فرصت احیای برجام به دولت سیزدهم رسید؟

فرادید | شش دور از مذاکرات برجامی برای بازگشت به برنامه اقدام مشترک برگزار شده، اما همچنان احیای آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در این میان ظریف و روحانی نیز می‌گویند که فرصت احیای برجام به دولت سیزدهم منتقل شده است.

به گزارش فرادید؛ حسن روحانی در آخرین جلسه هیات دولت، از فرصت‌سوزی در احیای برجام انتقاد کرده است. او گفته که «امروز سفره‌ای آماده است، کار آماده است. فرصت دولت دوازدهم را از دستش گرفتند. امیدواریم دولت سیزدهم کار را تکمیل کند.»

روحانی همچنین گفته که از اینکه چهار ماه، پنج ماه، شش ماه فرصت از دست رفت، متاسفیم.

در این میان محمد جواد ظریف نیز تلویحا خبر داده که فرصت احیای برجام به دولت بعد واگذار شده است.

او در یک گزارش ۲۶۴ صفحه‌ای که به مجلس ارسال شده است، نوشت که «این مذاکرات در آخرین هفته‌های کاری دولت دوازدهم به چارچوب یک توافق محتمل برای رفع تحریم‌های غیرقانونی ایالات‌متحده آمریکا نزدیک شده و امیدوارم آنچه تا کنون امکان تحقق آن فراهم شده، در ابتدای "دولت سیزدهم" تکمیل و موجب خرسندی و رضایت مردم عزیز ایران شود.»

طبق اعلام ظریف قرار است با احیای برجام، تحریم‌هایی از قبیل مالی و بانکی، تحریم‌های مربوط به نفت گاز و پتروشیمی، تحریم‌های مربوط به کشتیرانی کشتی سازی و بنادر، تحریم‌های مربوط به بخش خودروسازی، تحریم نرم‌افزار و فلزات، تحریم‌های مربوط به بخش‌های آهن فولاد آلومینیوم و مس، تحریم‌های بخش‌های ساخت وساز، معدن، تولید، منسوجات و بخش مالی، حوزه هواپیمایی، صادرات فرش و اقلام خوراکی و... برداشته شود.

سه هفته دیگر دولت سیزدهم، به ریاست سیدابراهیم رئیسی کار خود را آغاز خواهد کرد.

برخی رسانه‌های خارجی مدعی شده اند که مذاکرات وین تا روی کارآمدن دولت رئیسی متوقف شده است. رویترز در این رابطه به نقل از منبع دیپلماتیک آمریکایی که نامش را فاش نکرده، نوشت تا زمان استقرار دولت رئیسی تیم مذاکره‌کننده ایرانی برای ادامه دور هفتم مذاکرات احیای برجام به وین باز نمی‌گردد.

در این میان برخی تحلیلگران مسائل بین الملل نیز معتقدند که اختلاف نظر در مورد پیش نویس احیای برجام، میان دولت و مجلس مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات در دولت دوازدهم شده است.

اما با این وجود ابراز امیدواری می‌کنند که با روی کار آمدن دولت سیزدهم و هماهنگی بیشتر میان دولت و مجلس، برخی اختلاف‌ها بر سر عدم همخوانی پیش نویس با قانون اقدام راهبردی لغو تحریم‌ها و همچنین سیاست "حرف قطعی" برطرف شود.

برخی فعالان سیاسی نیز می‌گویند که دولت رئیسی برای جلب رضایت عمومی و کارآمد نشان دادن دولت خود، بدون شک مسیر احیای برجام را در پیش خواهد گرفت.

البته در مقابل همچنان برخی از تحلیلگران پیش بینی می‌کنند، با توجه به نگاه متفاوت موجود در کشور بر سر مذاکره با جهان غرب، احتمالا برجام در دولت بعد هم به نتیجه نمی‌رسد.

رحمان قهرمانپور، کارشناس مسائل بین الملل در این باره به فرارو می‌گوید که به نظر می‌رسد ارزیابی تیم فعلی وزارت خارجه این است که در دولت آینده برجام باز هم به نتیجه نخواهد رسید. با این حال ما در داخل ابتدا باید بر سر برجام به یک توافق جمعی دست پیدا کنیم و بعد در میز مذاکره حاضر شویم.

طبق گفته او، در حال حاضر دو نگاه بسیار متفاوت در دولت و مجلس در مورد مذاکره با جهان غرب وجود دارد.

گرچه سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرده که به پایان مذاکرات احیای برجام نزدیک شده ایم. اما خطیب زاده این را هم می‌گوید که برخی موضوعات حل‌نشده کماکان باقی است، ولی آنچه اهمیت دارد این است که وزن موضوعات حل‌شده خیلی بیشتر از مسائل حل‌نشده است.

او به شکل واضح نگفته که موارد توافق نشده باقی مانده شامل چه مواردی است.

اما اکونومیست به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی گفته که ما هنوز اختلافات جدی با ایران داریم که حل نشده است. چه اقدامات هسته‌ای که ایران برای بازگشت به معامله باید انجام دهد و چه تحریم‌هایی که ایالات‌متحده علیه تهران اعمال کرده است و باید آن‌ها را لغو کند. اما چالش‌های دیگر همچنان باقی است.

اشاره او به سیاست «حرف قطعی» در ایران است که براساس آن آمریکا باید تمامی تحریم‌ها شامل برجام و تحریم‌های دولت ترامپ را همزمان با هم بردارد. این در حالی است که آمریکایی‌ها می‌گویند که تنها تحریم‌های موجود در متن برجام را بر می‌دارند.

علاوه بر این، اکونومیست می‌گوید که آمریکا خواستار افزودن بند‌هایی در مورد فعالیت‌های موشکی ایران به متن توافق نامه احیای برجام است، اما دولت جدید در ایران معتقد است که این موضوع غیر قابل بحث است.