(تصاویر) قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت که هنوز هم پرواز می‌کند

میگ ۲۱ قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان است. اولین پرواز آزمایشی این جنگنده در سال ۱۹۵۵ انجام شد و چهار سال بعد نیز رسما به نیروی هوایی شوروی پیوست. البته این جنگنده توانمند فقط در ارتش شوروی خدمت نکرد و برخی کشورهای دیگر همچون هند، ویتنام شمالی، مصر، عراق و سوریه نیز آن را خریداری کردند.

نگاهی مشخصات و تاریخچه قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان

ارتش چین نیز از نسخه‌های تغییر یافته هواپیماهای قدیمی میگ 17 و میگ 19 استفاده می‌کند. ولی چون تغییرات نسبتا زیادی در نسخه‌های چینی (F-5 و F-6 شنیانگ) ایجاد شده است، نمی‌توان آنها را قدیمی ترین جنگنده های در حال خدمت جهان دانست. همچنین گفته می‌شود که نیروی هوایی کره شمالی هنوز دارای هواپیمای میگ ۱۷ است. هرچند که قطعا این هواپیما وضعیت فوق‌العاده بدی دارد و قادر نیست در عملیات خاصی شرکت کند. حتی در مورد توانایی پرواز این جنگنده نیز تردید جدی وجود دارد.

همچنین توجه داشته باشید که ما امروز قصد داریم فقط قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان را بررسی کنیم. اگر قرار بود قدیمی ترین هواپیماهای نظامی فعال جهان بررسی شوند، قطعا بمب‌افکن بوئینگ B-52 و آنتونوف An-2 سابقه بیشتری داشتند. پس بیایید نگاهی به تاریخچه میگ 21 داشته باشیم.

میگ ۲۱ در ادامه خانواده پر افتخاری از جت‌های ارتش شوروی ساخته شد. خانواده‌ای که با جت افسانه‌ای میگ ۱۵ توجه جهانیان را جلب کرد. شوروی پیشتر با ساخت میگ ۱۹ توانسته بود از سرعت صوت فراتر رود. به‌همین‌خاطر آنها نه‌تنها میگ ۲۱ را به‌عنوان یک جنگنده فراصوت توسعه دادند، بلکه طراحی و توانایی جنگی نسل قبل را نیز بهبود بخشیدند. در واقع میگ ۲۱ زمانی در میان سریع ترین جنگنده های جهان بود.

قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان طراحی متفاوتی نسبت به دیگر مدل‌های MiG داشت. استفاده از بال‌های دلتا در کنار یک پایدار‌کننده افقی در بخش عقب سبب شده بود که جنگنده مانورپذیری فوق‌العاده‌ای در سرعت‌های بالا داشته باشد. طراحی جدید همچنین سبب شده بود که خلبانان هنگام برخاستن، فرود و پرواز در سرعت پایین راحت‌تر باشند. طراحی این جنگنده تا حدودی به هواپیماهای غربی F-106 Delta Dart، A-4 Skyhawk و داسو میراژ 4 شباهت داشت.

مهندسان شوروی میگ 21 را به یک توپ داخلی ۲۳ میلی‌متری و چند موشک هدایت‌پذیر هوابه‌هوا مجهز کرده بودند. اگرچه MiG-21 به‌عنوان یک جنگنده یا هواپیمای رهگیر طراحی شده بود، اما می‌توانست راکت‌های عادی و یک بمب ۵۰۰ کیلویی را نیز با خود حمل کند.

در حال حاضر ۳۳۲ فروند از قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان عملیاتی هستند و در اختیار ۱۵ کشور قرار دارند. نیروی هوایی هند با ۱۲۸ فروند بیشترین تعداد میگ ۲۱ را در جهان داراست. پس از هند سوریه با ۵۱ فروند در جایگاه بعدی قرار دارد. کشورهای کره شمالی، آنگولا، یمن و رومانی نیز هرکدام به‌ترتیب ۲۶، ۲۳، ۱۹ و ۱۶ فروند میگ ۲۱ را در نیروی هوایی خود دارند.

چین نسخه تغییر یافته این هواپیما با نام J-7 را توسعه داده است و ۱۱ کشور دیگر نیز از نسخه صادراتی این هواپیما با نام F-7 استفاده می‌کنند. برخی کشورها هم هواپیمای FT-7 (نسخه دیگری از میگ 21) را برای اهداف آموزشی خریداری کرده‌اند. بدین‌ترتیب ۶۵ سال از آغاز عصر میگ 21 می‌گذرد و هنوز ۱۱۰۰ فروند از این هواپیما و نسخه‌‌های تغییر یافته‌اش در حال خدمت هستند.

میگ 21 حتی در کشورهایی (شوروی، آلمان شرقی و ویتنام شمالی) خدمت کرده است که دیگر وجود خارجی ندارند. ویتنام شمالی از قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان برای مقابله با هواپیماهای آمریکایی F-8 Crusader، F-105 Thunderchief و اف 4 فانتوم استفاده کرد و توانست موفقیت‌های خوبی را نیز کسب کند. برخی کشورها همچون افغانستان، بلاروس، بلغارستان، آلمان شرقی، فنلاند، مجارستان، لهستان و اندونزی نیز از این جنگنده استفاده می‌کردند؛ اما آن را با مدل‌های جدیدتر جایگزین کرده‌اند.

میگ ۲۱ آنقدر عملکرد درخشانی در میدان نبرد داشت که حتی آمریکا هم تعدادی از آنها را برای انجام پژوهش و آموزش خلبانان از کشورهای واسطه خریداری کرد.

تاریخچه عملیاتی

به‌جز جنگ ویتام، قدیمی‌ ترین جنگنده در حال خدمت جهان در نبردهای دیگری نیز حضور داشته است. نیروی هوایی هند بارها از این جنگنده برای عملیات‌های مختلف در برابر پاکستان استفاده کرده است. اولین مورد استفاده نیز به جنگ هند و پاکستان در سال ۱۹۶۵ مربوط می‌شود. میگ ۲۱ همچنین به‌صورت گسترده در جنگ شش روزه اسرائیل و اعراب در سال ۱۹۶۷، جنگ یوم کپور در سال ۱۹۷۳ و جنگ لبنان در سال ۱۹۸۲ استفاد شد. البته هر دو طرف در این جنگ‌ها تعدادی از هواپیماهای خود را از دست دادند، اما بیش از ۱۰۰ فروند میگ ۲۱ در طول سه‌دهه نابود شدند.

عراق نیز از قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان برای مقابله با نیروی هوایی ایران استفاده کرد. هرچند میگ 21 در برابر اف 14 حرفی برای گفتن نداشت. جالب اینجاست که عراقی‌ها سعی کردند که از میگ 21 در جنگ اول خلیج‌فارس نیز استفاده کنند. البته بهتر است روی سعی کردند تاکید کنیم؛ زیرا میگ 21 نمی‌توانست در برابر جنگنده F/A-18 کاری انجام دهد.

با وجود اینکه میگ ۲۱ کاملا قدیمی شده است؛ اما هنوز میدان نبرد را رها نمی‌کند. قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان آخرین بار در سال ۲۰۱۴ در جنگ داخلی لیبی رویت شد. آنها پیشتر در جنگ داخلی سوریه (۲۰۱۲) نیز استفاده شده بودند.

نسخه های مختلف قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان

اگرچه میگ ۲۱ اولین‌بار در دهه ۱۹۵۰ به‌پرواز درآمد، اما در طول چند دهه خدمت تغییرات زیادی را به‌خود دیده است. نسل اول این جنگنده به رادار مجهز نشده بود و از توپ‌ سبک در کنار دو موشک بهره می‌برد. مهندسان شوروی در نسل بعدی یک رادار پیشرفته را به‌این جنگنده اضافه کردند. آنها همچنین یک توپ دوگانه ۲۳ میلی‌متری را در قالب یک پاد بیرونی به هواپیما اضافه کردند تا توانایی رهگیری در هر هوایی را داشته باشد.

در نسل سوم قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان دو موشک دیگر به لیست سلاح‌ها اضافه شدند. در آن زمان شوروی نسخه شناسایی این هواپیما را نیز توسعه داد که در آن به‌جای توپ یک دوربین در پاد بیرونی قرار داشت. در نسل چهارم، میگ ۲۱ یک موتور تقویت‌شده و فریمی قوی‌تر را دریافت کرد که سبب می‌شود عملکرد بسیار بهتری در نبردهای ارتفاع پایین و متوسط داشته باشد.

چین نیز پس از خرید میگ 21 مجوز ساخت نسخه بومی آن با نام چنگدو J-7 و نسخه صادراتی به نام F-7 را دریافت کرد. مدل‌های چینی میگ 21 در سه نسل مختلف عرضه شدند و هرکدام تغییراتی جزئی نسبت به نسل قبل خود داشتند.

آینده میگ ۲۱

اگرچه میگ ۲۱ توانسته عنوان قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان را به‌دست آورد، اما چیزی به پایان عمرش باقی نمانده است. پیشرفت‌های فوق‌العاده در زمینه رادار، اویونیک، موشک‌ و فناوری‌های دفاعی سبب شده که این هواپیما توانایی قرار گرفتن در برابر جنگنده‌های جدید را نداشته باشد. در حال حاضر هند بزرگترین استفاده کننده از این جنگنده است و آنها نیز در حال بازنشسته‌کردن میگ ۲۱ هستند.

هندی‌ها می‌خواهند جنگنده بومی HAL Tejas را جایگزین این یادگار دوران شوروی کنند. در صورتی که هند فرآیند بازنشسته کردن میگ 21 را به‌اتمام برساند، دیگر کشورها نیز مجبور خواهند شد به‌خاطر کمبود قطعات یدکی و تجهیزات مورد نیاز همین کار را تکرار کنند. این مسئله به این دلیل است که هند سال‌ها پیش مجوز ساخت قطعات مورد نیاز میگ 21 را از کشور سازنده دریافت کرده است.

قدیمی ترین جنگنده در حال خدمت جهان تاریخچه جذابی دارد؛ اما بعید به‌نظر می‌رسد که بتواند مجدد در آسمان غرش کند. به‌زودی میگ ۲۱ را فقط می‌توان در بناهای یادبود خاص و یا کلسیون‌های شخصی افراد ثروتمند یافت.

منبع:خبرآنلاین