مادرانی که علایق و دغدغه‌های متفاوتی دارند؛ از «خانه سبز» تا «بامداد خمار»
در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف با مادرهای متفاوتی روبه‌رو هستیم که هرکدام به دلیلی در ذهن‌مان ماندگار شده‌اند؛ از مادرهایی که یا جایگاه اجتماعی بالایی دارند یا در قالب یک زن سنتی، کنشگر ظاهر شده و تاثیری از خود برجا گذاشته‌اند. تعداد این جنس کاراکترهای زن، در سینما، تلویزیون و شبکه نمایش خانگی بسیار زیاد است اما فقط بعضی از آنها به واسطه شخصیت‌پردازی و بازی قدرتمند بازیگرانش در یادمان مانده‌اند.
به بهانه انتشار سریال «بامداد خمار» و بازی قدرتمند لاله اسکندری در نقش مادر محبوبه، مروری داریم بر کاراکترهای مادر تاثیرگذار به انتخاب تحریریه فیلم‌نیوز.
مهرانه مهین‌ترابی | مهین | خانه سبز | بیژن بیرنگ | 1374
سریال «خانه سبز»، اواسط دهه هفتاد ساخته شد و چند پله‌ای از سریال‌های زمانه خودش جلوتر بود. مهرانه مهین‌ترابی در آن دوره زمانی، با نقش عاطفه به عنوان نماینده زنی مستقل، جسور و با موقعیت اجتماعی بالا معرفی شد؛ زنی که در عین حال به خانواده‌اش علاقه‌مند بود و اجازه نمی‌داد فعالیت‌های اجتماعی‌اش نقش او را به عنوان مادر و همسر کمرنگ کند. عاطفه هم به عنوان یک همسر و هم یک مادر، هم مهران و صمیمی بود و هم شرایط را مدیریت می‌کرد. خیلی وقت‌ها مقابل تصمیم‌های اشتباه می‌ایستاد، اما در همه شرایط مثل یک نخ تسبیح، خانواده را بهم متصل نگه می‌داشت.
هدیه تهرانی | رویا رویایی | کاغذ بی‌خط | ناصر تقوایی | 1380
هدیه تهرانی و هانیه مردای در نمایی از فیلم «کاغذ بی‌خط»
هدیه تهرانی در فیلم «کاغذ بی‌خط» نقش مادری متفاوت با علایقی جذاب را بازی می‌کند. به دنیای خیالی فرزندانش نزدیک می‌شود و سعی می‌کند به جای نصیحت‌های مادرانه، از طریق روایت داستان‌های مختلف و دادن نقش‌های خیالی به فرزندانش، آنها را با مسائل مختلف زندگی آشنا کند. او علاقه زیادی به نوشتن و داستان‌پردازی دارد و به همین دلیل گاهی درگیر تعارض میان آرزوهای شخصیت و زندگی خانوادگی می‌شود. تهرانی در این فیلم شمایلی از زن پیچیده معاصر پیش روی مخاطبانش گذاشته است؛ زنی که نمی‌خواهد پایبند ساختار سنتی بماند و از سوی دیگر برای اینکه بتواند به علایق خودش رسیدگی کند با مشکلات زیادی روبه‌روست. نظرها درباره «کاغذ بی‌خط» و کاراکتری که هدیه تهرانی بازی می‌کرد متفاوت است اما در کارنامه تهرانی، یکی از بهترین‌هاست.
لیلا حاتمی | نرگس | ارتفاع پست | ابراهیم حاتمی‌کیا | 1380
لیلا حاتمی و گوهر خیراندیش در نمایی از فیلم «ارتفاع پست»
لیلا حاتمی در فیلم «ارتفاع پست» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا نقش مادری به نام نرگس را دارد. فرزند اولش بیماری جسمی حرکتی دارد و حالا در انتظار به دنیا آمدن فرزند دوم است. در جریان هواپیما‌ربایی، نرگس به عنوان مادر تلاش می‌کند فرزندش را از آشفتگی و خطرات تصمیمات پدرش محافظت کند. او برای فرزندش پناهگاه امن را ایفا می‌کند اما در عین‌حال با وجود اینکه می‌داند تصمیم همسرش به همه آسیب می‌زند پشتش را خالی نمی‌کند. نقش حمایتگری نرگس به یکی از نکات مثبت فیلم تبدیل می‌شود. او پابه‌پای قاسم پیش می‌رود و اجازه نمی‌دهد در این بحران، خانواده معنای خودش را از دست بدهد.
مهتاب کرامتی | لیالی | خاک سرخ | ابراهیم حاتمی‌کیا | 1380
مهتاب کرامتی در نمایی از سریال «خاک سرخ»
مهتاب کرامتی درست در اوج سال‌های جوانی‌اش دست به ریسک بزرگی زد و نقش «لیالی» را در سریال «خاک سرخ» پذیرفت. او درست در سن جوانی ایفاگر نقش مادری شد که سال‌ها از خودش بزرگ‌تر و دخترهای بزرگی داشت. کرامتی در حالی این نقش را پذیرفت که می‌بایست با چهره‌ای دگرگون و تقریبا سالخورده جلوی دوربین حاتمی‌کیا می‌رفت. چالش پذیرش این گریم و اجرای آن با لهجه جنوبی همه در کنار هم موجب شد تا مخاطب با چهره متفاوتی از کرامتی روبه رو شود. او حالا باید نقش یک مادر منتظر در بازی می‌کرد که همه دغدغه‌اش دیدار دوباره دختر گمشده‌اش است. از سوی دیگر دیار او یعنی خرمشهر مورد آماج حملات بعثی‌ها قرار گرفته بود او باید از کیان خانواده‌اش دفاع می‌کرد. این نقش سخت و پر زحمت در نهایت توسط کرامتی و تحت هدایت حاتمی‌کیا به ثمر رسید.
گلشیفته فراهانی | سپیده | میم مثل مادر | رسول ملاقلی‌پور | 1385
گلشیفته فراهانی و علی شادمان در نمایی از فیلم «میم مثل مادر»
رسول ملاقلی‌پور در «میم مثل مادر» به تبعات جنگ پرداخته و زندگی مادری به نام سپیده را با بازی گلشیفته فراهانی به تصویر می‌کشید که در زمان جنگ، تحت تاثیر بمباران شیمیایی قرار گرفته بود و فرزندش هم به همین دلیل دچار معلولیت شده بود. همسر سپیده وقتی شرایط پسرشان را می‌دید آنها را ترک می‌کرد اما سپیده تمام تلاشش را می‌کرد تا پسرش احساس کمبود نکند. او در عین‌حال نوازنده بود و بخش مهمی از زندگی‌اش در ارتباط با موسیقی می‌گذشت. او با وجود تمام سختی‌هایی که به خاطر بیماری خودش، مادرش و فرزندنش تحمل می‌کرد، اجازه نمی‌داد پسرش را به آسایشگاه معلولان منتقل کنند و تمام توانش را می‌گذاشت تا او مثل بقیه رشد کند و هنرمند بار بیاید. گلشیفته فراهانی با اینکه زمان ایفای این نقش، سن زیادی نداشت اما با تمام وجود عمق احساسات این کاراکتر را به نمایش می‌گذاشت.
مریلا زارعی | الفت | شیار 143| نرگس آبیار | 1392
مریلا زارعی در نمایی از فیلم «شیار 143»
مریلا زارعی در این فیلم انتظار مادری به نام الفت را در فراق فرزند در برهه‌های مختلف زمانی به تصویر می‌کشد. اُلفت در یکی از روستاهای دورافتاده زندگی می‌کند. او سال‌ها در انتظار فرزندش یونس که به جنگ رفته می‌ماند و از هرکسی سراغش را می‌گیرد. این انتظار همه را خسته می‌کند اما او ناامید نمی‌شود. اهمیت شخصیت الفت از این جهت است که نرگس آبیار او را مثل یک زن واقعی روستایی تعریف کرده. زنی که با رفتن پسرش یونس به جبهه زندگی‌اش تغییر می‌کند. وقتی متوجه می‌شود تمام هم‌رزمانش شهید یا اسیر شده‌اند وضعیت تغییر می‌کند. او شبانه‌روز دنبال پسرش می‌گردد و حتی یک رادیو به کمرش می‌بندد تا مدام در جریان اخبار رزمندگان قرار بگیرد. این مسئله سالیان سال طول می‌کشد تا اینکه در آغوش گرفتن استخوان‌هایش به آرامش می‌رسد. مریلا زارعی با بازی در این نقش، یکی از بهترین مادران سینمای ایران را ثبت کرد.
هانیه توسلی | شیوا | دهلیز | بهروز شعیبی | 1392
هانیه توسلی و محمدرضا شیرخانلو در نمایی از فیلم «دهلیز»
در فیلم «دهلیز» به کارگردانی بهروز شعیبی، هانیه توسلی نقشی متفاوت ایفا کرد و در جایگاه یک مادر و همسر زندانی که نزدیک به اعدم است ظاهر شد. بخش مهمی از بار فیلم روی دوش او قرار داشت. از یک طرف باید تلاش می‌کرد زندگی‌اش را بچرخاند و پسرش را برای مواجهه با پدری که هیچ وقت ندیده آماده می‌کرد و از طرف دیگر با التماس و خواهش رضایت خانواده مقتول را جلب می‌کرد و جلوی اعدام همسرش را می‌گرفت. توسلی هم در ابراز احساسات مادرانه موفق عمل کرد و هم اوج استیصال و ناتوانی‌اش را در جلب رضایت برای زنده نگاه داشتن همسرش باورپذیر به تصویر کشید. توسلی برای این فیلم، در سی و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن شد.
پانته‌آ بهرام | لیلا | پوست شیر| جمشید محمودی | 1401
پانته‌آ بهرام در نمایی از سریال «پوست شیر»
در بخش مهمی از سریال صرفا به عنوان مادر ساحل حضور داشت و سوگواری و اندوه و آواره‌گی‌اش آنطور که باید نمی‌توانست توجیه مهمی برای حضورش در سریال باشد. از یک جایی به بعد اما کم‌کم حضورش پررنگ‌تر شد و در همراهی با نعیم و سپس صدرا برای یافتن ساحل، نقش اثرگذارتری به عهده گرفت. بهرام در سکانس مرگ ساحل یکی از درخشان‌ترین بازی‌هایش را به نمایش گذاشت و در جایگاه یک مادر، توانست همزمان مجموعه‌ای از حیرت، درماندگی و تلاش برای جان بخشیدن به دخترش را به نمایش بگذارد. بازی جذاب بهرام، التهاب این صحنه را بسیار بالا برد و احساسات مخاطبان را برانگیخت.
هدی زین‌العابدین | ماهی | در انتهای شب | آیدا پناهنده | 1403
هدی زین‌العابدین و رایان سرلک در نمایی از سریال «در انتهای شب»
کل ماجراهای سریال پیرامون رابطه یک زن و مرد در زندگی مشترک روایت می‌شود. ماهی زنی است که ده سال پیش عاشقانه با استاد دانشگاهش ازدواج کرده و حالا روزمره‌گی، کمال‌گرایی بیش‌ازاندازه او در کنار مسئولیت‌ناپذیری همسرش وضعیت آزارنده‌ای برای هردو رقم زده است. این مسئله باعث می‌شود روزبه‌روز از هم دور شوند آنهم درحالی که هنوز هم یکدیگر را دوست دارند. بعد از جدایی نمی‌تواند وارد رابطه جدیدی شود و زندگی آرامی داشته باشد. نگرانی برای اوضاع و احوال پسرش و همچنین دلتنگی برای همسرش باعث می‌شود مدام در جریان زندگی آنها قرار بگیرد. این نمایش جذاب از تضاد درون و بیرون، مهمترین ویژگی بازی زین‌العابدین است که هربار به شکلی متفاوت بروز پیدا می‌کند.
لاله اسکندری | نازنین | بامداد خمار | نرگس آبیار | 1404
لاله اسکندری در نمایی از سریال «بامداد خمار»
لاله اسکندری این روزها با نقش نازی، مادر محبوبه در سریال «بامداد خمار» درخشیده است. او در شمایل زنی زیبا در طبقه اشراف و از خانواده‌ای سنتی ظاهر شده؛ زنی که مدام به خودش می‌رسد و دلش می‌خواهد همه‌چیز پیرامون زندگی شخصی خودش و دخترهایش در کمال باشد. با این‌حال نداشتن فرزند پسر باعث شده نتواند به حد کافی خودش را در کمال ببیند و اعتمادبنفسش را در خیلی جهات پایین آورده است. او تلاش می‌کند در عین محبت و ابراز علاقه، حرفش را به کرسی بنشاند و مخالفتش را در رابطه با مسائلی که مطابق میلش نیست ابراز کند. اسکندری به‌خوبی روی مرز ابراز احساسات و تملق در عین جدیت و صراحت حرکت می‌کند و شخصیتی کاملا واقعی خلق کرده است.
منبع: فیلم نیوز
