چگونه بهترین شکلات دنیا از لمور‌ها محافظت می‌کند؟

در ماداگاسکار، رویکردی نوآورانه و بروز برای تولید کاکائو، مادهٔ اصلی شکلات، از لمور‌های در معرض خطر این کشور محافظت می‌کند.

امبانجا، ماداگاسکار - برخی از بهترین کاکائو‌های روی زمین در ماداگاسکار تولید می‌شوند، جایی که یک رویکرد بروز به کشت کاکائو، مادهٔ اصلی محبوب‌ترین شیرینی دنیا، مزایایی را برای اکوسیستم منحصر به فرد این کشور به ارمغان می‌آورد.

مادهٔ اصلی شکلات، کاکائو، اغلب در شرایطی پایین‌تر از بهینه برای محیط زیست کشت می‌شود. جریانی جدید در ماداگاسکار، جایی که بهترین کاکائو در آن تولید می‌شود، به دنبال پایداری محیط زیستی کشت کاکائو است.

رویه‌های کشت سنتی نیازمند خاک زیاد برای مهم‌ترین محصول کشاورزی این کشور، برنج، عوارضی برای زمین و جانوارنی که روی آن زندگی می‌کنند داشته است. از طرف دیگر، برخی از انواع کاکائو تحمل گرما را ندارند؛ درخت‌های میوه و سخت‌چوب با درختان کاکائو ترکیب شده‌اند تا سایه فراهم شود.

این روش، که دارکشت‌ورزی (agroforestry) نام دارد، با این که تبدیل به عرف شده، اما در حال تحولی است که باعث رونق کشت کاکائو و بهبود بازده می‌شود؛ و مزیتی دیگر نیز وجود دارد: حفظ یک اکوسیستم باعث افزایش تنوع زیستی می‌شود، و حیوانات بیشتری را، از جمله لمور‌های درمعرض‌خطر ماداگساکار، به بازگشت به این زمین‌ها تشویق می‌کند.

سالوهی سولواریوِلو (Salohy Soloarivelo)، مامور اعزامی پروژهٔ USAID دولت آمریکا در ماداگاسکار، می‌گوید «دارکشت‌ورزی به مردم انگیزه می‌دهد که از جنگل‌ها محافظت کنند و با جنگل‌زایی__نه لزوما پاکسازی زمین__صاحب زمین شوند.»

پایداری شکلات

کاکائو__و اثرات ضد التهاب آن روی بدن انسان__روز به روز در رویه‌های پزشکی و سلامت در سراسر دنیا پرکاربردتر می‌شود. اما صنعت رو به رشد شکلات، که در سال ۲۰۲۱ به ۴۶ میلیارد دلار رسید، در برخی مکان‌ها در حال از میان برداشتن جنگل‌های بارانی، نابودی تنوع زیستی و مشارکت در تغییر اقلیم با انتشار مقادیر قابل‌توجه کربن دی‌اکسید در اتمسفر است.

طبق گزارش انستیتوی منابع جهان، در بسیاری از موارد، فقط یک تخته شکلات تلخ ۲۰۰ گرمی تهیه شده از کاکائوی جنگل‌های نابود شده، معادل راندن یک خودرو به مسافت هشت کیلومتر گاز CO۲ به اتمسفر وارد می‌کند.

کارگران مالاگاسی در ناحیهٔ کاکائوی ماداگاسکار در امبانجا، پوست میوهٔ کاکائو را برای رسیدن به دانه‌ها، که در نهایت تبدیل به کاکائو می‌شوند، می‌گیرند. (GIANLUIGI GUERCIA, AFP/GETTY IMAGES)

تعدادی از تولیدکنندگان شکلات در حال پیوستن به قطار پایداری هستند. کمپانی شکلات ارگانیک Beyond Good به طور مستقیم با ۱۵۰ کشاورز کاکائوی مالاگاسی کار می‌کند تا آن‌ها را با پیشرفته‌ترین رویه‌های دارکشت‌ورزی بروز کند؛ از انتخاب درخت برای سایبان و سلامت خاک گرفته تا تنوع گونه‌ای که به بیشینه‌سازی بقای لمور‌های در تهدید کمک می‌کند. جمعیت لمور‌های دم‌حلقه‌ای ماداگاسکار از سال ۲۰۰۰ حداقل ۲۵ درصد افت کرده است.

کمپانی مارس ریگلی (Mars Wrigley)، سازندهٔ اسنیکرز، M&M و دیگر جلوداران این صنعت، اوایل پاییز امسال تعهد خود را به استفاده از کاکائو‌های تاییدشده و مسئولانه در کارخانه‌های اروپایی تا سال ۲۰۲۳ اعلام کرد تا این تلاش به رشد کشاورزان، اجتناب از کار کودکان و حفظ جنگل‌ها بینجامد.

بنجامین گیلبرت (Benjamin Guilbert)، نایب رییس تدارکات مارس ریگلی، در وبسایت این کمپانی گفت «به عنوان یکی از بزرگترین خریداران کاکائو در جهان، ما مسئولیت داریم تا به ایجاد آثار مثبت، بلندمدت و سیستمیک برای پشتیبانی از کشاورزان و جوامع محلی در زنجیرهٔ تامین خود کمک کنیم.»

لمور‌ها بازمی‌گردند

در مسیر یکی از مزارع کاکائو در ماداگاسکار، از جاده‌های پر از چاله عبور می‌کنیم و از کنار زنانی در لباس‌های درخشان قرمز و زرد رد می‌شویم که زیر سایبان‌های از جنس علف، میوه و سبزیجات می‌فروشند. حیاط‌های کوچک پوشیده از دانه‌های کاکائوی خشک و در حال تخمیر است که در مسیر تبدیل شدن به شکلات قرار دارند.

رویکرد «ببر و بسوزان» این کشور در کشاورزی در پهنه‌ای بی‌پایان از کشتزار‌های بدون درخت برنج آشکار است؛ برخی از تکه‌های کشت کاکائو در مکان‌هایی که رویه‌های کشت پیشرفته‌تر وجود ندارد، درخت‌هایی کوتاه با میوه‌هایی کوچک دارند.

یک ایندری (indri)، بزرگترین گونهٔ لمور و طبقه‌بندی شده به عنوان یک گونهٔ در معرض بحران، در پارک ملی انداسیبه-منتادیا (Andasibe-Mantadia) به تنهٔ یک درخت چسبیده اسب.

این کشور جزیره‌ای پنهاور یکی از متنوع‌ترین زیستگاه‌ها روی سیاره است، اما از سال ۲۰۰۰، ۲۵ درصد از پوشش گیاهی این کشور از دست رفته است؛ عمدتا به دلیل تولید هیزم و زغال چوب. همچنین با قوی‌تر شدن چرخند‌ها و افزایش بارش‌های سنگین، جنگل‌زایی باعث افزایش فرسایش خاک در بخش‌های شمالی کشور می‌شود.

در یک مزرعه در امبانجا، که پدران آندریاناریسون لالاتیانا (Andrianarison Lalatiana) از چهار نسل قبل مالک آن بودند، بوی ترش کاکائوی در حال تخمیر فضا را پر کرده؛ ترکیبی قوی از بوی کلم و سرکه که بینی را می‌سوزاند. این زمین یکی از مزارع دارکشت‌ورزی است که پژوهشگران باغ‌وحش بریستول انگلیس برای اولین بار لمور‌ها را در درختان آن دیده‌اند: درخت‌های سیب، انبه، نان صحرایی، سخت‌چوب‌های بلند و دانهٔ وانیل.

به آرامی هرچه تمام‌تر در تاریکی مزرعه قدم برمی‌داریم؛ میوه‌های قرمز-نارنجی شبیه به توپ فوتبال آمریکایی از تنهٔ درختان کاکائو بیرون زده‌اند. برترین نوع کاکائو در ماداگاسکار، کریولو، که مزه‌ای میوه‌مانند دارد و بسیار کمیاب است، نیاز به سایبان دارد تا در گرمای شدید دوام آورد و کاشت به همراه درختان دیگر رویه‌ای است که مدت‌های طولانی برای این نوع انجام می‌شده.

در عرض چند دقیقه، لالاتیانا نور چراغ‌قوهٔ خود را روی چشمان گرد و کوچک یک لمور موش می‌اندازد که در یک گل بنفش موز لانه کرده است. او به سرعت رد یک لمور چنگال‌نشان را می‌گیرد، سپس با سکوت به بالا و به یک لمور قهوه‌ای در نوک درختان اشاره می‌کند. او می‌گوید برخی از این نخستی‌سانان برای یافتن غذا به سراغ گل‌های موز می‌آیند؛ بقیه انبه‌ها را ترجیح می‌دهند.

تا پیش از این که لالاتیانا یاد بگیرد چگونه تولید کاکائوی خود را بیشینه کند، و به اندازهٔ کافی برای سیر کردن خانواده‌اش و ملاحظات محیط‌زیستی درآمد داشته باشد، لمور‌ها را به عنوان موجودات جونده در نظر می‌گرفت__بسیاری از مالاگاسی‌ها همچنان این بعقیده را دارند. اما حالا او هر شب بیرون می‌آید تا آن‌ها را پیدا کند.

لالاتیانا، که کاکائوی خود را مستقیما به Beyond Goods می‌فروشد، می‌گوید «من مسئولیت دارم تا مطمئن شوم که لمور‌ها اینجا در امان هستند و ما می‌توانیم به فهم بیشتر آن‌ها ادامه دهیم.»

این کاکائو از یک مزرعهٔ ارگانیک در ماداگاسکار متعلق به کمپانی شکلات Akesson است که بهترین کاکائو در جهان را تولید می‌کند.

شکلات برای سلامتی

ساکنان باستانی آمریکای میانه شکلات را یک داروی جادویی و الهی می‌نامیدند. حالا پژوهش‌ها ادعا می‌کنند که کاکائو به شکل خام، تلخ و بدون فرآوری و شکر، سرطان را دفع می‌کند، فشار خون را کاهش می‌دهد و حافظه را بهبود می‌بخشد.

کاکائوی کم‌فرآوری‌شده مقادیر زیادی مواد شیمیایی آنتی‌اکسیدان و ضدالتهاب، به نام زردینه (flavonoid)، دارد و راه خود را به محصولات سلامت باز کرده است. کاکائو حتی در جشن‌های مد روز کاکائو که از مایا‌ها و آزتک‌ها به یادگار مانده‌اند، وعدهٔ بیداری روحی می‌دهد.

با توجه به تجدید محبوبیت کاکائو، برند‌های شکلات بیشتری به بهترین رویکرد‌های پایدار و اخلاقی روی می‌آورند. تلاش‌هایی در این زمینه در جریان هستند؛ مانند نقشهٔ مسئولیت‌پذیری کاکائو، اقدام کاکائو و جنگل‌ها و چارچوب مسئولیت‌پذیری بین‌المللی. همهٔ این سازمان‌ها مشوق حفظ خانه‌های جنگلی لمور‌ها هستند.

پروژهٔ USAID در همکاری با Beyond Good و Guittard Chocolate و دیگر کمپانی‌های شکلات‌سازی پایدار، در حال معرفی دارکشت‌ورزی به ۲٬۰۰۰ کشاورز کاکائو و ادویهٔ دیگر در بخش‌های خشک جنوب ماداگاسکار است__ناحیه‌ای از کشور که بیشترین آسیب را از چرخند‌های متداول‌تر و خشکسالی‌های فعلی می‌بیند.

هدف از این همکاری حفاظت از جنگل‌ها از طریق بهبود زندگی ۷۵ درصد از مالاگاسی‌هایی است که زیر خط فقر زندگی می‌کنند. بسیاری از آن‌ها برای بقا راهی ندارند جز بریدن غیر قانونی درخت‌ها و شکار لمور‌ها برای غذا؛ و پژوهشگران حیات وحش می‌گویند براساس مشاهدات لمور‌ها در مزارع کاکائوی شمالی، این احتمال بسیار زیاد است که دارکشت‌ورزی بیشتر در کشور به معنی پناه بیشتر برای لمور‌های درخطر باشد که جایی برای رفتن ندارند.

منبع: دیجیاتو