پشه‌ها چگونه طعمه خود را انتخاب می‌کنند؟

تنها پشه‌های ماده آن هم در هنگام تخمگذاری نیش می‌زنند و رؤیای نیمه شب تابستان را بر ما حرام می‌کنند، اما می‌توانید پشه‌های نر را هم لعنت کنید، چون به هر حال آن‌ها هستند که پشه‌های ماده را بارور می‌کنند.

پشه‌های ماده خون‌آشام نیستند. یعنی خون انسان یا حیوانات دیگر را برای تغذیه نمی‌خورند، بلکه از برخی پروتئین‌های موجود در خون برای رشد و پرورش تخم‌های خودشان استفاده می‌کنند.

این را هم بدانید که بعضی انواع پشه‌ها مثل پشه مصری یا پشه ببری هر چهار روز یک بار و هر بار تنها یک بار نیش می‌زنند؛ بنابراین اگر پشه‌ای که شما را نیش زده شناسایی کردید، کشتنش سودی ندارد، چون او آن شب دیگر نیش نخواهد زد. مگر آن که بخواهید انتقام بگیرید یا مانع تخمگذاری پشه بشوید.

از قدیم گفته‌اند پشه‌ها «گوشت شیرین» دوست دارند، اما گوشت چه کسی شیرین است؟ پشه‌ها چگونه طعمه خود را انتخاب می‌کنند؟

پوست، پشه‌پسند است؟
واقعا نمی‌توان گفت که گزیده شدن فرد تماما به پوست او ربط دارد. در واقع دلیل گزیده شدن بیشتر با نیش پشه به مجموعه‌ای از سازوکار‌های فیزیولوژیکی بستگی دارد.

اما چیزی که در این میان بیش از همه تعیین کننده است، میزان دی‌اکسید کربنی است که از پوست انسان متصاعد می‌شود، زیرا پشه بیش از هر چیز از طریق بوی دی‌اکسید کربن طعمه خود را پیدا می‌کند؛ بنابراین تنها خود پوست نیست که پشه را جذب می‌کند، بلکه نوع غذایی که فرد می‌خورد و سوخت و ساز بدن او در این میان تعیین کننده است.

پشه ورزشکاران را دوست دارد
خبر بد برای ورزشکاران این است که پشه‌ها بدن آن‌ها را بیشتر نیش می‌زنند. بوی عرق بدن و به خصوص برخی مواد تشکیل دهنده آن مانند اسید لاکتیک، اسید اوریک و آمونیاک، پشه‌ها را به سوی خود جذب می‌کند. از سوی دیگر حرارت بدن نیز پشه‌ها را به سوی خود می‌کشد؛ بنابراین بعد از ورزش کردن در تابستان، به خصوص اگر دوش هم نگرفته باشید، از یورش لشکر پشه‌گان تعجب نکنید.

دی‌اکسید کربن، راهنمای شکار برای پشه‌ها
پشه‌ها طعمه خود را عمدتا از روی بو و حرارت ساطع شده از پوست او تشخیص می‌دهند. آن‌ها ابتدا با دی‌اکسید کربنی که هنگام تنفس از دهان ما خارج می‌شود ما را شناسایی می‌کنند و به ما نزدیک می‌شوند تا این که در نهایت به پوست ما می‌رسند و روی آن می‌نشینند.

پشه‌ها بوی دی‌اکسید کربن را از فاصله ۳۰ متری تشخیص می‌دهند.

ترکیبات مورد علاقه پشه‌ها
پشه‌ها پس از آن که از طریق شناسایی بو به بدن انسان نزدیک شدند، جذب برخی ترکیباتی می‌شوند که روی پوست قرار دارد. این ترکیبات شامل اوکتانول، اسید لاکتیک و دیگر اسید‌های چرب با زنجیره مولکولی کوتاه است که شکل و مقدار آن‌ها بسته به هر بدن فرد، فعالیت‌ها، تغذیه و سطح پوستش متفاوت است.

بدن‌های ضد پشه
دانشمندان دریافته‌اند که بدن برخی افراد در برابر نیش پشه ایمن است. ظاهرا حدود ده ماده شیمیایی که در بدن تولید می‌شود و پشه‌ها را فراری می‌دهد در بدن این افراد روئین‌تن بیشتر از بقیه ترشح می‌شود. این مواد حتی مانع از شناسایی فرد نزد پشه‌ها می‌شوند؛ بنابراین دانشمندان نتیجه گرفته‌اند که افرادی پشه‌پسند، از این گونه ترکیبات در بدن خود کم دارند.

افراد چاق، بیماران و زنان باردار
زنان باردار، افراد چاق یا بیمار جاذب پشه‌اند. دلیل این امر آن است که سوخت و سوز بدن این افراد بالاتر از بقیه است و بنابراین آن‌ها دی‌اکسید کربن بیشتری آزاد می‌کنند. علاوه بر این، بدن افراد بیمار یا چاق نیز، چون معمولا حرارت بیشتری دارد، توجه پشه‌ها را به خود جلب می‌کند.

آیا پشه به گروه خونی ما می‌خورد؟
دانشمندان می‌گویند وجود برخی بو‌ها در افراد منشأ ژنتیکی دارد، بنا براین گروه خونی افراد بر برخی از بو‌هایی که از آن‌ها متصاعد می‌شود تأثیر دارد. آن‌ها می‌گویند افرادی که دارای گروه خونی O. هستند، دو برابر بیشتر از افرادی گروه خونی A. دارند، قربانی نیش پشه‌ها می‌شوند.

البته در این بین ۸۵ درصد افراد، ماده‌ای را از پوست خود ترشح می‌کنند که نشان دهنده گروه خونی آن‌ها است، اما بدن ۱۵ درصد افراد، این ماده را ترشح نمی‌کنند و اگر این افراد به‌طور مثال گروه خونی O. هم داشته باشند کمتر طعمه پشه‌ها می‌شوند.

در هر حال، پشه‌ها برای نیش زدن قادر به تشخیص طعمه خود از طریق گروه خونی نیستند. گروه خونی افراد تنها در صورتی برای قربانی پشه شدن تأثیر دارد که عاملی در تغییر بوی بدن فرد باشد.

پشه و قند خون
پشه‌ها قادر به تشخیص قند خون بدن انسان نیستند؛ بنابراین قند خون نمی‌تواند مؤلفه تعیین‌کننده‌ای برای طعمه‌یابی پشه‌ها باشد.

پشه پیر و جوان نمی‌شناسد
انسان‌ها در خردسالی و کهنسالی بیشتر از بقیه قربانی نیش پشه‌ها می‌شوند، تنها به این دلیل ساده که افراد در این سنین قدرت تحرک کمتری نسبت به انسان‌ها در سنین دیگر دارند و کمتر از بقیه می‌توانند پشه‌ها را با حرکت دست یا بدن از خود دور کنند. مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد که پشه‌ها قدرت تشخیص سن انسان‌ها را ندارند.

حافظه پشه‌ای
حافظه ضعیف انسانی را به حافظه میگو یا پشه تشبیه می‌کنید؟ پس بدانید که دانشمندان در پژوهش‌های خود دریافته‌اند که پشه به ویژه پشه ببری، از گونه‌ای حافظه جالب برخوردار است. پشه‌ها عموما بوی بدن انسانی را که حالت دفاعی یا تهاجمی داشته و آن‌ها را از خود رانده، به ذهن می‌سپارند و حتی‌الامکان به طرفش نمی‌روند.

یعنی اگر شما پشه‌ای را از خود دور کنید، احتمالا دیگر پیش‌تان برنمی‌گردد. آن که شما می‌گویید سمج است و دست بردار نیست، در واقع پشه دیگری است.

منبع: یورونیوز