شفق قطبی برای اولین بار روی خورشید دیده شد

دانشمندان یک نمایش خیره کننده از «شفق قطبی» ناشی از امواج رادیویی را روی سطح خورشید مشاهده کرده‌اند که به طرز شگفت‌انگیزی شبیه به شفق‌های شمالی روی کره زمین است.

این نمایش نوری خورشیدی تقریبا در فاصله ۲۵ هزار مایلی(۴۰ هزار کیلومتری) بر فراز یک لکه خورشیدی رخ داد. ستاره‌شناسان روی زمین انفجار امواج رادیویی را در طول یک هفته شناسایی کردند.

دانشمندان در گذشته سیگنال‌های رادیویی شبیه به شفق قطبی را در ستاره‌های دوردست شناسایی کرده بودند اما این اولین باری است که سیگنال‌هایی از این دست را از خورشید خودمان می‌بینند.

سیجی یو(Sijie Yu)، اخترشناس مرکز تحقیقات خورشیدی-زمینی موسسه فناوری نیوجرسی(NJIT-CSTR)، در بیانیه‌ای گفت: این کاملا بر خلاف انفجارهای رادیویی خورشیدی معمولی و گذرا بود که معمولا چند دقیقه یا چند ساعت طول می‌کشیدند. این یک کشف هیجان‌انگیز است که توانایی تغییر درک ما از فرآیندهای مغناطیسی ستاره‌ای را دارد.

روی زمین، شفق‌های قطبی ناشی از گذر سریع زباله‌های خورشیدی پرانرژی در جو نزدیک قطب‌ها به هم زدن مولکول‌های اکسیژن و نیتروژن است.

جایی که میدان مغناطیسی محافظ زمین در ضعیف‌ترین حالت خود است. این امر باعث می‌شود که مولکول‌ها انرژی را به شکل نور آزاد کنند و پرده‌های رنگی مواجی را در سراسر آسمان ایجاد کنند.

زباله‌های خورشیدی معمولا زمانی که میدان‌های مغناطیسی اطراف لکه‌های خورشیدی قبل از انفجار ناگهانی پیچ و تاب می‌خورند، به فضا پرتاب می‌شوند. آزاد شدن انرژی حاصل از این پرتاب، انفجار تشعشعاتی به نام شراره‌های خورشیدی و پرتاب جت‌هایی از مواد خورشیدی به نام خروج جرم از تاج خورشیدی(CME) را به همراه دارد.

محققان با نشانه گرفتن یک تلسکوپ رادیویی به سمت یک لکه خورشیدی در سطح ستاره ما، یک تشعشع شفق مانند در بالای آن را شناسایی کردند، که به عقیده آنها نتیجه شتاب گرفتن الکترون‌های شراره‌های خورشیدی در امتداد خطوط میدان مغناطیسی قدرتمند لکه خورشیدی بوده است.

یو می‌گوید: با این حال، برخلاف شفق‌های زمین، شفق قطبی خورشیدی در فرکانس‌هایی از صدها هزار کیلوهرتز تا تقریبا یک میلیون کیلوهرتز رخ می‌دهد. که نتیجه مستقیم این است که میدان مغناطیسی لکه‌های خورشیدی هزاران بار قوی‌تر از زمین است. برای مقایسه باید گفت که یک شفق معمولی روی زمین نور را در فرکانس‌های بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ کیلوهرتز ساطع می‌کند.

محققان می‌گویند کشف آنها، راه‌های جدیدی را برای مطالعه فعالیت‌های خورشیدی گشوده است و آنها شروع به بررسی داده‌های‌ بایگانی برای یافتن شواهد پنهان شفق‌های خورشیدی در گذشته کرده‌اند.

سوراجیت موندال(Surajit Mondal)، یکی از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: ما شروع به جمع آوری پازل چگونگی تعامل ذرات پر انرژی و میدان‌های مغناطیسی در یک منظومه با حضور لکه‌های ستاره‌ای کرده‌ایم. این کار را نه تنها روی خورشید خودمان، بلکه روی ستارگانی بسیار فراتر از منظومه شمسی انجام داده‌ایم.

محققان یافته‌های خود را در روز ۱۳ نوامبر در مجله Nature Astronomy منتشر کردند.

منبع: ایسنا