عجیب‌ترین دایناسورهای شناخته‌شده؛ از «تک‌پنجه» تا «دستِ ترسناک»!

فرادید| ستون فقرات پر نقش و نگار، دست‌های وحشتناک و خارهای روی کمر؛ در این مطلب با پنج نمونه از عجیب‌ترین فسیل‌های دایناسور آشنا می‌شوید. 

به گزارش فرادید؛ از حدود ۷۰۰ گونه یا بیشتر دایناسور که دیرین‌شناسان تا به امروز کشف کرده‌اند، برخی وحشتناک، برخی باشکوه و برخی دیگر کاملاً عجیب و غریب هستند. 

1. تک‌پنجه (Mononykus) 

وقتی صحبت از کوتاهی اندام می‌شود، دست‌های تی‌رکس تمام توجهات را به خود معطوف می‌کند. اما تک‌پنجه که کمی شبیه طاووس بی‌پیرایه به نظر می‌رسد، نقش مارمولک ظالم را بهتر بازی می‌کند: او به جای هر دست، یک پنجه ۳ اینچی دارد.

کارایی این قلاب‌های کوچک معما باقی مانده است. گرچه به نظر نمی‌رسد این پنجه‌ها برای شکار طعمه یا حفر لانه مناسب باشند، اما به نظر برخی کارشناسان تک‌پنجه از آن‌ها برای بیرون آوردن حشرات از لانه‌شان استفاده می‌کند، درست مانند مورچه‌خوار و پانگولین‌های مدرن. 

2. دینوکریوس

دینوکریوس (Deinocheirus) به درستی به «دست وحشتناک» ترجمه شده است. برای نیم قرن، جهان این گونه را فقط با دو بازوی ۸ فوتی و پنجه‌های بسیار بزرگش می‌شناخت که سال ۱۹۶۵ در مغولستان کشف شد. سپس، سال ۲۰۱۴، نمونه‌های جدید باقی تصورات ما را از این گونه کامل کرد، ملغمه‌ای آنقدر عجیب که با پلاتیپوس رقابت می‌کند. 

این جانور تنومند و چوب‌بر علاوه بر چنگال‌های کندش (که شاید برای کندن گیاهان از آن‌ها استفاده میکرده)، یک منقار اردکی، یک کوهان شتری و احتمالاً مجموعه‌ای از پرهای دُم بادبزنی داشته است. استفان بروسات، دیرین‌شناس دانشگاه ادینبورگ یک بار این گونه را موجودی توصیف کرد که از یک فیلم علمی تخیلی بد بیرون آمده است. 

3. کنتروسور

کنتروسور (Kentrosaurus) در واقع یک خویشاوند نزدیک استگوسوروس با ویژگی‌های مشابه بسیار است: دو ردیف فلس زره‌دار پشت آن قرار گرفته‌اند که به تدریج به خارهای تیزتر تبدیل شدند و با یک جفت نیزه مرگبار در نوک دم به اوج رسیدند. 

تجزیه و تحلیل دیجیتالی مکانیک بدن این موجود نشان می‌دهد که می‌تواند «تاگومایزر» خود (اصطلاح فنی برای دم خاردار استگوسور) را در یک قوس ۱۲۰ درجه‌ای با سرعت کمرشکن ۲۰ مایل در ساعت حرکت دهد. انگار این توانایی برای دور نگه داشتن شکارچیان کافی نبوده، چون دو خار عجیب و غریب دیگر هم از شانه‌هایش بیرون زده بودند. 

4. میکرو راپتور

با طول تنها ۲.۵ فوت، این رفیق کوچک ویژگی‌های عجیب و غریب زیادی دارد. میکروراپتور مانند یک هواپیمای دوباله زنده، دارای دو مجموعه بال است (در مجموع چهار بال) که هر کدام روی یکی از اندام‌های عقب و جلوی او هستند. 

درست مانند آرکئوپتریکس شناخته‌شده‌تر، فسیل‌های میکروراپتور پنجره‌ای به تکامل اولیه پرندگان از دایناسورها ارائه می‌دهند. روشن نیست که آیا آن‌ها واقعاً پرواز می‌کردند یا خیر و اگر پرواز می‌کردند، آیا قادر به پرواز قدرتمند بودند یا به سادگی و با استفاده از اندام‌شان از بالای درختان پایین می‌پریدند. سناریوی دوم می‌تواند این باشد که پرواز پرندگان از توانایی‌هایی مشابهِ توانایی‌هایی که امروزه در سنجاب‌های پرنده می‌بینیم سرچشمه می‌گیرد. 

5. باجادازاروس

باجادازاروس نخستین بار سال ۲۰۱۹ توصیف شد. این دایناسور موهای تاج خروسی جالبی دارد و ردیفی از ستون فقرات دراز از گردن آن به سمت جلو آمده است، تقریباً شبیه یک حصار قوسی که شاید برای نمایش جنسی، دفاع یا حتی تنظیم حرارت بوده است. 

خود استخوان‌ها به طور عجیبی دراز هستند، اما شاید پایه‌ای برای غلافی باشند که ۵۰ درصد بلندتر بوده است. از آنجا که استخوان‌ها مستقیماً به نخاع متصل می‌شوند، محافظت اضافه از ضربه بسیار مهم بوده است.

مترجم: زهرا ذوالقدر