چرا برخی از گیاهان درخت نمی‌شوند؟
«نخستین چوبینگی‌ها حدود ۴۰۰ میلیون سال قبل بر اثر فرگشت روی زمین پدیدار شدند، اما ما هم‌چنان نمی‌دانیم که چرا در وهله اول درختان چوبی شدند.»
فرادید | چرا برخی از گیاهان به درختچه‌های بزرگ یا درختان عظیمِ چوبی تبدیل می‌شوند، اما برخی دیگر کوچک باقی می‌مانند و هرگز ساقه‌های‌شان چوبی نمی‌شود؟
به گزارش فرادید، این یکی از معما‌های فرگشت بود که ذهنِ چارلز داروین را ۱۶۰ سال قبل به خود مشغول کرد. اکنون، دانشمندانی از هلند و آلمان برای نخستین‌بار اولین نمای کلی از فرگشتِ چوبینگی در جزایر را ارائه داده‌اند که می‌تواند به حل این معما کمک کند.
فردریک لنز، محقق در مرکز تنوع زیستی و دانشگاه لیدن، می‌گوید: «نخستین چوبینه‌ها حدود ۴۰۰ میلیون سال قبل روی زمین تکامل یافتند، اما ما هم‌چنان نمی‌دانیم که چرا در وهله اول درختان چوبی شدند.» تمام چوبینه‌های اولیه اکنون منقرض شده‌اند و در شرایطِ اقلیمیِ ناشناخته به وجود آمده‌اند، بنابراین فهمِ فرگشتِ چوبینه‌ها از روی فسیل‌های به‌جای مانده از آن‌ها پیچیده است، اما ممکن است پاسخ را بتوان در جزایر پیدا کرد.
فرگشتِ چوبینگی، به‌خصوص در نواحی‌ای مانند جزیره‌ها که آزمایشگاه‌هایِ طبیعیِ فرگشت شناخته می‌شوند، هنوز هم رخ می‌دهد. یکی از ویژگی‌های گیاهانِ جزیره‌ای آن است که آن‌ها چوبی‌تر از ساکنانِ اقلیم‌های مجاور هستند. چارلز داروین این پدیده را چوبینگیِ جزیره‌ای نامید. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که یک کلنی‌دهندۀ غیرچوبیِ قاره‌ای به یک جزیره می‌رسد و در ادامه بعد از ۱۰، یا ۱۰۰ یا هزاران سال بر اثر فرگشت به یک درختچه یا حتی یک درخت چوبی در همان جزیره تبدیل می‌شود.
چوبینگیِ جزیره‌ای را می‌توان از روی چند تبارِ نمادین، مثلِ گیاهِ سیلورزوُرد که در جزایر هاوایی پیدا می‌شود، شناخت. محققانِ هلندی-آلمانی برای آنکه به فهمِ بهتری از پدیده چوبینگی در تاریخ فرگشت دست پیدا کنند، پایگاهِ داده جدیدی متشکل از هزاران گونه چوبیِ جزیره‌ای و توزیع آن‌ها را جمع‌آوری کردند که به آن‌ها امکان داد تا برای نخستین‌بار با دقت و جدیت تعدادی از فرضیه‌های موجود را آزمایش کنند و به نتایج امیدوارکننده برسند.
لنز می‌گوید: «ما بینِ افزایشِ خشکسالی و افزایشِ تشکیلِ چوب در ساقه گیاهانِ جزیره‌ای ارتباط پیدا کردیم. من متقاعد شدم که پیوند بین خشکسالی و چوبینگی در قاره‌ها به مراتب قوی‌تر خواهد بود.» این فرضیه‌ای است که تیم تحقیقاتی می‌خواهد با تحلیل ۶۰۰۰ گونه چوبی که در قاره‌ها دچار چوبینگی شدند، آن را آزمون کند.
محققان نه‌تن‌ها همه گونه‌های چوبی در سراسر جهان را شناسایی کردند بلکه همچنین نقشه جهانیِ توزیع آن‌ها و تعداد دفعاتِ تحول آن‌ها را نیز تهیه کردند و فرضیه‌های فرگشتی متفاوت را نیز آزمون کردند تا ببینند کدام فرضیه می‌تواند درست‌تر باشد.
فردریک لنز می‌گوید: «جمع‌آوری این داده‌ها در وهله نخست بسیار عجیب بود. بیش‌از ۱۰ سال طول کشید تا توانستم داده‌ها را نهایی کنم، اما خوشبختانه، درنهایت نتیجه خوبی گرفتیم.»
پایگاه داده‌های چوبینگیِ جدید، ۳ هزار گونه چوبیِ جدیدِ جزیره‌ای شناسایی کرده است. این بیش‌از‌هزاران گونه شناسایی شده نتیجه ۱۷۵ سال تحول است. الکساندر زیزکا، از دانشگاه ماربورگ در آلمان، می‌گوید: «این یافته‌ها به وضوح تأکید می‌کند که جزیره‌ها خاستگاه‌های تنوعِ چشمگیرِ زیستی در جهان هستند و گیاهانِ منحصربه‌فردی دارند که باید از آن‌ها محافظت شود.»
فدریک لنز می‌گوید: «این یافته‌ها نمایی از آینده را نیز به ما نشان می‌دهد. با‌درنظر گرفتنِ اینکه خشکسالی یکی از محرک‌های تشکیلِ چوب است، این یافته‌ها به ما مسیر‌های تحقیقاتیِ امیدوار‌کننده‌ای را در کشاورزی ارائه می‌دهد که کمک می‌کنند از محصولاتِ غذایی‌مان محافظت کنیم.»
«تصور کنید که قادر باشیم محصولاتِ غیرچوبی را به محصولات چوبی تبدیل کنیم، دراین‌صورت نه‌تن‌ها محصولاتِ بزرگ‌تر با تعداد بیش‌تر برای هر گیاه خواهیم داشت، بلکه از همه مهم‌تر، قادریم تاب‌آوریِ این محصولاتِ چوبی را در مقابلِ خشکسالی نیز افزایش دهیم. در جهانی که با تغییراتِ اقلیمی مواجه است و جمعیتی که رو به افزایش است، این کار به نظر ضروری می‌آید.»
منبع: Phys Org
ترجمه: سایت فرادید
