آیا به زودی زمین یخ می‌زند؟
بر اساس تجزیه و تحلیل جدیدی از داده‌های دمایی ۱۵۰ ساله، سیستم گردش حساس اقیانوس اطلس کندتر شده و کمتر انعطاف‌پذیر است. این وضعیت نشان می‌دهد که سیستم آب و هوایی در چند دهه آینده دچار فروپاشی می‌شود.
دانشمندان درباره خطر نابودی سیستم آب و هوایی زمین هشدار می‌دهند. در یک مطالعه جدید روی داده‌های ۱۵۰ ساله، نشانه‌هایی از خطر از بین رفتن سیستم جریان اقیانوسی دیده می‌شود.
به نقل از واشنگتن‌پست، بر اساس تجزیه و تحلیل جدیدی از داده‌های دمایی ۱۵۰ ساله، سیستم گردش حساس اقیانوس اطلس کندتر شده و کمتر انعطاف‌پذیر است. این وضعیت نشان می‌دهد که سیستم آب و هوایی در چند دهه آینده دچار فروپاشی می‌شود.
دانشمندان مدت‌هاست که گردش واژگونی نصف‌النهار اقیانوس اطلس یا AMOC را به عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین «عناصر عطف» سیاره می‌دانند، به این معنی که این سیستم می‌تواند دستخوش یک تغییر ناگهانی و غیرقابل برگشت شود و عواقب چشمگیری برای بقیه جهان داشته باشد.
در شرایط آب و هوایی کنونی زمین، آب گرم و شور از مناطق استوایی به اقیانوس اطلس شمالی منتقل و سپس آب سردتر به سمت جنوب در امتداد کف اقیانوس فرستاده می‌شود.
اما از آنجایی که افزایش دمای جهانی یخ‌های قطب شمال را ذوب می‌کند، هجوم آب شیرین سرد ناشی از آن، در سیستم آب و هوایی زمین اختلال ایجاده کرده است و می‌تواند آن را به طور کامل از بین ببرد.
مطالعه منتشر شده اخیر در مجله «Nature Communications» نشان می‌دهد که گرم شدن مداوم گردش واژگونی نصف‌النهار اقیانوس اطلس را در اواسط قرن جاری به «نقطه عطف» خود سوق خواهد داد.
این تغییر ناگهانی و غیرقابل برگشت خواهد بود و می‌تواند منجر به تغییرات چشمگیر آب و هوا در دو طرف اقیانوس اطلس شود. پیتر دیتلوسن، فیزیکدان آب و هوا در دانشگاه کپنهاگ و نویسنده اصلی مطالعه جدید گفت: «این یک نتیجه واقعا نگران کننده است. نشان می‌دهد که ما به ترمز محکمی در انتشار گازهای گلخانه‌ای نیاز داریم.»
سایر کارشناسان در AMOC هشدار دادند از آنجایی که مطالعه جدید مشاهدات جدیدی از کل سیستم اقیانوسی ارائه نمی‌دهد، برای رسیدن به نتیجه به مطالعه بیشتری نیاز است.
نیکلاس بوئرز، دانشمند مؤسسه تحقیقات تأثیرات آب و هوای پوتسدام در آلمان، گفت: «این بیانیه کیفی مبنی بر اینکه AMOC در قرن گذشته ثبات خود را از دست داده است، حتی با در نظر گرفتن تمام عدم قطعیت‌ها نیز صادق است. اما عدم قطعیت‌ها برای تخمین قابل اعتماد زمان انحراف AMOC بسیار زیاد است.»
این مطالعه یکی از شواهد فزاینده‌ای است که نشان می‌دهد سیستم اقیانوسی حیاتی در خطر است. از سال ۲۰۰۴، مشاهدات شبکه‌ای از شناورهای اقیانوس نشان داده است که AMOC در حال ضعیف‌تر شدن است.
دانشمندان همچنین چندین شاخص نمایشی از قدرت جریان، از جمله ارگانیسم‌های میکروسکوپی و رسوبات ریز از بستر دریا را تجزیه و تحلیل کرده‌اند تا نشان دهند این سیستم در ضعیف‌ترین حالت خود در بیش از ۱۰۰۰ سال گذشته است.
برای این مطالعه، پیتر دیتلوسن و همکارش سوزان دیتلوسن (که خواهر پیتر است) سوابق دمای سطح دریا را از سال ۱۸۷۰ بررسی کردند. سوزان دیتلوسن، آماردان دانشگاه کپنهاگ، یک مدل ریاضی پیشرفته برای پیش‌بینی اینکه سیستم AMOC قادر به تحمل چه اندازه ارتعاش بیشتر است، توسعه داد.
به گفته نویسندگان، نتایج نشان می‌دهد که AMOC می‌تواند در هر زمانی بین امسال تا سال ۲۰۹۵ و حتی شاید اوایل ۲۰۲۵ دچار فروپاشی شود. پیتر دیتلوسن گفت: «عواقب آن تقریبا به اندازه چیزی که در فیلم علمی تخیلی «روز بعد از فردا» در سال ۲۰۰۴ دیده‌ایم، که در آن قطع ناگهانی جریان اقیانوسی باعث یخ زدگی در سراسر نیمکره شمالی می‌شود، وحشتناک نخواهد بود، اما می تواند منجر به کاهش دما در شمال اروپا و افزایش گرمایش در مناطق استوایی و همچنین طوفان‌های قوی‌تر در سواحل شرقی آمریکای شمالی شود.»
ماریلنا اولتمانز، اقیانوس‌شناس مرکز ملی اقیانوس‌شناسی بریتانیا، در بیانیه‌ای خاطرنشان کرد که دما در اقیانوس اطلس شمالی تنها بخشی از یک سیستم بسیار پیچیده و دینامیکی است.
اگرچه تحقیقات خود او در مورد فیزیک دریایی از نتیجه‌گیری دیتلوسنس حمایت می‌کند، اما او درباره وصل کردن این گذار به یک تغییر در مقیاس کامل در گردش اقیانوس اطلس محتاط است.
استفان رحمستورف، اقیانوس‌شناس موسسه پوتسدام گفت: «مثل همیشه در جهان علم، یک مطالعه تنها شواهد محدودی ارائه می‌کند، اما زمانی که رویکردهای متعدد به نتایج مشابهی منجر شود، این موضوع باید بسیار جدی گرفته شود. شواهد علمی اکنون در وضعیتی است که ما حتی نمی‌توانیم عبور از یک نقطه عطف را طی یکی دو دهه آینده رد کنیم.»
منبع: همشهری
