، این روزنامه آلمانی ادامه داد: «آمریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس درباره شرایطی که طبق آن واشنگتن به حفظ برجام متعهد شود، موافقت کردند.» این روزنامه آلمانی همچنین به‌نقل از منابع دیپلماتیک گفت که مذاکرات بر سر جزئیات این توافق جدید هنوز پایان نیافته است.

رئیس‌جمهوری آمریکا در ۱۲ مه (۲۲‌اردیبهشت) بر سر برقراری مجدد تحریم‌های اقتصادی علیه تهران تصمیم خواهد گرفت و برای کشور‌های اروپایی عضو گروه ۱+۵ ضرب‌الاجل تعیین کرده و گفته که باید تا آن زمان با اصلاحات مدنظر ترامپ موافقت کنند.

سه شرط اصلی دونالد ترامپ برای اصلاح توافق هسته‌ای ایران، رفع محدودیت‌های زمانی برجام، تضمین همیشگی بودن عدم دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای و نیز دسترسی کامل بازرسان آژانس به همه تاسیسات ایران است؛ ترامپ همچنین می‌خواهد که در چارچوب برجام به برنامه موشکی ایران هم رسیدگی شود.

ظاهرا کشور‌های اروپایی برای جلب‌نظر موافق ترامپ و همچنین رفع برخی از نگرانی‌های ادعایی خودشان تصمیم گرفته‌اند بیشتر بر مساله موشکی ایران تمرکز داشته باشند. کشور‌های اروپایی پیشتر بار‌ها نسبت به ساخت و آزمایش موشک‌های ایران واکنش نشان داده و آن را خطری برای خود قلمداد کرده‌اند. این درحالی است که مقامات ایران نیز گفته‌اند که این موشک‌ها جنبه دفاعی دارد و خطری کشور‌های اروپایی را تهدید نمی‌کند.

نمایندگان اروپایی به‌ویژه در ماه‌های اخیر تلاش کرده‌اند تا در رایزنی با مقامات آمریکا به راه‌حلی برای نگه‌داشتن واشنگتن در توافق هسته‌ای و در عین حال جلب رضایت رئیس‌جمهور ترامپ دست یابند. در همین راستا امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه به آمریکا رفته است تا با ترامپ درباره توافق گفت‌وگو کند. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز در روز‌های آینده برای رایزنی درباره برجام به واشنگتن سفر خواهد کرد.

امانوئل مکرون، پیش از سخنرانی‌اش در کنگره آمریکا گفته بود هیچ «طرح ب» (طرح جایگزین) برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد. خبر توافق اتحادیه اروپا و آمریکا درخصوص حفظ برجام درحالی منتشر شده است که سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز روز دوشنبه خواستار حفظ برجام شدند.

هشدار روحانی به واشنگتن
در عین حال مقامات جمهوری‌اسلامی ایران همچنان نسبت به هرگونه سناریوی احتمالی مبنی بر خروج واشنگتن از توافق هشدار می‌دهند. در این میان حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران روز گذشته خطاب به سران آمریکا گفت: «اگر کسی بخواهد به ملت ما و پیمان ما تعدی کند عواقب وخیمش شامل حال خودش خواهد شد.»

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، روحانی که در جمع مردم استان آذربایجان‌شرقی سخن می‌گفت: خطاب به سران آمریکا گفت: «آنان که در کاخ سفید نشسته‌اند، بدانند چه به تعهداتشان، تمدنشان و انسانیت‌شان پایبند باشند یا نباشند، ملت بزرگ ایران با هرگونه نقشه و توطئه آن‌ها با قدرت برخورد می‌کند و دولت هم در کنار ملت، با قاطعیت در برابرشان خواهد ایستاد.»

خروج از ان‌پی‌تی
همچنین علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی پیش از سفر به سوچی روسیه در سخنانی در این‌رابطه گفت: «جمهوری اسلامی ایران حتما اقدامات تعجب برانگیزی را در برابر طرف مقابل در صورت خروج از برجام در دستور کار دارد.»

به گزارش «ایسنا» شمخانی در مورد واکنش به اقدامات رئیس‌جمهوری آمریکا در قبال برجام تاکید کرد: «متاسفانه از روز آغاز اجرای تعهدات طرف مقابل به اشکال مختلف کارشکنی انجام داده است. البته براساس معاهده ان‌پی‌تی کشور‌های متعارف این حق را دارند که اگر احساس کنند منافع ملی‌شان در گرو ادامه وضعیت نیست، می‌توانند به‌راحتی از آن خارج شوند و این گزینه محتمل جمهوری اسلامی ایران است.»

از دیگرسو وزیر امورخارجه ایران که در نیویورک به‌سر می‌برد و طی این چند روز با رسانه‌های مختلف گفت‌وگو کرده، در گفت‌وگو با نشریه نشنال‌اینترست تاکید کرد که اگر آمریکا به‌طور رسمی از برجام خارج شود، تاثیر آنی این اقدام رها شدن ایران از بسیاری الزامات کنونی برای ماندن در برجام خواهد بود.

ظریف که برای سخنرانی در شورای روابط‌خارجی آمریکا به نیویورک سفر کرده است، در مصاحبه‌ای با نشریه نشنال‌اینترست درباره احتمال خروج ایران از معاهده ان‌پی‌تی در صورت نقض برجام از سوی آمریکا گفت: «برخی از افراد در ایران هستند که درباره این موضوع صحبت می‌کنند، البته این موضوع به‌طور قطع موضع رسمی دولت نیست.

اما ما یک موضع علنی وشفاف داریم و همواره نیز در برابر افکار عمومی پاسخگو بوده‌ایم. اما پاسخی که بر روی میز برای ما قرار دارد آن است که در پاسخ به خروج آمریکا از برجام ما نیز قصد خروج از این توافق را داشته باشیم.» همچنین ظریف در گفت‌وگو با رادیو ان‌پی‌آر با اشاره به سفر رهبران فرانسه و آلمان به واشنگتن برای گفت‌وگو با رئیس‌جمهوری آمریکا درباره برجام، تصریح کرد: «ما امیدواریم که مکرون و پس از او مرکل از فرصت سفر خود به آمریکا استفاده کنند تا به ترامپ تفهیم کنند که توافق هسته‌ای به همان شکل کنونی‌اش در راستای منافع آمریکا و باقی جامعه بین‌الملل است.»