10 فیلم تیم برتون که لحن و فضای تاریکی دارند

تیم برتون یکی از معدود کارگردانانی است که می‌توان او را استاد وحشت نامید. اگرچه او همیشه فیلم‌های کاملا ترسناک نساخته است، اما روش فیلمنامه‌نویسی‌اش غالبا لحن گوتیک با شخصیت‌های غیرمعمول دارد و پایان خوش در آن‌ها به ندرت دیده می‌شود.

حتی فیلم‌های کمدی او مانند بیتل‌جوس (Beetlejuice)، مریخ حمله می‌کند (Mars Attacks) و ماجراجویی بزرگ پی‌وی (Pee Wee’s Big Adventure) به مساله مرگ می‌پردازند، با عناصر فراطبیعی بازی می‌کنند یا تصاویر آزاردهنده‌ای دارند. حتی فیلم‌هایی که برتون صرفا با همکاری کارگردانان دیگر ساخته است، مانند کابوس پیش از کریسمس (The Nightmare Before Christmas) و جیمز و هلوی غول‌پیکر (James and the Giant Peach)، به شدت تحت تاثیر سبک طراحی او هستند. تا جایی که بسیاری فراموش می‌کنند که برتون از نظر فنی کارگردانی این فیلم‌ها را بر عهده نداشته است.

فیلم‌های او اغلب لحن یا فضای خیال‌انگیزی دارند، اما همچنین با هیولاها، انگیزه‌های تاریک انسانی و تصاویری که مستقیما از کابوس‌های کودکی بیرون آمده‌اند، سر و کار دارند. فیلم‌های تاریک تیم برتون به اندازه آثار کارگردانانی مانند وس کریون، دیوید کراننبرگ یا استنلی کوبریک تلخ و ترسناک نیستند، اما نسبت به افرادی مانند استیون اسپیلبرگ یا جورج لوکاس قدم به عرصه‌های تاریک‌تری می‌گذارند. در ادامه 10 عنوان از فیلم‌های تاریک تیم برتون را نام بردیم که اگر به سبک این کارگردان علاقه دارید تماشایشان را نباید از دست بدهید. شما می‌توانید آثار این فهرست را در مایکت تماشا کنید.

10. بیتل‌جوس بیتل‌جوس (Beetlejuice Beetlejuice)

محصول: 2024

بازیگران: مایکل کیتون، ویونا رایدر، کاترین اوهارا

امتیاز راتن تومیتوز: 76 از 100

امتیاز IMDb به فیلم: 6.8 از 10

اگرچه ممکن است بیتل‌جوس بیتل‌جوس به لحن سرگرم‌کننده قسمت اول پایبند باشد، اما هنوز هم داستانی پر از کمدی سیاه دارد که نسبت به قسمت قبلی‌اش افراطی‌تر به نظر می‌رسد. توانایی لیدیا دیتز (وینونا رایدر) برای صحبت با ارواح موفقیت حرفه‌ای بزرگی برای او به ارمغان آورده و همچنین باعث ایجاد شکاف بین او و دخترش آسترید (جنا اورتگا) شده است. در میان یک تراژدی خانوادگی، آسترید به دنیای پس از مرگ منتقل می‌شود و لیدیا متوجه می‌شود که فقط یک نفر می‌تواند به او کمک کند؛ همان روحی که سال‌ها پیش سعی کرد او را مجبور به ازدواج با خود کند.

بیتل‌جوس بیتل‌جوس بازیگران فرعی زیادی دارد که شامل شخصیت‌های بسیار کم‌تر قابل ترحمی نسبت به قسمت قبلی است. از جمله مردی که از یک زن غمگین سواستفاده می‌کند، یک روح نوجوان که بسیار روان‌پریش‌تر از آنچه نشان می‌دهد است و خود بیتل‌جوس (مایکل کیتون) که با وجود رفتار احمقانه‌اش یک تهدید واقعی است. این یکی از فیلم‌های تاریک تیم برتون است که اتفاقا به خاطر بخش‌های کمدی لحن متعادلی پیدا کرده است.

9. خانه دوشیزه پرگرین برای بچه‌های عجیب (Miss Peregrine’s Home for Peculiar Children)

محصول: 2016

بازیگران: اوا گرین، ایسا باترفیلد، کریس اودوود

امتیاز راتن تومیتوز: 65 از 100

امتیاز IMDb به فیلم: 6.7 از 10

داستان خانه‌ی دوشیزه پرگرین برای بچه‌های عجیب بر اساس کتاب فانتزی ترسناکی نوشته‌ی رنسام ریگز، توسط پیرمردی (ترنس استمپ) برای نوه‌اش جیکوب (آسا باترفیلد) روایت می‌شود. جیکوب پس از مرگ پدربزرگش برای دیدن خانه که یک مکان قدیمی گیر افتاده در یک حلقه زمانی است راهی سفر می‌شود. او با مدیر مدرسه خانم پرگرین (اوا گرین) و فرزندخوانده‌هایش که همگی با توانایی‌های منحصربه‌فرد متولد شده‌اند، دوست می‌شود. تمام آن‌ها در معرض خطر موجوداتی به نام هالوگاست هستند که از چشم‌های عجیب‌الخلقه‌هایی مانند آن‌ها تغذیه می‌کنند.

فیلم خانه دوشیزه پرگرین برای بچه‌های عجیب یک طرح آشنا از یک خانه مخفی برای کودکانی با توانایی‌های منحصربه‌فرد دارد که از دنیایی که آن‌ها را آزار می‌دهد محافظت می‌شوند. با این حال این یکی از فیلم‌های تاریک برتون است که مهارت قصه‌گویی کارگردان را به خوبی نشان می‌دهد. مرگ وحشتناک یک عضو خانواده، بچه‌هایی با توانایی‌هایی که در هالووین‌تاون جایگاهی نخواهند داشت و برخی از شرورهای واقعا ترسناک با هالوگاست‌ها که عناصر ترسناک برجسته‌ی داستانش به شمار می‌روند. این یک فیلم فانتزی تلخ و ترسناک برای کودکان است که بهتر است با یک عضو خانواده در کنارشان پای تماشایش بنشینند.

8. عروس مرده (Corpse Bride)

محصول: 2005

صداپیشه‌ها: هلنا بونهم کارتر، جانی دپ، دنی الفمن

امتیاز راتن تومیتوز: 84 از 100

امتیاز IMDb به فیلم: 7.4 از 10

عروس مرده اولین فیلم استاپ‌موشن تیم برتون است و طرحی بسیار بالغانه‌تر از دیگر آثار استاپ‌موشن او دارد. ویکتور ون دورت (جانی دپ) قرار است با زنی که تقریبا نمی‌شناسد ازدواج کند. وقتی همه چیز اشتباه پیش می‌رود، او تصمیم می‌گیرد راه دیگری را امتحان کند. هنگامی که او به سرزمین مردگان منتقل می‌شود، شروع به پیوند با عروس جدید خود امیلی (هلنا بونهام کارتر) می‌کند، در حالی که سعی می‌کند به خانه برگردد و نامزد زنده خود را از ملاقات با سرنوشت عروس مرده‌اش نجات دهد.

عروس مرده یکی از فیلم‌های تاریک تیم برتون است که یک فضای معنوی مشابه با کابوس پیش از کریسمس دارد، اما لحن و داستانش به آن اندازه خیال‌انگیز نیست. عروس عنوان یک شخصیت تراژیک با پیشینه‌ای تلخ است و شرور فیلم یک قاتل سرد و دقیق است که روش‌هایش محاسبه‌شده‌تر از افرادی مانند اوگی بوگی است. تاریکی به پالت بصری این فیلم هم گسترش می‌یابد، جایی که دنیای زنده بسیار غم‌انگیز، بی‌رنگ و غیررمانتیک است و کسانی که بیشتر از همه قدر زندگی را می‌دانند مردگان هستند.

7. آلیس در سرزمین عجایب (Alice in Wonderland)

محصول: 2010

بازیگران: جانی دپ، ان هتوی، هلنا بونهام کارتر

امتیاز راتن تومیتوز: 50 از 100

امتیاز IMDb به فیلم: 6.4 از 10

اگرچه بسیاری آلیس در سرزمین عجایب را آغاز سقوط حرفه‌ای کارگردان می‌دانند، اما این یکی از فیلم‌های تاریک تیم برتون است که از سایر بازسازی‌های دیزنی با بازیگران زنده متمایز برشمرده می‌شود. سیزده سال پس از اولین سفر آلیس به سوراخ خرگوش، خود را دوباره در سرزمین عجایب می‌یابد؛ اما این مکان بسیار متفاوت از زمانی است که قبلا دیده بود. ملکه سرخ (هلنا بونهام کارتر) قدرت را به دست گرفته است و همه کسانی که با او مخالف هستند یا سر بریده می‌شوند یا توسط اژدهای خانگی او، جابرواکی (کریستوفر لی) کشته می‌شوند.

اگرچه داستانی دارد که به نظر می‌رسد از راه خود منحرف می‌شود تا با کتاب و فیلم انیمیشن دیزنی متفاوت باشد، اما خلاقیت تلخ و ترسناک بیشتری نسبت به آنچه به آن اعتبار داده شده است دارد. حتی می‌تواند خشن باشد، با صحنه‌های قطع سر، فرو رفتن چشم‌ها و حتی کلاه‌دوز دیوانه (جانی دپ) که یک گذشته تراژیک دارد. این به هیچ وجه بهترین اقتباس از داستان نیست، اما هنوز هم جذابیت آثار برتون را در طراحی خود دارد.

6. بتمن (Batman)

محصول: 1989

بازیگران: جک نیکلسون، مایکل کیتون، کیم بیسینگر

امتیاز راتن تومیتوز: 77 از 100

امتیاز IMDb به فیلم: 7.5 از 10

قبل از سال 1989، بتمن عموما به‌عنوان یک شخصیت شوخ و کمیک دیده می‌شد، که تا حد زیادی به خاطر شهرت سریال تلویزیونی آدام وست بود. اما تمام اینها تا حد زیادی به لطف برتون تغییر کرد. این بتمن (مایکل کیتون) یک ابرقهرمان شوخ نیست، بلکه یک موجود غمگین و ساکت است که همه را می‌ترساند. برداشت فیلم از منشا جوکر با گانگستر جک نپییر (جک نیکلسون) تفاوت زیادی دارد. شروری که نه تنها بیش از حد صورتش سفید است بلکه یک بدشکلی واضح نیز دارد که باعث می‌شود یک لبخند دائمی روی صورتش نقش ببندد.

تصویر فیلم از گاتهام سیتی یک نسخه تاریک و جهنمی از متروپلیس است که عشق برتون به اکسپرسیونیسم آلمانی را به خوبی نشان می‌دهد. اگرچه همیشه به منبع اصلی وفادار نیست، اما همچنان مخاطبان را مجبور می‌کند تا دوباره بتمن را جدی بگیرند. تا حد زیادی، برتون به لحن تاریک واقعی شخصیت و استایل‌سازی گوتیک که او را در کمیک‌ها محبوب کرد، پایبند ماند.

5. ادوارد دست‌قیچی (Edward Scissorhands)

محصول: 1991

بازیگران: جانی دپ، وینونا رایدر، داین وست

امتیاز راتن تومیتوز: 90 از 100

امتیاز IMDb به فیلم: 7.9 از 10

اگرچه ادوارد دست‌قیچی ممکن است از نظر بصری تاریک‌ترین اثر تیم برتون نباشد، اما بدون شک تلخ‌ترین آن‌ها است. ادوارد (جانی دپ) در یک قلعه بالای شهر کوچکی زندگی می‌کند. او در واقع یک انسان مصنوعی است که مخترعش پیش از آنکه بتواند دست‌های عادی برایش بسازد می‌میرد. ادوارد توسط یک خانواده مهربان پیدا می‌شود. آن‌ها او را به خانه و محله خود می‌برند. ابتدا همه از دیدن این موجود با دست‌های قیچی متعجب می‌شوند اما او به خاطر قلب مهربان و توانی‌اش در انجام برخی از کارها در نهایت به یک شخصیت معروف در محله تبدیل می‌شود. اما عدم تفاهم متقابل آن‌ها به زودی همسایگان را علیه او سوق می‌دهد و تنها عشق یک دختر تنها امید او می‌شود.

ادوارد دست‌قیچی یکی از روشن‌ترین پالت‌های رنگی را در میان آثار برتون دارد، اما تنها بر تراژدی داستان شخصیت اصلی‌اش تاکید می‌کند. در حالی که ادوارد سعی می‌کند جای خود را در میان جامعه جدید پیدا کند، فقدان مهارت‌های ارتباطی و کمبود آینده‌نگری شهر منجر به یک تضاد دائمی بین آن‌ها می‌شود. در نهایت ادوارد مرتکب اعمال خشونت‌آمیز می‌شود که تقریبا تضمین می‌کند او هرگز نمی‌تواند بخشی از جامعه باشد. به عبارت دیگر، این فیلم یک افسانه تاریک برای کودک گوتیک درون همه ما است.

4. سایه‌های سیاه (Dark Shadows)

محصول: 2012

بازیگران: اوا گرین، جانی دپ، میشل فایفر

امتیاز راتن تومیتوز: 35 از 100

امتیاز IMDb به فیلم: 6.2 از 10

سایه‌های سیاه بر اساس سریالی به همین نام داستان بارناباس کالینز (جانی دپ) را روایت می‌کند؛ یک خون‌آشام که در سال 1972 بیدار می‌شود و به املاک خود بازمی‌گردد تا با نوادگانش ملاقات کند. در حالی که بسیاری از شوخی‌های فیلم حول یک موجود شب‌زی قرن هجدهمی می‌چرخد که سعی می‌کند ماهیت واقعی خود را پنهان کند و در عین حال خود را با حساسیت‌های دهه 1970 تطبیق می‌دهد، خانواده‌اش از سوی دیگر نشان داده می‌شوند که اسرار تاریک خود را دارند. در همین حال، جادوگری (اوا گرین) که او را نفرین کرده است سعی می‌کند یک بار برای همیشه خانواده او را نابود کند.

فیلم سایه‌های سیاه شدیدا بین لحن کمیک و وحشت ملودراماتیک دچار تضاد است. در حالی که خون‌آشام اصلی یک شخصیت دلسوز است، اما همچنان افراد بی‌گناه را یکی پس از دیگری می‌کشد. در نتیجه، حال و هوای فیلم دائما در حال تغییر است. هم قهرمانان و هم شروران برای انجام کارهای عجیبشان دلایل خوبی دارند اما مشکل اینجاست که اغلب زیاده‌روی می‌کنند. اگر سایه‌های سیاه فیلمی درباره خانواده باشد، پس کالینز یکی از تاریک‌ترین خانواده‌های تمام دوران است.

3. اسلیپی هالو (Sleepy Hollow)

محصول: 2000

بازیگران: جانی دپ، کریستینا ریچی، مایکل پمبون

امتیاز راتن تومیتوز: 70 از 100

امتیاز IMDb به فیلم: 7.3 از 10

در حالی که زیبایی‌شناسی برتون همیشه به سمت تاریک‌تر طیف ژانر متمایل بوده است، اسلیپی هالو اولین فیلم کاملا ترسناک او است. این فیلم که اقتباسی آزاد از داستان کلاسیکی نوشته واشینگتن ایروینگ است، پلیسی به نام ایکابود کرین (جانی دپ) را دنبال می‌کند که به روستای کوچک و ساکت اسلیپی هالو می‌رود. اسلیپی هالو یک شهرک هلندی است که تحت تاثیر قتل‌هایی قرار گرفته که مردم محلی اصرار دارند توسط یک روح محلی انجام می‌شود؛ موجودی ترسناک به نام سوار بی‌سر (ری پارک و کریستوفر والکن). اکنون ایکابود باید سعی کند حقیقت پشت این افسانه را کشف کند قبل از اینکه سرهای مردم بی‌گناه بیشتری بریده شود.

اغلب فیلم‌های برتون به انواع مختلف وحشت (به ویژه اکسپرسیونیسم آلمانی) ادای احترام می‌کنند، اما اسلیپی هالو به خاطر پیروی از سبک فیلم‌های کلاسیک استودیو همر برجسته است. این به معنای نقش‌آفرینی‌های متنوع، یک پالت رنگی عمدتا خاکستری و خون بسیار سرخ است که به نظر می‌رسد از صفحه نمایش بیرون می‌زند. این فیلم داستان کلاسیک را به نوعی فیلم اسلشر فراطبیعی تبدیل می‌کند. علاوه بر این چندین شخصیت را نشان می‌دهد که به سرنوشت‌های وحشتناکی دچار می‌شوند.

2. بازگشت بتمن (Batman Returns)

محصول: 1992

بازیگران: مایکل کیتون، دنی دویتو، میشل فایفر

امتیاز راتن تومیتوز: 82 از 100

امتیاز IMDb به فیلم: 7.1 از 10

در حالی که فیلم اصلی بتمن توسط مخاطبان پذیرفته شد، بازگشت بتمن برای بسیاری از مخاطبان کمی بیش از حد تاریک بود. تا حد زیادی، این تاریکی غریب از یک شخصیت واحد ناشی می‌شد؛ پنگوئن (دنی دویتو). در مقایسه با شخصیت شرور جنتلمن در کمیک‌ها، این نسخه از اسوالد کوبلپات یک هیولای تغییر شکل یافته، منحرف و حیوانی است که به دنبال انتقام گرفتن از نخبگان گاتهام است.

ابتدا با نامزدی برای شهردار و آزاد کردن باند خود از دلقک‌های سیرک در شهر، سپس با تلاش برای قتل همه فرزندان اول گاتهام در یک طاعون مدرن بر اساس کتاب مقدس. اگر این کافی نبود، رابطه عاشقانه بتمن و کت‌وومن (میشل فایفر) به تراژدی ختم می‌شود، با ظاهرا مرگ یکی از آن‌ها و دیگری که کریسمس را تنها می‌گذراند.

این عناصر، همراه با فضای کریسمسی فیلم، منجر به واکنش شدیدتری نسبت به آن چیزی شد که برادران وارنر انتظارش را داشتند. در نتیجه برتون صندلی کارگردانی را به جوئل شوماخر برای فیلم خانوادگی‌تر بتمن برای همیشه (Batman Forever) واگذار کرد. اما با گذشت زمان، عناصر تاریک‌تر بازگشت بتمن توسط مخاطبان کالت مورد ستایش قرار گرفت و کمک کرد تا از سایر فیلم‌های بتمن متمایز شود.

1. سویینی تاد: آرایشگر شیطانی خیابان فلیت (Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street)

محصول: 2008

بازیگران: جانی دپ، هلنا بونهام کارتر، آلن ریکمن

امتیاز راتن تومیتوز: 86 از 100

امتیاز IMDb به فیلم: 7.3 از 10

فیلم موزیکال سویینی تاد بر اساس تئاتر موفقی به همین نام داستان تاریکی از انتقام و قتل را روایت می‌کند. این داستان با بازگشت سوینی تاد (جانی دپ) به لندن پس از گذراندن 15 سال زندان به جرمی که مرتکب نشده بود آغاز می‌شود. او به دنبال انتقام از قاضی (آلن ریکمن) است که خانواده‌اش را از هم پاشیده. وقتی فرصت انتقام از تاد گرفته می‌شود، او کنترل خود را از دست می‌دهد و تصمیم می‌گیرد تمام کسانی را که برای اصلاح مو به آرایشگاهش می‌آیند بکشد. در آن زمان است که همسایه‌اش، خانم لووت (هلنا بونهام کارتر) تصمیم می‌گیرد یک دستور پخت جدید به منوی کافه خود اضافه کند!

شخصیت اصلی این تریلر موزیکال به جای اینکه در قالب معمولی دیگر آثار برتون از یک فرد تنها، بااستعداد و درک نشده قرار بگیرد، معتقد است که همه وحشتناک و سزاوار مرگ هستند. تعداد کمی از شخصیت‌ها تا پایان زنده می‌مانند و دائما توسط آنچه که تجربه می‌کنند زخم می‌خورند. در حالی که تئاتر اصلی برادوی یک کمدی سیاه است، فیلم لحن بی‌روح و خشونت بیشتری دارد که باعث می‌شود تاریک‌ترین فیلم برتون تا به حال لقب بگیرد.

منبع: مایکت