(عکس) طوفان خورشیدی ترسناک است اما پایان دنیا نیست!

سرچشمه بحران‌های جهانی آینده ممکن است خورشید باشد اما باید توجه داشت که به جای ترسیدن می‌توانیم برای به حداقل رساندن اثرات آنها آماده شویم.

خورشید گاهی اوقات انفجارهای بزرگ‌تر از حد معمول را از خود ساطع می‌کند که «طوفان خورشیدی» نامیده می‌شوند. درخشان‌ترین نقاط خورشید، شراره‌های خورشیدی هستند که فوران‌هایی از تابش را ساطع می‌کنند.

طوفان‌های خورشیدی، ابرهای بزرگی را از ذرات مغناطیسی و پلاسمای داغ منتشر می‌کنند و این ابرها ممکن است مستقیما به سوی زمین به حرکت درآیند. این پرتاب‌ها معمولا آن قدر قوی نیستند که برای مردم مشکل ایجاد کنند و تنها در برخی از مناطق، شفق قطبی را پدید می‌آورند.

شفق‌های قطبی خیره‌کننده می‌توانند در مکان‌های غیرمنتظره با رنگ‌های آبی، سبز و بنفش در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر ظاهر شوند.

از سوی دیگر، اگر انفجار شدیدتری به سراغ زمین بیاید، اوضاع می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، طوفان خورشیدی می‌تواند به قطعات الکترونیکی ماهواره‌ها آسیب برساند. ماهواره‌هایی که در فاصله ۲۲ هزار مایلی زمین در حال گردش هستند، از جمله ماهواره‌های مخابراتی و رصد زمین می‌توانند جزو اولین مواردی باشند که تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

به نقل از روزنامه واشنگتن پست، یک طوفان شدید خورشیدی می‌تواند به بروز اختلال در عملکرد ماهواره‌های نزدیک به زمین منجر شود. طوفان‌های شدید ممکن است با سایر اجسام موجود در فضا یا جو برخورد کنند.

کابل‌های فیبر نوری که ستون فقرات اینترنت جهانی هستند نیز ممکن است در معرض خطر قطع شدن بین چند دقیقه تا چند ساعت باشند. در نهایت، یک اختلال شدید خورشیدی می‌تواند به ایجاد طوفان مغناطیسی منجر شود که زمین را در بر می‌گیرد و تهدیدی برای شبکه‌های برق است.

به نظر می‌رسد خاموشی کامل، از بین رفتن رادیوها و قطع شدن اینترنت از ویژگی‌ فیلم‌های آخرالزمانی هستند و از وقوع یک فاجعه زمینی خبر می‌دهند. در این صورت، یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات زیرساخت‌های جهانی از خورشید ناشی می‌شود.

وقتی در مورد آب‌وهوا صحبت می‌کنیم، منظور به طور کلی بارش برف، وزش بادهای شدید یا صرفا یک نم‌نم باران ملایم است اما فضا نیز آب‌وهوا دارد و این آب‌وهوا شامل طوفان است. خورشید، طوفانی‌ترین نقطه در منظومه شمسی است و مانند یک گوی بزرگ از پلاسما به صورت نامنظم می‌چرخد. خطوط میدان مغناطیسی خورشید دائما در حال حرکت هستند.

خطوط میدان مغناطیسی خورشید در بیشتر مواقع، بی‌نظمی‌هایی را ایجاد می‌کنند که روی زمین تنها به صورت شفق‌های قطبی قابل توجه هستند اما در زمان‌های دیگر، خطوط درهم‌تنیده این میدان به بیرون راه می‌یابند و منفجر می‌شوند و انفجارهای بزرگ انرژی را در فضا آزاد می‌کنند.

این انفجارها می‌توانند شراره خورشیدی را ایجاد کنند. شراره خورشیدی یک فوران تشعشعی است که می‌تواند با سیگنال‌های رادیویی فرکانس بالا و ماهواره‌های حاضر در امتداد سمت آفتابی کره زمین تداخل پیدا کند. تقریبا نیمی از مواقع، شراره خورشیدی با خروج جرم از تاج همراه است.

طوفان‌های خورشیدی گاهی به صورت سبک و گاهی به صورت شدید رخ داده‌اند. شراره‌های خورشیدی اغلب رخ می‌دهند اما تاکنون عموما نیروی کافی را برای ایجاد اثرات مضر روی زمین نداشته‌اند.

اگر یک طوفان خورشیدی بسیار شدید باشد، تقریبا هر چیزی که دنیای مدرن به آن اتکا دارد ممکن است از کار بیفتد. پدیده‌هایی مانند شراره‌های بزرگ خورشیدی و خروج جرم از تاج در دوره‌های موسوم به «چرخه خورشیدی» که تقریبا هر ۱۱ سال یک‌بار اتفاق می‌افتد، شایع‌تر هستند. خبر خوب این است که پژوهشگران تخمین می‌زنند طوفان‌های قادر به ویرانی تنها یک بار در هر صد بار وقوع خود رخ می‌دهند.

نباید بترسیم

مهم‌ترین چیزی که باید بدانیم، این است که نیازی به وحشت کردن نیست. با وجود این، نیاز به آماده‌سازی برای آن وجود دارد.

ترسناک‌ترین نکته درباره شراره‌های خورشیدی، زمان کوتاهی است که مردم وقت دارند تا به آنها واکنش نشان دهند. این زمان، هشت دقیقه یا بیشتر است تا هر چیزی که با سرعت نور حرکت می‌کند، از خورشید به جو زمین برسد.

شدیدترین شراره‌های خورشیدی موسوم به «کلاس X» می‌توانند به اندازه ۱۰ میلیارد مگاتن انرژی آزاد کنند که ممکن است به بروز اختلال در یونوسفر ما منجر شود و هر فرآیندی را که متکی به سیگنال‌های ارسال‌شده از فضاست مختل کند.

رادیوها ممکن است به طور کامل قطع شوند و نه تنها گوش دادن به ایستگاه رادیویی محلی، بلکه برقراری ارتباط با هواپیماها و کشتی‌ها را نیز غیرممکن کنند. سیستم‌های GPS ممکن است مختل شوند و عملیات نظامی یا کارآیی دکل‌های نفت و گاز طبیعی را که به دقیق بودن اطلاعات مکانی بستگی دارند، با مشکل روبه‌رو کنند. همچنین، سایر صنایعی که به داده‌های زمان‌بندی دقیق وابسته هستند، از امور مالی گرفته تا رسانه ممکن است با مشکل روبه‌رو شوند.

همه این مشکلات موقتی هستند اما ماهواره‌های نزدیک‌تر به ما که در مدار پایین‌ زمین می‌چرخند، با وقوع طوفان خورشیدی شدید ممکن است آسیب بیشتری ببینند. آنها پس از افزایش چگالی جو اطراف به خاطر تشعشعات می‌توانند به خاطر کشش ایجادشده، از موقعیت معمول خود خارج شوند.

این امر می‌تواند به برخورد در مدار یا سقوط ماهواره‌ها به زمین منجر شود. این همان چیزی است که در سال ۲۰۲۲ برای ۳۸ ماهواره از ۴۹ ماهواره جدید ناوگان «استارلینک»(Starlink) شرکت «اسپیس‌ایکس»(SpaceX) رخ داد و طوفان عامل آن نسبتا خفیف در نظر گرفته شد. این اتفاق در طوفان اخیر نیز رخ داد.

به گزارش تلگراف، «ایلان ماسک»(Elon Musk) مدیرعامل شرکت اسپیس‌ایکس روز شنبه درباره تخریب‌ها هشدار داد زیرا به دلیل فعالیت خورشیدی در دو دهه اخیر، بزرگ‌ترین طوفان ژئومغناطیسی به زمین برخورد کرد.

هزاران ماهواره استارلینک در مدار پایین زمین، از پیوندهای لیزری بین ماهواره‌ای برای انتقال داده‌ها به یکدیگر در فضا با سرعت نور استفاده می‌کنند و به شبکه ماهواره‌ای امکان می‌دهند تا پوشش اینترنتی را در سراسر جهان فراهم کند. این شرکت در وب‌سایت خود نوشت: استارلینک در حال حاضر خدمات ضعیفی را ارائه می‌دهد. گروه ما در حال بررسی هستند.

ماسک پیشتر در حساب ایکس خود نوشته بود که ماهواره‌های استارلینک پاسخ‌گو هستند. ماسک در ادامه نوشت: طوفان خورشیدی ژئومغناطیسی بزرگی در حال وقوع است که بزرگ‌ترین نمونه در یک بازه زمانی طولانی به شمار می‌رود. ماهواره‌های استارلینک تحت فشار زیادی هستند اما تا این لحظه مقاومت خود را حفظ کرده‌اند.

گزارش «آکادمی ملی علوم آمریکا»(NAS) تخمین می‌زند که یک طوفان خورشیدی فاجعه‌بار می‌تواند تنها در طول سال اول خود تا دو تریلیون دلار هزینه داشته باشد. مردم نه تنها باید ترانسفورماتورهای سوخته و سایر تجهیزات را جایگزین کنند، بلکه هر ساعت قطعی که ممکن است ماه‌ها طول بکشد، هزینه‌های زیادی را به همراه دارد و اقتصاد و زندگی روزمره را متوقف می‌کند.

یک طوفان خورشیدی فاجعه‌بار، یک رویداد همراه با فرکانس کم و پیامد بسیار است؛ به این معنی که فوری و یک رویداد قطعی بسیار نادر خواهد بود. بدین ترتیب، نادیده گرفتن چنین پدیده‌هایی برای موسسات علمی بسیار آسان‌تر از بلایای کوچک‌تر است که سیاره ما به طور منظم از آنها رنج می‌برد. طوفان ژئومغناطیسی شدید ممکن است امشب و فردا نمایش‌های شفق بیشتری را برای ما آماده کند.

به گزارش انگجت، قوی‌ترین طوفان ژئومغناطیسی در ۲۰ سال گذشته باعث شد تا شفق‌های قطبی رنگارنگ جمعه شب در سراسر آمریکا دید شوند و نمایش ممکن است هنوز به پایان نرسیده باشد. به گفته «اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا»(NOAA)، اگر آسمان صاف باشد، ممکن است فرصت دیگری را برای حضور شفق قطبی ایجاد کند و یکشنبه می‌تواند نمایش‌های بیشتری را در آلاباما ترتیب دهد.

این سازمان خاطرنشان کرد که خورشید به تولید شراره‌های خورشیدی قوی ادامه داده است. این در راس انفجارهای پلاسمای مغناطیسی است که پیشتر مشاهده شده بودند. از روز چهارشنبه یک خوشه لکه‌های خورشیدی فعال رصد شده‌اند و اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا تأیید کرد که شرایط G۵ را مشاهده کرده است. این یک سطح تعیین‌شده افراطی است که از اکتبر ۲۰۰۳ مشاهده نشده بود. مدیر این سازمان گفت که طوفان کنونی یک رویداد غیر معمول و احتمالا تاریخ‌ساز است.

پیش‌بینی فاجعه

دانشمندان نمی‌توانند شراره‌های خورشیدی را پیش‌بینی کنند؛ حداقل هنوز نمی‌توانند این کار را انجام دهند. بهترین روش آنها مدل‌های رایانه‌ای هستند که براساس لکه‌های ظاهرشده روی سطح خورشید، یک احتمال را ارائه می‌دهند.

دانشمندان در حال کار کردن روی مدل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی هستند که می‌توانند روزی این حدس و گمان را بهبود ببخشند. دانشمندان در حال حاضر می‌توانند شراره‌های خورشیدی را مشاهده کنند و خروج جرم را از تاج متوجه شوند.

طوفان‌های خورشیدی ترسناک به نظر می‌رسند و واقعا همین طور هستند اما برای این که چنین خطری را ایجاد کنند، همه چیز واقعا باید خراب شود. سیستم GPS باید از بین برود، برق باید قطع شود و اینترنت باید از کار بیفتد. طوفان‌های بزرگ که برای زمینی‌ها خطرناک‌تر هستند، احتمالا همه این کارها را انجام نخواهند داد اما هنوز هم می‌توانند بسیار مخرب باشند.

دولت‌ها باید همان طور که برای یک بیماری همه‌گیر آماده می‌شوند، خود را برای طوفان‌های خورشیدی آماده کنند. با آماده شدن برای جلوگیری از فاجعه در وهله اول و با ایجاد ظرفیت مورد نیاز برای واکنش سریع در صورت وقوع می‌توان با آثار مخرب طوفان‌های خورشیدی مقابله کرد. با آماده‌سازی مناسب، بدترین سناریوی واقعی می‌تواند تنها یک طوفان شدید در یک شب ابری باشد.

منبع: ایسنا