تصاویر؛ بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک: از سوپرمن تا کلاغ

فیلم‌های ابرقهرمانی امروزه به بخش جدایی‌ناپذیر سینمای مدرن تبدیل شده‌اند؛ اما مسیر شکل‌گیری آن‌ها به سال‌های خیلی قبل بازمی‌گردد. پیش از آن که دنیای سینمایی مارول و دی‌سی با جهان‌های مشترک و فروش‌های میلیارد دلاری‌های خود در گیشه، ژانر ابرقهرمانی را به اوج برسانند، فیلمسازان با جسارت به سراغ تجربه‌های تازه رفتند و آثاری خلق کردند که هنوز هم جزو بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک به شمار می‌آیند. این فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک با روایت‌های متفاوت و شخصیت‌پردازی‌های ماندگار شناخته می‌شوند، بلکه نشان می‌دهند این ژانر چیزی فراتر از جلوه‌های ویژه پرزرق‌وبرق است.

بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک با تنوع بی‌نظیر خود، طیفی از سرگرمی‌های ساده و ماجراجویانه تا داستان‌های تاریک و گوتیک را پوشش می‌دهند. آن‌ها گاهی تصویری صمیمی و انسانی از قهرمانان ارایه می‌دهند و گاهی با طنزهای خلاقانه، مرزهای تازه‌ای در روایت باز می‌کنند. همین ویژگی‌ها باعث شده این فیلم‌ها همواره الهام‌بخش نسل‌های بعدی باشند و در شکل‌گیری (DNA) آثار امروزی نقشی اساسی ایفا کنند. با تماشای بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک این لیست به درک این موضوع می‌رسید ‌که چرا این ژانر از همان ابتدا توانست قلب مخاطبان را تسخیر کند؛ چراکه فراتر از اکشن و هیجان، حامل تخیل و روایت‌هایی به‌یادماندنی است.

۱۰. انتقام جوی سمی (The Toxic Avenger)

• امتیاز IMDB فیلم: ۶.۲ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۱ از ۱۰۰
• مدت زمان: ۸۷ دقیقه
• سال انتشار: ۱۹۸۴
• بازیگران اصلی: آندری ماراندا، میچ کوهن، آر ال رایان،
• کارگردان: مایکل هرتس

شاید در نگاه نخست فیلم انتقام جوی سمی جزو اولین گزینه‌هایی نباشد که هنگام صحبت از بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک به ذهن می‌رسد؛ اما جایگاه کالت آن در تاریخ سینما غیرقابل انکار است. این اثر کم‌بودجه که توسط استودیو تروما ساخته شد و با ترکیبی از خشونت اغراق‌شده، طنز اسلپ‌استیک و روحیه‌ای سرکشانه به تجربه‌ای کاملا متفاوت در ژانر ابرقهرمانی تبدیل شد. داستان فیلم درباره‌ی شخصیتی به نام ملوین، سرایداری ساده‌دل است که پس از حادثه‌ای عجیب با زباله‌های سمی، به قهرمانی جهش‌یافته و ظاهری زشت اما قلبی پاک بدل می‌شود.

برخلاف آثار پرزرق‌وبرق و پرفروش امروز، انتقام‌جوی سمی از صحنه‌های خشن و بی‌پیرایه‌ی خود لذت می‌برد و با همین ویژگی توانسته هویتی منحصربه‌فرد پیدا کند. فیلم در عین نمایش سکانس‌های خشونت‌آمیز و شوک‌آور، پیامی مثبت درباره‌ی ایستادگی افراد ضعیف در برابر ظلم ارایه می‌دهد. انرژی بی‌قید و بند و زیبایی‌شناسی جمله معروف خودت انجام بده آن، الگویی تازه برای روایت‌های متفاوت در سینمای ابرقهرمانی به وجود آورد. همچنین لحن طنز این فیلم نشان می‌دهد که ژانر ابرقهرمانی صرفا محدود به جدیت و اکشن نیست؛ بلکه می‌تواند عجیب و در عین حال جز بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک باشد.

۹. مردان اسرار آمیز (The Mystery Men)

• امتیاز IMDB فیلم: ۶.۱ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۰ از ۱۰۰
• مدت زمان: ۱۲۲ دقیقه
• سال انتشار: ۱۹۹۹
• بازیگران اصلی: هانک آزاریا، کلر فورلانی، جنین گرافلو، ادی ایزارد
• کارگردان: کینکا آشر

مردان مرموز، یک کمدی گروهی نامتعارف است که همزمان با ستایش روحیه شکست‌خورده به کلیشه‌های سنتی ابرقهرمانی طعنه می‌زند. داستان فیلم بر قهرمانان نوظهوری تمرکز دارد که باید شهرشان را نجات دهند، زمانی که ابرقهرمان واقعی ناپدید می‌شود. آن چه مردان مرموز را از سایر آثار متمایز می‌کند، علاقه خالصانه‌اش به شخصیت‌های ناقص و دوست‌داشتنی است؛ آن‌ها ممکن است ناکارآمد به نظر برسند؛ اما عزم جزمشان الهام‌بخش و واقعی است.

این اثر نشان می‌دهد که قهرمانی می‌تواند از دل افراد معمولی و بعید سرچشمه بگیرد. سال‌ها پیش از آن که ژانر ابرقهرمانی به تکرار و خودتقلیدی بیفتد، مردان مرموز ثابت کرد که چنین فیلم‌هایی می‌توانند همزمان طنزآمیز و صادقانه باشند. این گوهر دست‌کم‌گرفته‌شده همچنان جلوتر از زمان خود به نظر می‌رسد و برای علاقه‌مندان به بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک، گزینه‌ای به شدت ایده‌آل است.

۸. سوپرمن (Superman)

• امتیاز IMDB فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
• مدت زمان: ۱۴۳ دقیقه
• سال انتشار: ۱۹۷۸
• بازیگران اصلی: مارلون براندو، جین هکمن، کریستوفر ریو، ند بیتی
• کارگردان: ریچارد دانر

این فیلم به کارگردانی ریچارد دانر ساخته شده است و همچنان به عنوان استاندارد طلایی برای روایت خاستگاه ابرقهرمانان شناخته می‌شود. بدون شک این اثر یکی از بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک تاریخ سینما است که با ترکیبی از صداقت صمیمانه، شکوه اسطوره‌ای و جلوه‌های بصری خیره‌کننده، نقطه عطفی در تعریف ژانر ابرقهرمانی به شمار می‌آید.

بازی به‌یادماندنی کریستوفر ریو در نقش کلارک کنت تعادلی ظریف میان بی‌دست‌وپایی انسانی و قهرمانی نجیب کریپتونی برقرار می‌کند و تصویری نمادین از این شخصیت جاودانه می‌سازد. روایت فیلم با لحنی حماسی و در عین حال انسانی، ایده ابرقهرمانان را به عنوان اسطوره‌های مدرن تثبیت می‌کند. موسیقی ماندگار جان ویلیامز نیز با ایجاد حس شگفتی، این تجربه سینمایی را به اوج می‌رساند.

جلوه‌های ویژه نوآورانه فیلم، در زمان خود انقلابی بودند و برای نخستین بار مخاطبان را قانع کردند که انسان می‌تواند پرواز کند. حتی پس از گذشت بیش از چهار دهه، خوش‌بینی بی‌زمان و هسته احساسی سوپرمن همچنان تازگی خود را حفظ کرده است. این فیلم تنها آغازگر داستان یک قهرمان نبود؛ بلکه مسیر کل ژانر را شکل داد و نشان داد که آثار ابرقهرمانی می‌توانند هم احساسی و الهام‌بخش باشند و هم در گیشه به موفقیتی چشمگیر دست یابند.

۷. مرد تاریکی (Darkman)

• امتیاز IMDB فیلم: ۶.۴ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۱ از ۱۰۰
• مدت زمان: ۹۶ دقیقه
• سال انتشار: ۱۹۹۰
• بازیگران اصلی: لیام نیسون، فرانسیس مک دورمند، کالین فریلز
• کارگردان: سم ریمی

مرد تاریکی یکی دیگر از بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک است که ترکیبی هیجان‌انگیز از اسطوره‌های ابرقهرمانی و وحشت گوتیک ارایه می‌دهد. این اثر توسط سم ریمی کارگردانی شده و سال‌ها پیش از آن که ریمی هدایت مرد عنکبوتی را بر عهده بگیرد، این داستان نوآورانه را درباره پیتون وست‌لیک خلق کرد. پیتون دانشمندی است که در یک حمله وحشیانه صورتش نابود می‌شود و در کنار خشم مهارنشدنی، قدرت‌های فوق‌العاده‌ای کسب می‌کند. او با پوشیدن ماسک‌های مصنوعی، جنگی بی‌رحمانه برای انتقام آغاز می‌کند و مرزهای اخلاقی را به چالش می‌کشد.

این فیلم به دلیل فضای چندلایه‌اش بسیار برجسته است که ترکیبی از طنز، تراژدی و اتفاقات تلخ است . لیام نیسون در نقش این ضدقهرمان زخمی، بازی‌ای عمیق و کاریزماتیک ارایه می‌دهد، در حالی که ریمی با دوربین پویا و انرژی کمیک‌بوکی‌اش، داستان فیلم را به اوج می‌رساند. برخلاف قهرمانان سنتی با شنل‌های درخشان، دارک‌من مرز بین قهرمان و هیولا را محو می‌کند و به ژانر ابرقهرمانی طراوت تازه‌ای می‌بخشد.

مرد تاریکی گواهی است بر این که داستان‌های ابرقهرمانی می‌توانند حتی بدون پیروی از فرمول‌های رایج کمیک‌بوک‌ها، شکوفا شوند و مخاطبان را مجذوب کنند. این اثر کلاسیک همچنان الهام‌بخش است و جایگاه ویژه‌ای در میان بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک دارد.

۶. بتمن (Batman)

• امتیاز IMDB فیلم: ۶.۵ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۰ از ۱۰۰
• مدت زمان: ۱۰۵ دقیقه
• سال انتشار: ۱۹۶۶
• بازیگران اصلی: آدام وست، برت وارد، لی مری وثر، سزار رمرو
• کارگردان: لسلی اچ مارتینسون

این اثر به طور کامل حال و هوای رنگارنگ و شاد دارد و مملو از ابزارهای عجیب‌وغریب، پیچش‌های داستانی مسخره‌آمیز و شرورهایی سرخوش و اغراق‌شده است که جنبه‌های پوچ کتاب‌های مصور را در آغوش می‌گیرد و مخاطب را به خنده وامی‌دارد. بازی بدون زحمت آدام وست در نقش بتمن، هرج‌ومرج مسخره حاکم بر فیلم را مهار می‌کند؛ او هر لحظه پوچ را با صداقتی جدی و بی‌روح اجرا می‌کند که طنز آن را دوچندان می‌سازد. زیبایی‌شناسی درخشان فیلم، دیالوگ‌های پر از جناس و بازی کلمات، و لحن طنزآمیز کلی آن این فیلم را به یکی از جذابیت‌های فرهنگ عامه دهه ۱۹۶۰ تبدیل کرده است.

ولی با این حال، زیر لایه‌های شیطنت‌آمیز، علاقه‌ای واقعی به شخصیت بتمن و دنیای او نهفته است. این فیلم از ابتدا نشان داد که آثار ابرقهرمانی می‌توانند شاد، بازیگوش و مسخره باشند، نه الزاما دارک یا بیش از حد جدی. بتمن ۱۹۶۶ همچنان تماشایی و الهام‌بخش است و یادآوری می‌کند که هر قهرمانی می‌تواند خنده دار و لذت‌بخش باشد. این گوهر کلاسیک جایگاه ویژه‌ای در میان بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک دارد.

۵. بلید (Blade)

• امتیاز IMDB فیلم: ۷.۱ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۵۹ از ۱۰۰
• مدت زمان: ۱۲۰ دقیقه
• سال انتشار: ۱۹۹۸
• بازیگران اصلی: وسلی اسنایپس، استیون درف، کریس کریستوفرسون
• کارگردان: استیون نورینگتون

بلید به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک، با آوردن یک سبک شیک و درجه R به این ژانر، تعریف جدیدی از فیلم‌های ابرقهرمانی ارایه داد. وسلی اسنایپس در نقش شکارچی خون‌آشام نیمه‌انسان، ترکیبی استادانه از اکشن هنرهای رزمی، وحشت گوتیک و ریتم تکنو را در چیزی کاملا نوآورانه برای زمان خود به نمایش گذاشت. صحنه افتتاحیه خونین کلوپ شبانه فیلم، به تنهایی یکی از جذاب‌ترین سکانس کل فیلم است.

اجرای کاریزماتیک و خونسرد اسنایپس، بلیدرا فورا به یک شخصیت نمادین تبدیل کرد. صحنه‌های مبارزه دقیق و طراحی‌شده فیلم نیز استاندارد جدیدی برای اکشن ابرقهرمانی تعیین کرد. بلید ثابت کرد که اقتباس‌های کمیک بوکی می‌توانند جذاب، بالغانه و از نظر تجاری بسیار موفق باشند. این اثر به عنوان پیشگامی در میان بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک، راه را برای انفجار ابرقهرمانی مدرن هموار کرد. خیلی پیش از عصر جهان‌های مشترک، نشان داد که شخصیت‌های کمتر شناخته‌شده می‌توانند فرنچایزهای سودآور را رهبری کنند. تاثیر آن بر لحن و سبک این ژانر هنوز هم در سینمای امروز طنین‌انداز است.

۴. بتمن: نقاب شبح (Batman: Mask Of The Phantasm)

• امتیاز IMDB فیلم: ۷.۸ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۳ از ۱۰۰
• مدت زمان: ۷۶ دقیقه
• سال انتشار: ۱۹۹۳
• بازیگران اصلی: کوین کانروی، مارک همیل، دینا دلانی
• کارگردان: اریک رادومسکی

در میان بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک بتمن: نقاب شبح، همچنان به عنوان یکی از قدرتمندترین آثار احساسی در این ژانر می‌درخشد. این فیلم که از خط زمانی مجموعه انیمیشنی بتمن جدا می‌شود، به عمق روانشناختی بروس وین نفوذ می‌کند و فداکاری‌های پنهان پشت مبارزه بی‌امان او علیه جرم را کاوش می‌نماید. داستان با معمایی نفس‌گیر درباره یک قاتل مرموز آمیخته شده و فلش‌بک‌هایی به فرصت‌های از دست رفته بروس برای یک زندگی آرام و عادی می‌پردازد که این عناصر با هم یک مطالعه شخصیتی عمیق و تاثیرگذار می‌سازند.

جلوه‌های بصری الهام‌گرفته از سبک نوآر، فضایی دارک و دلهره‌آور خلق می‌کنند که با قالب انیمیشنی‌اش، جدیت و عمقی واقعی به موضوعات می‌بخشد. این فیلم نشان می‌دهد که داستان‌های ابرقهرمانی می‌توانند به لایه‌های پیچیده عشق، اندوه و حس وظیفه بپردازند، بدون این که از هیجان ذاتی‌شان بکاهند. نقاب شبح، همه جنبه‌های برتر بتمن را در یک روایت فشرده و احساسی خلاصه می‌کند و همچنان به عنوان یکی از برترین اقتباس‌های سینمایی این شخصیت شناخته می‌شود که مخاطبان را به تامل در مرزهای قهرمانی و انسانیت وامی‌دارد.

۳. بتمن (Batman)

• امتیاز IMDB فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۷ از ۱۰۰
• مدت زمان: ۱۲۶ دقیقه
• سال انتشار: ۱۹۸۹
• بازیگران اصلی: جک نیکلسون، مایکل کیتون، کیم بیسینگر
• کارگردان: تیم برتون

تیم برتون استاد خلق فیلم‌های گوتیک با ساخت فیلم بتمن نقطه عطفی در تاریخ سینمای ابرقهرمانی رقم زد و ثابت کرد که این ژانر می‌تواند دارک و در عین حال به شدت موفق باشد. نگاه منحصربه‌فرد برتون به شهر گاتهام، فضایی غم‌انگیز و اتمسفریک خلق کرد که پیش‌تر در آثار ابرقهرمانی دیده نشده بود. موسیقی نمادین دنی الفمن نیز با لحن اپرایی خود، حال‌وهوای فیلم را به سطحی فراتر از یک سرگرمی ساده ارتقا داد.

مایکل کیتون در نقش بتمن با وجود تردیدهای اولیه، اجرایی مهار شده و پرتنش ارایه داد و توانست تصویری متفاوت از بروس وین خلق کند. در مقابل، جک نیکلسون با بازی خیره‌کننده‌اش به جوکری پر زرق‌وبرق اما تهدیدآمیز جان بخشید و این دوگانگی به یکی از عوامل اصلی ماندگاری فیلم تبدیل شد. ترکیب نمایش عامه‌پسند با لایه‌های روانشناختی عمیق، بتمن را فراتر از یک اثر سرگرم‌کننده قرار داد و به آن هویتی سینمایی بخشید.

طراحی هنری چشمگیر، حال‌وهوای گوتیک و بازاریابی گسترده، این فیلم را به پدیده‌ای فرهنگی بدل کردند. بتمن نه تنها در گیشه موفق شد؛ بلکه نگاه مخاطبان و منتقدان به اقتباس‌های کمیک‌بوکی را تغییر داد. همین ویژگی‌ها باعث شده این اثر همچنان یکی از بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک باقی بماند و الهام‌بخش موجی تازه در هالیوود شود.

۲. کلاغ (The Crow)

• امتیاز IMDB فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۷ از ۱۰۰
• مدت زمان: ۱۰۲ دقیقه
• سال انتشار: ۱۹۹۴
• بازیگران اصلی: برندون لی، ارنی هادسون، مایکل وینکات
• کارگردان: الکس پرویاس

یکی از متفاوت‌ترین و در عین حال تاثیرگذارترین آثار در میان بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک است. این اثر با روایتی شاعرانه و فضایی وهم‌آلود، ژانر ابرقهرمانی را به مسیری دارک‌تر و احساسی‌تر کشاند. برندون لی در نقش اریک دریون، موسیقی‌دانی که پس از قتل فجیع خود و نامزدش برای گرفتن انتقام دوباره زنده می‌شود، بازی درخشانی ارایه می‌دهد که همچنان در ذهن تماشاگران ماندگار است.

فضای گوتیک فیلم با مناظر شهری باران‌خورده، نورپردازی سایه‌دار و موسیقی متن راک غم‌انگیز، حال‌وهوایی منحصربه‌فرد خلق می‌کند که آن را از دیگر اقتباس‌های کمیک‌بوکی متمایز می‌سازد. بر خلاف بسیاری از آثار پرزرق‌وبرق، کلاغ بیشتر بر مفاهیمی چون غم، عشق و عدالت تمرکز دارد و همین بار احساسی، روایت انتقام را عمیق‌تر و تاثیرگذارتر جلوه می‌دهد. مرگ تراژیک برندون لی در جریان فیلمبرداری، به اثر حالتی وهم‌انگیز بخشید و حضور کاریزماتیک او باعث شد فیلم به یک کلاسیک کالت بدل شود.

کلاغ نشان داد که بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی می‌تواند هم جسورانه از نظر سبکی و هم عمیق از نظر احساسی باشد. تاثیر این فیلم فراتر از ژانر ابرقهرمانی گسترش یافته و همچنان الهام‌بخش برداشت‌های تاریک‌تر در سینمای مدرن باقی مانده است.

۱ . سوپرمن۲ (Superman II)

• امتیاز IMDB فیلم: ۶.۸ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
• مدت زمان: ۱۲۷ دقیقه
• سال انتشار: ۱۹۸۰
• بازیگران اصلی: جین هکمن، کریستوفر ریو، ند بیتی، جکی کوپر، سارا داگلاس
• کارگردان: ریچارد لستر

و در نهایت رتبه اول لیست ما متعلق است به فیلم سوپرمن ۲ که یکی از برجسته‌ترین دنباله‌ها در تاریخ سینمای ابرقهرمانی است و بی‌دلیل نیست که در فهرست بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک در رتبه یک قرار دارد. این اثر با حفظ پایه‌های محکم فیلم نخست، داستانی هیجان‌انگیز و غنی از نظر احساسی ارایه می‌دهد. این بار سوپرمن با سه شرور کریپتونی قدرتمند یعنی زاد، اورسا و نان روبه‌رو می‌شود؛ شخصیت‌هایی که با حضورشان به نبردها حال‌وهوایی حماسی و باشکوه می‌بخشند.

در قلب داستان، کشمکش کلارک کنت میان عشق و وظیفه قرار دارد؛ جایی که او در اندیشه کنار گذاشتن قدرت‌هایش برای بودن در کنار لوئیس لین است. بازی درخشان کریستوفر ریو بار دیگر این دوگانگی را به‌خوبی زنده می‌کند و میان انسانیتی آسیب‌پذیر و قهرمانی شکست‌ناپذیر تعادل برقرار می‌سازد. فیلم به شکلی هوشمندانه صحنه‌های اکشن عظیم، مانند نبرد ویرانگر متروپولیس، را با درامی صمیمانه و شخصیت‌محور ترکیب می‌کند و همین امر باعث می‌شود مضامین اسطوره‌ای آن عمق بیشتری بیابند.

ترکیب عاشقانه، تراژدی و صحنه‌های خارق‌العاده، الگویی برای بسیاری از دنباله‌های ابرقهرمانی مدرن شد. سوپرمن ۲ نشان می‌دهد که این ژانر می‌تواند هم سرگرمی پرهیجان باشد و هم بار عاطفی قابل‌توجهی داشته باشد. حتی در عصر جهان‌های مشترک مارول و دی‌سی، این فیلم همچنان مقدمه‌ای درخشان برای شناخت جذابیت‌های ژانر ابرقهرمانی است.

بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک: نگاهی به آثار نوستالژیک

نگاهی به بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک نشان می‌دهد که این ژانر فراتر از جلوه‌های ویژه و فروش میلیاردی، ریشه در تخیل، جسارت و روایت‌های انسانی دارد. آثاری مانند سوپرمن ریچارد دانر، با خوش‌بینی و عظمت اسطوره‌ای، استانداردی طلایی برای داستان‌پردازی خلق کردند. بتمن تیم برتون با فضای تریک روانشناسی و جلوه‌ای گوتیک به ژانر افزود و ثابت کرد که ابرقهرمانان می‌توانند هم سرگرمی عامه‌پسند و هم سینمایی جدی باشند. فیلم‌های ابرقهرمانی کلاسیک مثل انتقام‌جوی سمی و کلاغ با جسارت سبک و لحن خاص خود، مسیر تازه‌ای برای روایت‌های تاریک‌تر و شخصی‌تر گشودند. در همین حال، سوپرمن ۲ نشان داد که چگونه می‌توان اکشن بزرگ و پرهیجان را با درامی عاشقانه و احساسی در هم آمیخت.

منبع: مجله مایکت