آیا جنگنده‌های فرانسه به سلطه هوایی روسیه در آسمان اوکراین پایان می‌دهند؟

امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، اعلام کرده است که این کشور تا پایان سال جنگنده‌های چند منظوره میراژ ۲۰۰۰ را در اختیار کی‌یف خواهد گذاشت و به خلبانان اوکراینی نحوه کار با آن‌ها را آموزش خواهد داد.

رئیس‌جمهور فرانسه تعداد قطعی میراژهای اهدایی را ذکر نکرده است. نیروی هوایی فرانسه در حال حاضر تعداد ۲۶ فروند ارتقا یافته از نوع «اف» چنین جنگنده‌ای را در اختیار دارد که همگی در قالب یک اسکادران فعالیت می‌کنند.

قرار بود جنگنده‌های رافال تا سال ۲۰۲۹ جایگزین این میراژها شوند، ولی به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور فرانسه قصد دارد بازنشستگی این هواپیماها را جلو بیاندازد تا امکان انتقالشان به اوکراین فراهم شود.

با این حال پاریس ممکن است به دنبال خرید میراژهای اضافی از مشتریان صادراتی خود برای انتقال آن‌ها به اوکراین نیز باشد. امانوئل ماکرون از ذکر «نام کشورهای شریک» امتناع کرده و گفته است حفظ محرمانه بودن چنین جزئیاتی «موثرتر» خواهد بود.

با این حال، این «کشورهای شریک» که چنین جنگنده‌ای را در اختیار دارند پرشمار نیستند و می‌‌توان به نام آن‌ها رسید.

فرانسه جنگنده‌های میراژ ۲۰۰۰ را از کجا می‌تواند برای اوکراین تامین ‌کند؟

قطر یکی از این کشورهایی است که پیشتر قصد داشت ۱۲ جت میراژ خود از همین مدل را به اندونزی بفروشد. با این حال اندونزی به طور ناگهانی خرید ۷۹۰ میلیون دلاری‌اش را لغو کرد و حالا فرانسه می‌تواند از طرف اوکراین برای بازخرید آن‌ها تلاش کند.

همچنین در حال حاضر نیروی هوایی یونان ۲۴ عدد از چنین جنگنده‌هایی را در اختیار دارد. از آنجا که این کشور مدتی است در صدد تعویض ۱۸ میراژ قدیمی خود با جنگنده‌های جدیدتر نظیر رافال است و همچنین آتن از جمله کمک‌کنندگان نظامی به اوکراین محسوب می‌شود، ممکن است این میراژها بتوانند به اوکراین راه پیدا کنند.

مصر، هند، پرو، تایوان و امارات عربی متحده نیز این میراژها را در اختیار دارند، اما این کشورها ممکن است تمایلی به برانگیختن خشم روسیه با صدور مجوز انتقال (حداقل به صورت علنی) نداشته باشند و با تهدیدات امنیتی شدیدی مواجه شوند.

میراژها‌ چه مشخصاتی دارند؟

میراژ ۲۰۰۰ آخرین عضو از خانواده جنگنده‌های جت مافوق صوت با بال دلتا توسط شرکت «داسو اویشن» بود. از این جنگنده که خط تولید آن در دهه هفتاد میلادی آغاز به کار کرد تا سال ۲۰۰۷ تعداد ۶۰۱ عدد تک‌سرنشین و آموزشی دوسرنشینه ساخته شد که ۳۰۱ عدد برای ارتش فرانسه و مابقی برای مشتریان صادراتی بود.

این جنگنده‌ها می‌توانند تا ۲.۲ برابر سرعت صوت شتاب بگیرند و نزدیک به ۷ تن مهمات حمل کنند. این میزان در مدل‌های مختلف میراژ تفاوت می‌کند.

تقریباً یک ششم (۹۷ یا ۹۸) عدد از این جنگنده‌ها، که مشابه با جنگنده اف-۱۶ آمریکایی توسعه یافته‌اند، طی چهار دهه خدمات عملیاتی از بین رفته است.

میراژهایی که فرانسه قصد دارد در اختیار اوکراین قرار دهد، نسل سوم میراژ ۲۰۰۰ به نام میراژ ۵-۲۰۰۰ هستند که در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی با سیستم ناوبری مدرن، سیستم جنگ الکترونیک دیجیتال یکپارچه جدیدتر و یک رادار ارتقا یافته با حالت پنهان‌کاری تجهیز شدند.

از نظر عملیاتی، میراژ ۲۰۰۰ در چندین درگیری مسلحانه در مرزهای ایران، پاکستان، پرو و اکوادور به عملیات پرداخته‌اند و گشت‌های هوایی رزمی متنوعی را انجام داده‌اند. با این حال به جز یک مورد، میان جنگنده‌های ترکیه و یونان، رزم هوایی از آن‌ها مشاهده نشده است.

در واقع میراژها بیشتر در نقش پشتیبانی از نیروهای زمینی در یوگسلاوی سابق، افغانستان، مرز هند و پاکستان، خاورمیانه و شمال غربی آفریقا (به ویژه چاد، لیبی و مالی) کاربرد داشته‌اند.

وضعیت فعلی در آسمان اوکراین چگونه است؟

اگرچه نیروی هوایی اوکراین به طور قابل ملاحظه‌ای دو سال در نبرد با تسلیحات هوایی بسیار پیشرفته و متعدد روسیه دوام آورده است، با این حال جنگنده‌های این کشور که شامل سوخو-۲۷ و میگ-۲۹ متعلق به دهه ۸۰ میلادی می‌شوند در حال حاضر توانایی محدودی برای وارد کردن خسارات به هواپیماهای جنگی جدیدتر روسیه نظیر سوخو-۳۰، سوخو ۳۵ و میگ-۳۱ دارند.

اوکراین همچنین شماری از جنگنده‌های خود را در طول جنگ اخیر از دست داده و ماه‌هاست در مذاکرات خود با کشورهای غربی به دنبال جایگزین کردن آن‌ها است.

آیا میراژها با موشک‌های هوا به هوای «میکا» می‌توانند نیروی هوایی روسیه را شکست دهند؟

میراژهای سری ۲۰۰۰-۵ اساساً برای استفاده از موشک میان‌برد میکا (MICA) ساخته شده است که ۱۱۲ کیلوگرم وزن دارد و شامل یک کلاهک تکه‌تکه ۱۲ کیلوگرمی هستند. یک میراژ می‌تواند تا شش بمب این‌چنینی را حمل کند و با استفاده از رادار چند پرتوی خود، چهار بمب را به طور همزمان به سمت اهداف مختلف پرتاب کند.

این موشک‌ها که هر کدام حدود ۱.۵ میلیون یورو قیمت دارند، می‌توانند به حداکثر سرعت ۴ ماخ برسند و به اهداف در فواصل برد کوتاه و متوسط اصابت کنند.

یکی از این موشک‌ها با نام میکا-آر‌اف (MICA-RF) بردی برابر ۸۰ کیلومتر دارد، این اما هنوز از برد موشک‌های روسی «آر-۷۷-۱» (R-77-1) با حدود ۱۱۰ کیلومتر است عقب‌تر است. بنابراین جنگنده‌های روسی همچنان می‌توانند ابتدا شلیک کنند، مگر اینکه در برخورد رودررو غافلگیر شوند.

همزمان باید گفت که رادارهای جنگنده‌ها به اندازه تسلیحات‌شان مهم است، اگرچه روسیه و اوکراین هر دو به طور گسترده از رادارهای زمینی برای نبرد هوایی نیز استفاده می‌کنند.

رادارهای داپلر میراژها بردی حداکثر تا ۱۵۰ کیلومتر دارند. اگرچه به طور کلی این عملکرد بهتر از رادار‌های جنگنده‌های به جا مانده از دوران شوروی اوکراین است، با این حال در مقایسه با جنگنده‌های روسی مدرن مانند رادار قدرتمند سوخو-۳۵ که بردی تا ۴۰۰ کیلومتر دارد ضعیف محسوب می‌شود.

بنابراین، خلبانان میراژ اوکراینی باید تاکتیک‌های پیچیده‌ای را با استفاده از جنگ الکترونیک، پوشش زمینی، رادارهای زمینی و پدافند هوایی زمینی برای تضعیف موقت/محلی مزیت‌های راداری روسیه اجرا کنند تا بتوانند جنگنده‌های روسی را در هوا شکست دهند.

آیا اوکراین می‌تواند میراژهای خود را بهبود بخشد؟

از اوایل دهه دو هزار میلادی، یعنی دوره ساخت میراژهای ۲۰۰۰-۵، تجهیزات پیشرفته جدیدی نظیر موشک‌های «میکا-ان‌جی»، موشک‌های هوا به سطح، رادارهای ارتقا یافته و جستجوگر‌های تصویربرداری رادار فعال فروسرخ برای این جنگنده‌ها تولید شده است.

هرچند این تجهیزات می‌توانند روی میراژها نصب شوند، با این حال جنگنده‌های هند و یونان در صف دریافت آن‌ها قرار دارند و ممکن است اوکراین مجبور شود منتظر بماند.

از طرفی این موشک‌ها و تجهیزات بسیار گران هستند و اکثرا آن‌ها فقط توسط فرانسه تولید می‌شود. به همین خاطر باید دید که پاریس چگونه می‌خواهد آن‌ها را در اختیار اوکراین قرار دهد.

منبع: یورونیوز