چرا «فسیل انسان» به فضا فرستاده می‌شود؟!
استخوان‌های فسیل‌شده‌ی دو انسان باستانی در جشنی به مناسب این اکتشاف در سومین پرواز فضایی ویرجین گالاکتیک به فضا برده می‌شوند. این کار برای احترام به شوق دیرینۀ انسان‌ها به فهم رازهای آسمان انجام می‌شود.
فرادید| سومین پرواز فضایی‌تجاری ویرجین گالاکتیک (Virgin Galactic) آغاز شد، اما این بار این پرواز فقط حامل سرمایه‌گذاران ثروتمندی که می‌خواهند از جاذبۀ صفر لذت ببرند نبود. دو مسافر بسیار متفاوت نیز در هواپیما بودند: فسیل‌های اجداد باستانی انسان که در گهواره بشریت کشف شدند.
به گزارش فرادید، در ادای احترام به عطش دیرینه‌ی بشریت برای اکتشاف، استخوان‌های فسیل‌شده‌ی دو گونه‌ی باستانی، Australopithecus sediba و Homo Naledi، در فضاپیمای ویرجین گالاکتیک، Unity V. S. S، به مدار پرتاب شدند. آن‌ها کنار سه فضانورد خصوصی، دو خلبان و یک مربی فضانورد، با موشکی به لبه فضا فرستاده شدند. ایدۀ این شرکت این بود که فرصت لذت بردن از اکتشاف و ماجراجویی در فضا را برای اجداد باستانی انسان نیز فراهم کند!
کاوشگر «جغرافیای ملی» لی برگر (سمت چپ) در فرستادن گونه‌های انسان اولیه با پرواز ویرجین گالاتیک نقش اساسی داشت. پسر او، مَتیو (سمت راست)، فسیل Australopithecus sediba را سال ۲۰۰۸ در آفریقای جنوبی زمانی که تنها ۹ سال داشت کشف کرد.
این نخستین باری بود که فسیل یک جد انسان به فضا می‌رفت. اما اصلاً چرا فسیل‌ها را به فضا می‌فرستیم؟ تیموتی نَش، کارآفرینی که در طول پرواز، فسیل‌ها را در جیب خود حمل می‌کرد، به جغرافیای ملی می‌گوید این کار فرصتی است برای فکر کردن به روحیه‌ی مبتکرانه‌ی اجداد اولیه ما.
«این گونه‌های اولیه و خویشاوندان نزدیک همزمان با تکامل، همگی در سفر به سوی کشف و اکتشاف بودند، از محیطی که در آن بودند نقل مکان کردند و به آرامی جهان را پرجمعیت کردند.»
اجداد اولیه انسان
این دو گونه‌ی هومینین (انسان‌تبار) افزوده‌های نسبتا جدیدی به سوابق علمی هستند. لی برگر، دیرین‌انسان‌شناس و کاوشگر جغرافیای ملی در رزیدنس، در تحقیقات روی هر دو گونه نقش اساسی داشته است؛ پسرش متیو سال ۲۰۰۸ استخوان ترقوه فسیل‌شده Australopithecus sediba را در آفریقای جنوبی کشف کرد، در حالی که برگر و تیمی از کاوشگران زیرزمینی، سال ۲۰۱۳ در یکی دیگر از غارهای آفریقای جنوبی «هومو نالِدی» را کشف کردند.
اگرچه هر دو گونه، به عنوان هومینین طبقه‌بندی می‌شوند، بر سر توانایی‌ها، زندگی و موقعیت یک «قبیله‌ی» جانورشناسی در شجره‌نامه‌ی ما که امروزه فقط هومو ساپینس‌ها از آن باقی مانده‌اند، هنوز بحث‌هایی وجود دارد.
در حالی که برگر و همکارانش معتقدند Australopithecus sediba ممکن است جد مستقیم انسان باشد، دانشمندان دیگر معتقدند به دلیل زمان‌بندی گونه‌ها و مورفولوژی آن، بعید است که اینطور باشد. Australopithecus sediba حدود ۱.۹۸ میلیون سال پیش زندگی می‌کرد یعنی ۸۰۰ هزار سال پس از نخستین هومو سپینس‌ها یا انسان‌های خردمند شناخته‌شده.
اسکلت مختلط هومو نالدی که با صدها نمونه دیگر احاطه شده، در سال ۲۰۱۳ یافت شد. یک استخوان شست از این اسکلت مختلط برای سفر ویرجین گالاکتیک به زیر مدار انتخاب شد.
هومو نالِدی در درخت خانوادگی به انسان نزدیک‌تر است و تخمین زده می‌شود بین ۲۳۶۰۰۰ تا ۳۳۵۰۰۰ سال سن داشته باشد. برگر و تیمش می‌گویند شواهد نشان می‌دهد هومو نالِدی فعالیت‌های انسان‌مانندی مانند دفن مردگان و خلق آثار هنری داشته است.
برگر می‌گوید: «این گونه‌ها در واقع بخشی از کمک به چیزی بودند که بسیاری آن را بزرگترین دستاورد بشر در تمام دوران می‌دانند: رفتن به فضا».
اما توانایی هومینین‌های اولیه همچنان به شدت مورد بحث است و پرسش‌ها در مورد اینکه چگونه انسان‌ها از موجودات کوچک‌مغز و نخستی‌مانند به شکل امروزی خود تکامل یافته‌اند، باقی می‌ماند. با این حال، برگر می‌گوید تصمیم برای پرتاب این نمونه‌ها به مدار فرعی، راهی برای ارج نهادن به ریشه‌های عمیق علم و نوآوری است که تقریباً همیشه در آفریقاست، از اختراع آتش گرفته تا خلق نمادها و هنر و معناسازی».
سفری طولانی به فضا
پرسش‌ها درباره ریشه‌های بشریت مدت‌هاست نش (Nash) را که به تکامل انسان علاقه‌ای دیرینه دارد، به خود مشغول کرده است. مدت‌ها پیش از اینکه این میلیاردر گردشگر فضایی شود، زمین بزرگی را در آفریقای جنوبی معروف به «گهواره بشریت» خریداری کرد. اینجا بزرگترین تجمع بقایای اجداد باستانی دنیاست که شامل غاری می‌شود که Australopithecus sediba بالاخره در آن پیدا شد. این زمین از سال ۱۹۹۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است.
نش زمین را برای ایجاد یک حفاظتگاه طبیعتی خصوصی خریداری کرد و می‌گوید بسیار به حفاظت از مکان‌هایی متعهد است که نخستین اجداد انسان‌ها در آن زندگی می‌کردند. او تصویری از Karabo را روی شانه‌اش خالکوبی کرده است؛ همان پسری که او استخوان ترقوه‌اش را به فضا برد.
او خالکوبی دیگری هم دارد: لوگوی Virgin Galactic. نش جزو صد سرمایه‌گذار نخست شرکت بود و صبورانه منتظر نوبت خود بود تا در یک پرواز فضایی‌تجاری یک ساعته، به همراه فسیل‌ها به فضای زیرمداری برود.
این اسکلت یک جوان استرالوپیتکوس سدیبا است که در غار مالاپا در آفریقای جنوبی سال ۲۰۰۸ کشف شد. بخشی از ترقوۀ او برای پرواز در ماموریت ویرجین گالاکتیک انتخاب شده است.
از نظر نش، فکر دیدن زمین و تاریکی فضا منجر به تفکر درباره اینکه بشریت تا کجا پیش رفته است، می‌شود. او پیش از سفر گفت: «فکر می‌کنم این تجربه تکرارنشدنی است.» در مورد خطرِ بردن فسیل‌های بی‌نظیر به زیرمدار با پروازهایی که هنوز در مراحل اولیه خود هستند، او می‌گوید ارزش ریسک کردن را دارد: «اینها تنها بخش بسیار کوچکی از سابقه‌ی فسیلی هستند و به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. کاوش مستلزم خطر است. پیشرفت انسان مستلزم خطر است.»
با این حال، فقط محض ایمنی، او برنامه‌ریزی کرده است فسیل‌ها را در یک لوله فیبر کربنی منتقل کند که تا مراسم پس از برخاستن از آن مراقبت خواهد کرد.
برگر که اسناد فراوان فسیل‌ها را یکی از دلایل انتخاب آن‌ها برای این پرواز فضایی ذکر می‌کند، می‌گوید: «آن‌ها دو مورد از بهترین فسیل‌هایی هستند که در مجموعه‌های ما مطالعه شدند.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
