"دیپلماسی اینستاگرامی"

1. مثل همیشه قبل از آنکه مسئولان بخواهند برای مردم تعیین کنند که فعالیت هایشان را در کدام شبکه اجتماعی ادامه دهند، مردم خیلی زودتر آن را پیدا کرده اند و دقیقا مانند ماجرای تلگرام حالا مسئولان دارند خود را به مردم می‌رسانند.

با وجود همه تبلیغات و برخی اجبار‌های زیر پوستی برای کوچ مردم از تلگرام به پیام رسان‌های دیگر، آن‌ها ترجیح داده اند به اینستاگرام بروند. شبکه اجتماعی که از نظر شکل و کار کرد، با تلگرام تفاوت‌های عمیق و گسترده دارد، اما فعلا به انتخاب اول تبدیل شده است.

یک پایگاه اجتماعی تمام عیار که شاید تنها راه باقی مانده برای ارتباط با همه اقشار جامعه است. پست‌های اینستاگرامی رئیس جمهور در چند روز گذشته نیز نشان می‌دهد تیم اطلاع رسانی حسن روحانی نیز به این موضوع پی برده اند و تلاش کردند با لحنی صریح، موضع‌های دولت را اعلام و احتمالا برای بازسازی سبد رای خود در افکار عمومی تلاش کنند.

2. روز گذشته بود که رئیس جمهور در استوری اینستاگرام خود باز هم در مطلبی صریح به انتقاد از فیلترینگ تلگرام پرداخت، اتفاقی که احتمالا به دلیل حاشیه‌های پست اینستاگرامی جمعه شب روحانی رخ داده بود.

در آن پست، اینستاگرام حسن روحانی اولین موضع رسمی رئیس جمهور در مورد فیلتر تلگرام را منتشر کرد که دارای چند هشتگ جنجالی بود و بحث‌های زیادی را به راه انداخت. در بخشی از پست صفحه اینستاگرام روحانی آمده بود: «سیاست دولت یازدهم و دوازدهم مبتنی بر ایجاد فضای امن مجازی بوده و نه امنیتی؛ و تاکنون هیچ شبکه اجتماعی و یا پیام رسان توسط این دولت مسدود نشده و نخواهد شد.

فیلتر و مسدودسازی اخیر تلگرام نیز نه توسط دولت اجرا شده و نه مورد تأیید دولت است.» همین موضوع سبب واکنش‌های مختلف هم از سوی موافقان و هم از سوی مخالفان روحانی شده بود. کار به جایی رسید که حسن خجسته، معاون صدای جمهوری اسلامی ایران در توئیتر خود نوشت: «شنیده‌ها حاکی از آن است، آقای رئیس جمهور در جلسات ۳ - ۲ هفته اخیر با فیلتر تلگرام موافقت دارند، ولی زمان اجرا را مناسب نمی‌دانند، على الظاهر شورای عالی اطلاع رسانی و ادمین اینستاگرام (رئیس جمهور از این موضوع بی اطلاع بودند.» آیا چنین موضوعی صحت دارد؟ پیگیری‌های هفت صبح برای پیدا کردن ادمین پیج اینستاگرام رئیس جمهور و پروسه نحوه تایید مطالب قبل از انتشار، بی نتیجه ماند، اما شواهد نشان می‌دهد اتفاقا تیم اطلاع رسانی رئیس جمهور حساب ویژ‌های روی اینستاگرام باز کرده اند و صریح‌تر از روز جمعه، عکس و نوشته‌ای در انتقاد از فیلتر تلگرام گذاشتند. در واقع با یک تیر دو نشان زده شد.

هم بار دیگر بر موضع رئیس جمهور در مورد فیلتر تلگرام تکرار شد و هم مشخص شد که این پیج با نظارت خود روحانی فعالیت‌ می‌کند.

3. دپیلماسی اینستاگرامی، اما فقط محدود به رئیس جمهور نیست و دیگر سیاستمداران نیز در آن فعالیت بیشتری نسبت به گذشته انجام میدهند. یکی از آن‌ها اسحاق جهانگیری است که دومین فردی بود از تلگرام خارج شد، اما به موازات آن فعالیتش در اینستاگرام شدت گرفت.

آذری جهرمی وزیر ارتباطات که از ابتدا هیچ فعالیتی در تلگرام نداشت (چرا؟!) نیز به ادامه فعالیت خود در اینستاگرام ادامه می‌دهد. نمایندگاه مجلس، چهره‌های سرشناس سیاسی اصلاح طلب و خصوصا اصولگرایان.

4. حضور چهره‌های سرشناس اصولگرایان در اینستاگرام نیز در نوع خود قابل توجه است. آن‌ها که تمرکز ویژه‌ای برای حضور در پیام رسان‌های دیگر داشتند عملا با استقبال کمتر از حد انتظار کاربران، ارتباط خود با بخش بزرگی از افکار عمومی جامعه را از دست دادند.

تلگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی دیگر نیز فیلتر هستند و خب قرار است در آن حضور نداشته باشند؛ البته به نظر می‌رسد به جز توئیتر (کسی میداند چرا؟!). در توئیتر هم که بخش بزرگی از مخاطبان حضور ندارند و فقط باید با قشر خاصی در ارتباط باشند. تلگرام هم به عنوان مستقیم‌ترین پیام رسانی که افکار عمومی را منتقل می‌کرد مسدود شد و تنها راه ماند همان اینستاگرام.

5. این کوچ‌ها و جابه جایی را هم باید جایی در تاریخ و حافظه مان ثبت کنیم. روزگاری محمد جواد ظریف فعالیت پر قدرت خود در فیس بوک را آغاز کرد و با استقبال خوبی هم رو به رو شد. بعد از مدتی فیس بوک به حاشیه رفت و دولتمردان تلگرام را به عنوان محلی برای ارتباط با مردم پیدا کردند. در کنار آن نیز توئیتر به رشد بالایی رسید با فعالیت کانال‌هایی که توئیت‌های افراد مختلف را در کانال‌های تلگرامی منتشر می‌کردند، استقبال‌ها از توئیتر زیادتر شد. حالا هم دولتمردان مانده اند و فقط اینستاگرام

6. یک نکته را نباید فراموش کنیم. هنوز که هنوز است اول مردم و کاربران به شبکه‌های اجتماعی می‌روند و بعد سیاست ورزان تلاش می‌کنند خود را به آن‌ها برسانند. خیلی قبل‌تر از آن‌ها مردم در فیس بوک بودند، بعد به تلگرام و توئیتر رفتند و از سال‌ها پیش نیز در اینستاگرام بودند. نه با رفتن کسی می‌روند و نه با آمدن کسی می‌آیند. خودشان هم جایگزین را انتخاب می‌کنند.

7. حالا سوال اینجاست که اینستاگرام تا چه مدت از فیلتر و مسدودسازی در امان میمانند؟ آیا فعلا به عنوان راه باریکی مانده اند تا جمعیت گسترده تلگرام به آن کوچ کنند؟ این سوال‌ها وقتی پر رنگ‌تر می‌شود که بدانیم شبکه‌های اجتماعی محبوب مربوط به کتاب، سینما، سفر، ویدو، دوستان و پادکست عمدتا غیر قابل دسترسی
هستند.

منبع: روزنامه هفت صبح