خطر کاهش باروری مردان با یک داروی ضد افسردگی

افسردگی، یک درد روانی رو به رشد در جهان است که تلاش‌های زیادی را در بین محققان برای کنترل اثرات آن در پی داشته است. اما در مطالعه‌ای جدید، پژوهشگران به اثرات نامطلوب یکی از دارو‌های این اختلال بر باروری مردان اشاره کرده‌اند.

امروزه یکی از چالش‌های عمده بشریت، افزایش افسردگی و اختلال عملکرد جنسی ناشی از دارو‌های ضدافسردگی است. افسردگی حالتی خلقی شامل بی‌حوصلگی و گریز از فعالیت یا بی‌علاقگی و بی‌میلی است و می‌تواند بر افکار، رفتار، احساسات و خوشی و تندرستی یک فرد تأثیر بگذارد و گفتگو‌های ذهنی را به وجود آورد.

افراد افسرده می‌توانند احساس ناراحتی، اضطراب، پوچی، ناامیدی، درماندگی، بی‌ارزشی، شرمساری یا بی‌قراری داشته باشند و ممکن است اشتیاق خود را در انجام فعالیت‌هایی که زمانی برایشان لذت‌بخش بوده، از دست بدهند.

به گفته محققان، افراد دچار افسردگی معمولا نسبت به غذا بی‌میل و کم‌اشت‌ها شده، تمرکز خود را از دست می‌دهند، در به‌خاطر سپردن جزئیات و تصمیم‌گیری دچار مشکل می‌شوند، در روابط خود به مشکل برخورد می‌کنند و گاهی به خودکشی فکر کرده، قصد آن را پرورانده و حتی آن را عملی می‌کنند.

اختلال افسردگی، ممکن است باعث بی‌خوابی، خواب زیاد، احساس خستگی و کوفتگی، مشکلات گوارشی و یا کاهش انرژی بدن شود. برای رهایی از این مشکلات، معمولا برای مبتلایان به افسردگی، طیف مختلفی از دارو‌های مختلف تجویز می‌شود. ولی این دارو‌ها خود می‌توانند مشکلات جدیدی را به مسائل این افراد بیفزایند.

در همین زمینه، یک مطالعه پژوهشی توسط محققانی از دانشگاه خوارزمی انجام شده است که در آن تاثیر نوعی داروی ضد افسردگی بر تولید سلول‌های جنسی نر و در نتیجه کاهش قدرت باروری مردان مورد بررسی قرار گرفته است.

در این تحقیق، سلول‌های سرتولی TM۴ به عنوان سلول‌های بنیادی اسپرم‌ساز تحت تاثیر دوز‌های مختلف داروی افسردگی موسوم به دولوکستین قرار گرفته و وضعیت آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.

بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق، داروی دولوکستین در یک الگوی وابسته به دوز و زمان، بقای سلولی را کاهش می‌دهد. این موضوع نشان از آن دارد که داروی فوق تولید سلول‌های جنسی نر را کاهش می‌دهد.

حدیث زینلی، پژوهشگر تکوین جانوری دانشکده علوم زیستی دانشگاه خوارزمی و همکارانش در این خصوص می‌گویند: «با توجه به داده‌های حاصله، داروی ضدافسردگی موسوم به دولوکستین با القای مرگ سلولی برنامه‌ریزی شده یا آپوپتوزیس در سلول‌های سرتولی TM۴ می‌تواند به عنوان عاملی منفی و مخرب در پیشبرد اسپرماتوژنز یا تولید اسپرم در نظر گرفته شود».

آن‌ها افزوده‌اند: «از سوی دیگر، دولوکستین با افزایش سطح بیان ژن Cx۴۳، نقل و انتقالات مولکولی توسط اتصالات شکاف دار را بین سلول‌های سرتولی افزایش داده و می‫تواند باعث انتقال سیگنال‌های پیش برنده آپوپتوزیس به سلول‌های دودمان اسپرماتوژنیک و در نتیجه کاهش کیفیت اسپرماتوژنز شود؛ پدیده‌ای که کاهش توان باروری را در مردان به همراه خواهد داشت».

این یافته‌های پژوهشی که نیاز به توجه بیشتر به اثرات نامطلوب برخی دارو‌های ضد افسردگی را مطرح می‌کنند، در «فصل‌نامه سلول و بافت» متعلق به گروه زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه اراک منتشر شده‌اند.