مقایسه نکات مشترک «اجل معلق» با سریال‌های که رضا عطاران کارگردانی کرده است؛ زندگیِ آویزان

قسمت اول  سریال «اجل معلق» به کارگردانی عادل تبریزی شباهت‌های زیادی با فضای سریال‌های رضا عطاران دارد. شاید در کارگردانی متفاوت به نظر برسد اما بهرحال می‌توان ردپای عطاران را در آن دید . به این بهانه نگاهی داریم به نکات مشترک این سریال با آثار رضا عطاران.

عطاران در سریال «اجل معلق» بازهم شخصیت یک آدم آویزان را بازی کرده است.

شخصیت بیکار و لاابالی| رضا عطاران در سریال‌هایش نقش شخصیت‌های بیکار و لاابالی را بازی می‌کند که مثل انگل به زندگی دیگران می‌چسبند و از همه طلبکارند. اولین بار در سریال «کوچه اقاقیا»، نقش فرامرز، یکی از پسرهای خانواده تهرانی را بازی می‌کرد. شخصیتی سواستفاده‌گر داشت و می‌خواست به هر نحوی شده از دیگران بهره‌کشی کند. حاضرجواب بود و با همه چیز و همه کس شوخی می‌کرد.

در «متهم گریخت» نقش به نسبت کمرنگی داشت. از اواسط سریال به عنوان یک دزد وارد می‌شد از هاشم‌آقا اخاذی می‌کرد. بعد هم که از دختر هاشم‌آقا خوشش ‌می‌آمد، پایش بیشتر در این خانواده سفت ‌می‌شد، بهره‌کشی‌اش شکل دیگری پیدا می‌کرد. کاراکتر ناصر در سریال «ترش‌وشیرین» نمونه بارز یک شخصیت بیکار و لاابالی بود که مثل انگل به خانواده همسر جدید مادرزنش می‌چسبید و حاضر نبود دست به هیچ کاری بزند. نادر سریال «بزنگاه» هم حد اعلای یک انگل را تداعی می‌کرد. معتاد بیکاری بود که از موقعیت فوت پدرش استفاده می‌کرد تا خانه پدری را از چنگ برادرش دربیاورد.

نادر هم بی‌قید و بی‌مسئولیت بود و هم می‌خواست هرطور شده از همه بهره‌کشی کند. حالا در سریال «اجل معلق» هم با شخصیتی داوود مواجهیم که برای شام شبش معطل است. او مدام از سوپر محل نسیه جنس می‌گیرد و حتی لباس تنش هم متعلق به همان صاحب سوپر است. از همسرش می‌خواهد کیف مهمان‌ها را بگردد پول پیدا کند تا برایشان شام درست کنند و بعد از دوستش مواد غذایی می‌گیرد و ماشین دایی‌اش را بی‌اجازه برمی‌دارد تا مسافرکشی کند.

در «اجل معلق» به مانند آثار عطاران ،قهرمانان داستان از اقشار فرودست جامعه هستند

تمرکز روی طبقه فرودست | یکی از ویژگی‌های مهم سریال‌های عطاران، تمرکز او روی زندگی مردم طبقه پایین جامعه بود؛ افرادی که یا جا و مکان نداشتند یا به‌خاطر سادگی سرشان کلاه می‌رفت و یا با خانواده‌ای طبقه بالا وصلت می‌کردند و مدام توسط آنها تحقیر می‌شدند. از میان کمدی‌هایی تا دهه هشتاد ساخته می‌شد، عطاران جزو کارگردان‌هایی بود که سر شوخی را با مردم طبقه فرودست جامعه باز کرد و تصویری ملموس از آنها به نمایش گذاشت. شخصیت‌هایی اکثرا ساده و احساساتی که بعضی‌شان دنبال بهره‌کشی از دیگرانند و می‌خواهند هرطور شده از هر موقعیتی به نفع خودشان استفاده کنند.

سبک زندگی شخصیت‌ها در سریال‌های «خانه به دوش»، «متهم گریخت» و «ترش و شیرین» نسبتا یکی بود و در «بزنگاه» هم با اینکه اوضاع مالی‌شان بد نبود اما اعتیاد نادر اوضاعشان را بهم ریخته بود. در سریال «اجل معلق» هم ماجراها در طبقه پایین جامعه روایت می‌شود. داوود و غلام هردو کارگر کارخانه هستند و در محله‌ای پایین‌شهر زندگی می‌کنند. این‌بار هم محله زندگی روی شخصیت‌ها و روابط میان آنها اثرگذار است.

زوج‌سازی عطاران در اجل معلق با عباس جمشیدی‌فر شکل گرفته است.

زوج‌ها و شخصیت‌های بامزه | در اکثر سریال‌های عطاران شاهد زوج‌سازی خود عطاران با یکی از شخصیت‌ها هستیم. مثلا  در «خانه‌به‌دوش»،  عطاران با حمید لولایی در نقش «آقا ماشالا» زوج تشکیل می‌داد؛  مردی از طبقه‌ی فرودست که به راحتی اعتماد می‌کرد و رودست می‌خورد. او تمام اموالش را در اختیار یک کلاه بردار می‌گذاشت و دیگر آه در بساط نداشت. از ترس آبرویش خودش را از خانواده‌اش مخفی می‌کرد اما مدام دستش رو می‌شد. لولایی در یک کفش‌سازی با عطاران روبه‌رو می‌شد و همراهی آنها بخشی از موقعیت‌های جذاب سریال را رقم می‌زد.

زنده‌یاد سیروس گرجستانی یکی از بازیگران ثابت کمدی‌های ماه رمضان بود اما نقش هاشم‌آقا در «متهم گریخت» بیشتر از همه در ذهن مخاطبان مانده است. هاشم آقا از آن دست شخصیت‌هایی بود که در عین سادگی، برای منفعت خودش، دست به هرکاری می‌زد و اصلا هم نگران ریختن آبرویش نبود. مثل چتربازها مدام سربار زندگی دیگران می‌شد و کوچکترین مشکلی از این بابت نداشت. در این سریال هم همراهی عطاران با هاشم‌آقا جذاب بود. در سریال «بزنگاه»، همراهی عطاران با غلامرضا نیکخواه موقعیت جالبی را رقم زد. نیکخواه نقش مردی در ظاهر محترم و موقر را بازی می‌کرد که لباسهای رسمی می‌پوشید و بندشلوار می‌بست. سعی می‌کرد شیک و جذاب حرف بزند اما در باطن دست کمی از نادر نداشت.

او مدام به فکر بهره‌کشی از دیگران بود و حتی از کارت سوخت غریبه‌ترین آدمها هم نمی‌گذشت. با نقشه می‌خواست نانوایی را از دست خانواده پرور بیرون بکشد. او هم مثل نادراهل دود و دم بود و مدام چای نبات هم می‌زند. در سریال «اجل معلق» با زوج بامزه عطاران و عباس جمشیدی‌فر روبه‌رو هستیم؛ داوود و غلام هردو ابتدای سریال از کار بی‌کار می‌شوند و زندگی‌شان به‌نحوی باهم گره می‌خورد. گریم متفاوت عباس جمشیدی‌فر و موقعیت بامزه او کنار عطاران یکی از عوامل موفقیت این سریال است.

«اجل معلق» به کارگردانی عادل تبریزی جمعه‌ها به‌طور مشترک در پلتفرم‌های فیلم‌نت و شیدا منتشر می‌شود.

منبع: فیلم نیوز