(عکس) معرفی کامل جنگنده اف 35 ؛ کدام کشورها جت F35 در اختیار دارند؟

نیروی هوایی آمریکا به لطف جنگنده‌های قدرتمند و فوق العاده‌ای مثل F-35 لایتنینگ 2 و F-22 رپتور، یکی از مهم‌ترین قدرت‌های هوایی جهان است. آشیانه‌های مجهز و پایگاه‌های پر شده با هواپیماهای غول پیکر نظامی و انواع بمب‌افکن‌ها و پهپادها، آمریکا را تبدیل به یک ابرقدرت کرده که نه تنها نیازهای خود را تأمین می‌کند، بلکه به سایر کشورها صادرات دارد.

معرفی مفصل هواپیمای جنگنده اف ۳۵

جنگنده توانمند اف ۳۵ لایتنینگ ۲ که یک جت تک سرنشین و تک موتور نسل پنجم است، توسط کمپانی بزرگ لاکهید مارتین ساخته شده و به منظور شناسایی، حمله زمینی و ضربات سریع و مهلک به دشمن استفاده می‌شود. نخستین پرواز این هواپیمای جنگی در سال ۲۰۰۶ میلادی به وقوع پیوست.

اف 35 در سه مدل A-B-C طراحی شده که کاربرد آن‌ها به ترتیب نشست و برخاست متعارف و استاندارد، نشست و برخاست عمودی و قابلیت ناونشینی است. این پروژه که مخلوق پروژه بزرگ‌تر X-35 به حساب می‌آید، با همکاری آمریکا، انگلیس و سایر کشورهای عضو ناتو به نتیجه رسیده است. شرکای ایالات متحده نزدیک به 4.375 میلیارد دلار از بودجه توسعه این جنگنده را در حالی تأمین کردند که آمریکا به تنهایی 36 میلیارد دلار دیگر را بر عهده گرفته بود.

پیشینه ساخت جنگنده F-35

همه چیز از سال ۱۹۸۶ میلادی آغاز شد. آمریکا و انگلیس در اواخر دهه ۸۰ میلادی به این فکر افتادند که یک جنگنده فراصوت و قوی تولید کنند و پروژه مشترک آن‌ها از سال ۱۹۹۰ به صورت رسمی شروع شد. بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ میلادی، شرکت‌های هواپیماسازی و موتورسازی درگیر یک رقابت دشوار و سنگین با یکدیگر شدند تا بتوانند امتیاز ساخت جنگنده فراصوت آمریکا و بریتانیا را دریافت کنند.

نورثروپ گرومن و مک دانل داگلاس از یک سو و بوئینگ و لاکهید مارتین از سویی دیگر، در این رقابت شرکت کردند. این چهار شرکت با ارائه یک طرح به آمریکا شانس خود را برای برنده شدن امتحان کردند، اما دو کمپانی گرومن و داگلاس در همان ابتدا طرح‌هایشان رد شد. بوئینگ با X-32 و لاکهید مارتین با X-35 بازی را ادامه دادند تا اینکه در نهایت نیروی هوایی ایالات متحده با کمپانی مارتین قرارداد ساخت این جنگنده فراصوت را منعقد کرد.

هدف آمریکا از طراحی و توسعه یک هواپیمای جنگی جدید، نوسازی ناوگان هوایی خود و پیدا کردن جایگزینی برای اف ۱۶ فایتینگ فالکون، ای ۱۰ تاندربولت و اف ای ۱۸ هورنت بود. یکی از دلایلی که اف ۳۵ لایتنینگ ۲ در سه مدل تولید شد، کاهش هزینه‌ها است. البته بین این سه مدل تفاوت‌های مشهودی دیده می‌شود که نباید آن‌ها را نادیده گرفت. در ادامه با انواع مدل‌های جنگنده اف ۳۵ آشنا خواهید شد.

معرفی F-35A: نشست و برخاست از باندهای متعارف (CTOL)

نیروی هوایی آمریکا پس از تأیید پروژه و واگذاری آن به لاکهید مارتین، خواستار طراحی یک مدل اختصاصی برای پرواز در آسمان‌ها و استراحت در آشیانه‌ها شد. این مدل نسبت به جنگنده F-22 رپتور، قابلیت‌ها و توانمندی‌های بیشتری دارد. از جمله کشورهایی که به محض تولید این نمونه سفارش خرید آن را به آمریکا دادند باید به ایتالیا، هلند، کانادا، استرالیا، دانمارک، ترکیه و نروژ اشاره کرد. (به انضمام اسرائیل)

هواپیمای جنگی اف 35 لایتنینگ 2 به طور خاص وارد نیروی هوایی آمریکا شد تا جای F-16 فایتینگ فالکون و A-10 تاندربولت را بگیرد. مدل F-35A کوچک‌ترین و سبک‌ترین نمونه این جنگنده است و یکی از اهداف آن، تکمیل نقش اف 22 رپتور و هم پوشانی با F-15E استریک ایگل است.

مدل طراحی شده برای نیروی هوایی مجهز به یک توپ 25 میلی متری گتلینگ چهار لول شده که در مقایسه با توپ 20 میلی متری گتلینگ شش لول، برای درگیری‌های زمینی مناسب‌تر است. قدرت مانورپذیری، چابکی و توانایی تحمل فشار اف 35 مدل A از اف 16 فایتینگ فالکون بیشتر بوده و قابلیت‌های انحصاری مثل رادارگریزی و پنهانکاری، برد مفیدتر و مخزن سوخت داخلی دارد.

نخستین فروند از F-35A در سال 2006 و در ایالت تگزاس رونمایی شد. برای اینکه توانایی‌ها و قابلیت‌های این جنگنده مورد آزمایش قرار بگیرد از یک فروند بوئینگ 737 ملقب با CATBird استفاده شد. سیستم‌های راداری و اویونیک آن دقیقا روی این هواپیما شبیه سازی شد و تجهیزات الکترونیکی آن مورد آزمایش قرار گرفت.

اولین خلبنانی که با این مدل به آسمان پرواز کرد، سرهنگ دوم جیمز فلیپر کرامبرگ بود که موفق شد در سال ۲۰۰۸ میلادی، مانورهای مختلفی با آن بدهد. مدتی بعد این جنگنده اولین سوخت‌گیری هوایی را انجام داد و سپس آزمایش‌های بیشتری روی آن انجام شد.

معرفی F-35B: مخصوص نشست و برخاست عمودی

جنگنده F-35B در سال 2007 میلادی و برای تفنگداران نیروی دریایی آمریکا رونمایی شد. این جت جنگی می‌تواند در ارتفاعات کم با سرعت زیاد به پرواز درآید و امکان فرود به صورت افقی در باندهایی که طول کم دارند، وجود دارد. مهم‌ترین قابلیت و توانمندی F-35، عمودپرواز بودن آن است که از این جهت، نمونه ارتقایافته AV-8B Harrier II به حساب می‌آید.

این مدل از اف ۳۵ مجهز به پیشرانه توربوفن قدرتمندی شده که به آن اجازه نشست و برخاست در زمین‌های ناهموار می‌دهد. سیستم ناوبری به عقب هواپیما منتقل شده و ستون اصلی آن به عقب آمده تا فرود در مسیرهای پست و بلند ممکن شود. هواپیماهایی که عمودپرواز هستند، قطعاتشان فرسایش کمتری داشته و در طول باند کم قادر به نشست و برخاست هستند و همین باعث می‌شود آن‌ها برای ناوهای هواپیمابر تبدیل به یک گزینه مطلوب باشند.

یکی دیگر از ویژگی‌های این جنگنده، تعبیه تانکرهای سوخت در کنار موتور بالابرنده است که دسترسی آسان‌تری نسبت به مدل‌های دیگر دارد. موتور قدرتمند توربوفن، نیروی لازم برای برخاست عمودی و پرواز افقی این جت را به صورت همزمان فراهم می‌کند. این فرآیند به کمک لوله‌ای خرطومی شکل اجرا می‌شود.

اولین F-35B در سال 2008 میلادی توسط گراهام تاملینسون به پرواز درآمد. همچنین سه سال بعد این جنگنده موفق شد از عرشه یک کشتی چندمنظوره نخستین پرواز عمودی خود را انجام دهد. سایر تست‌های آزمایشی هم تا سال 2011 تکمیل شد و به خدمت نیروی دریایی آمریکا درآمد.

معرفی F-35C: مخصوص نشست و برخاست از ناو هواپیمابر

اف 35 مدل C مخصوص نیروی دریایی و برای ناوهای هواپیمابر آمریکا طراحی شده و می‌توان گفت کامل‌ترین نمونه‌ای است که مهندسان لاکهید مارتین توسعه داده‌اند. قابلیت ناونشینی و فراز و فرود کوتاه این جنگنده به لطف Catapult و قلاب فرود امکان پذیر شده و ویژگی مثبتی نیست که در این هواپیما دیده نشود.

چه از نظر طراحی و چه به لحاظ حمل تجهیزات، F-35C فوق العاده بوده و مهم‌ترین قابلیتی که دارد، شرکت در حمله‌های انفجاری شبانه با کمترین احتمال رهگیری در آسمان است. لاکهید مارتین در این مدل سعی کرده تمام کم و کاستی‌های جنگنده‌های قبلی را رفع کند و به همین خاطر اندازه بال را تا 35 درصد افزایش داده که این تغییر منجر به حمل سوخت بیشتر و سرعت در ارتفاع کم با تسلیحات سنگین شده است.

از مهم‌ترین ویژگی‌های جت جنگی اف ۳۵ سی می‌توان به تیغه دماغه بزرگ‌تر، سکان و سطح پروازی بهتر، تا شدن بال‌ها، بهبود سیستم کنترل و نیرومند کردن ارابه فرود اشاره کرد. علاوه بر این سیستم فرود خودکار و نصب سیستم پیشرفته اژدرانداز هم به گونه‌ای طراحی شده تا خلبان بتواند کنترل آن‌ها را در اختیار داشته باشد.

هواپیمای جنگی ناونشین آمریکا بیشترین برد را داراست و می‌تواند بیشترین تعداد مهمات را حمل کند. سیستم کنترلی آن از مدل A و B بهتر بوده و ارابه فرود آن برخلاف مدل‌های دیگر دارای دو چرخ است و قدرتمندترین چرخ‌ها را دارد.

مشخصات مشترک جنگنده‌های F-35

از وجوه مشترک هر سه مدل جنگنده اف ۳۵ لایتنینگ ۲ می‌توان به دوربین‌ها و سنسورهای فروسرخ، سیستم کنترل کننده موشک‌های هوا به هوا و هوا به زمین، سیستم حمل بمب‌های پیشرفته لیزری هدایت شونده و تجهیزات جنگال و بارگذاری مهمات اشاره کرد. علاوه بر این همه مدل‌ها مجهز به جنگ افزارهای یکسان بوده و عمده تغییرات به قسمت رادارها و سیستم‌های نشست و برخاست باز می‌گردد.

هر سه مدل این هواپیمای جنگی مجهز به قابلیت سوخت‌گیری هوایی بوده و تفاوت آن‌ها در این است که بازوی متحرک سوخت‌گیری مدل A در قسمت پشت کابین خلبان قرار دارد در حالی که مدل‌های B و C بازوی متحرک در سمت راست دماغه قرار گرفته‌اند. همچنین تفاوت دیگر آن‌ها در دم و بال بزرگ‌تر مدل A و C است که باعث افزایش برد و فرود آسان‌تر می‌شود.

مدل‌های سفارشی F-35 لایتنینگ 2

یکی از مدل‌های ویژه این جنگنده که با نام F-35I طراحی و تولید شده، متعلق به اسرائیل است. این نسخه در واقع همان F-35A بوده و مسلم است که قابلیت‌های ویژه و بی‌شمار مدل اصلی لاکهید مارتین را ندارد. ارتش اسرائیل از سال 2016 شروع به آموزش خلبان‌های خود کرد و اولین ارتشی محسوب می‌شود که یک اف 35 را عملیاتی و علیه اهدافی در سوریه استفاده کرد.

رژیم صهیونیستی با این جت جنگی ویژه می‌تواند سیستم‌های الکترونیکی و سیستم‌های اخلالگر خود را به همراه بمب‌ها و سیستم‌های رادیویی‌اش استفاده کند.

یک نمونه دیگر از اف 35 با نام CF-35 راهی ارتش کانادا شده که تغییریافته همان F-35A است. این جنگنده مجهز به قابلیت‌هایی نظیر چتر ترمز بازشونده و یک نمونه لوله سوخت‌گیری F-35B/C است و نروژ هم به علت شرایط اقلیمی منحصربه‌فردی که دارد، یک نمونه از این جنگنده را داراست.

شرکت‌های همکار با لاکهید مارتین در ساخت F-35

شاید فکر کنید که هواپیمای جنگی اف ۳۵ لایتنینگ ۲ را کمپانی بزرگ لاکهید مارتین به تنهایی می‌سازد، اما اگر به طور دقیق به پیشینه این جت نگاه کنیم، شرکت‌های بزرگی را می‌بینیم که در مسیر طراحی و توسعه و عملیاتی شدن آن نقش دارند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لاکهید مارتین:  مونتاژ نهایی، تکمیل کلی سیستم و سامانه‌های عملیاتی، ساخت قسمت جلویی بدنه به همراه بال‌ها و سیستم کنترل پرواز به عهده این شرکت است.
• نورثروپ گرومن:  تهیه و ساخت رادار فعال آرایه فازی، سیستم دید الکترواپتیکی، سیستم‌های مخابراتی، سیستم ناوبری و شناسایی، قسمت مرکزی بدنه، قسمت قرارگیری مهمات و سیم نگهدارنده جنگنده به هنگام فرود به عهده این شرکت است.
• BAE Systems:  قسمت عقبی جنگنده و دم، دم‌های افقی و عمودی، سامانه‌های جنگ الکترونیکی، سیستم‌های مربوط به سوخت و نرم افزار کنترل پرواز به عهده این شرکت است.
• Alenia Aermacchi:  مونتاژ نهایی جنگنده‌های ایتالیا و کشورهای اروپایی به جز ترکیه و انگلیس به عهده این شرکت است.

آمریکا به کمک شرکت جنرال داینامیکس، یک توپ گتلینگ 4 لول 25 م.م GAU-12 اکوالایزر برای اف 35 در نظر گرفته که داخل بدنه قرار می‌گیرد و 182 گلوله برای مدل A و 220 گلوله برای مدل B و C دارد. غلاف گلوله‌ها برای دو مدل B و C کاملا رادارگریز بوده و می‌توان روی آن‌ها تجهیزات دیگری مثل جنگ الکترونیک و شناسایی نصب کرد.

جنگنده پنهانکار F-35 مجهز به دو جایگاه داخلی به منظور حمل مهمات است که هر جایگاه دو آویزگاه با قابلیت نصب گیره حمل مهمات چندگانه وجود دارد. علاوه بر این 6 آویزگاه زیر دو بال با قابلیت نصب گیره حمل مهمات چندگانه و یک جایگاه زیر بدنه قرار دارد که در 2 عدد از این آویزگاه‌ها فقط موشک‌های سایدواندر AIM-9X و AIM-132 ASRAAM و AIM-120B/C AMRAAM تعبیه می‌شود.

اف 35 برای اینکه با کشتی‌ها درگیر شود از موشک‌های دوربرد JSM و LRASM استفاده می‌کند و همچنین می‌تواند از بمب‌هایی مثل JDAM و AGM-154 JSOW بهره بگیرد. علاوه بر اینها به نظر می‌رسد که این جنگنده توانایی حمل بمب‌های گلایدری با قابلیت نقطه زنی و انفجار بالا را دارد که به روش جی پی اس و اینرسی هدایت می‌شوند.

آویزگاه‌های فوق همچنین قادر به حمل انواع موشک‌های کروز استورم شادو، بمب‌های هدایت شونده و تانک‌های سوخت ۱۸۰۰ و ۲۳۰۰ لیتری هستند. البته نصب چنین مهماتی باعث می‌شود که از میزان پنهانکاری و توانایی‌های رادارگریزی آن کاسته شود ولی در عوض به این جت جنگی اجازه حمل تعداد زیادی مهمات و بمب می‌دهد.

جنگنده F-35 لاکهید مارتین آمریکا می‌تواند به منظور دفاع هوایی، 8 موشک AIM-120B/C AMRAAM و 2 موشک AIM-9X سایدواندر را در جایگاه‌های داخلی و آویزگاه‌های خارجی حمل کند. دو مدل A و C می‌توانند دو بمب 910 کیلوگرمی را جایگاه‌های داخلی خود نگهداری کنند در حالی که مدل B به علت فضای کوچک جایگاه داخلی، توان حمل دو بمب 450 کیلوگرمی دارد. علاوه بر این قابلیت استفاده از موشک‌های ضد زره و بمب‌های خوشه‌ای، بمب‌های هسته‌ای B61 و… خواهد داشت.

مشخصات کابین هواپیمای جنگی F-35

کاکپیت یا اتاقک خلبان مجهز به یک صفحه نمایش پهن تمام لمسی پانورامیک با ابعاد 20 در 8 اینچ است. یکی از مهم‌ترین توانایی‌های کاکپیت، سیستم شناسایی گفتاری است که یک کمپانی استرالیایی به نام Adacel طراحی کرده و به خلبان امکان کار با هواپیما را به صورت ویژه می‌دهد.

اف ۳۵ نخستین هواپیمای جنگی بال ثابت عملیاتی ایالات متحده است که از سیستم فوق بهره می‌برد و الباقی جنگنده‌ها فقط به صورت آزمایشی از آن استفاده کرده‌اند. علاوه بر موارد فوق یک سیستم نمایشگر در کلاه خلبان تعبیه شده که اطلاعات مکانی و زمانی را نشان می‌دهد.

نمایشگر جدیدی که در کلاه خلبان نصب شده، باعث محدود شدن دید خلبان می‌شود ولی توانایی دید در شب به او می‌دهد. از زمانی که چنین نمایشگری تعبیه شد، کاربرد سایر نمایشگرهای داخل کابین کمرنگ شدند و خلبان مثل یک روح ترسناک در دل تاریکی شب شد. از مهم‌ترین قابلیت‌های جذاب کاکپیت می‌توان به هدف گیری خارج از محور و جستجوگر بالای کلاه اشاره کرد که سطح هوشیاری را به طرز اعجاب آوری افزایش داده و قابلیت‌های تاکتیکی خیره کننده‌ای به ارمغان آورده است.

صندلی پران این جنگنده ساخت شرکت مارتین بیکر آمریکا بوده که با توجه به معیارهای دقیقی طراحی شده است. این صندلی امکان پرش خلبان در ارتفاع پست، فشار گرانشی کنترل شده و اندازه خلبان را هنگام پرتاب به بیرون می‌دهد.

سیستم راداری AN/APG-81 اف 35 لایتنینگ 2

رادار AESA AN/APG-81 که یک رادار آرایه اسکن الکترونیک فعال محسوب می‌شود، توسط شرکت نورثروپ گرومن طراحی شده که از هوشمندترین رادارهای جهان است. نکته جالب اینکه آمریکا قرار نیست از تمام پتانسیل این رادار در نسخه‌های صادراتی استفاده شود.

رادار AN/APG-81 نتیجه تلاش و رقابت شرکت‌های آمریکایی برای توسعه یکی از قدرتمندترین رادارهای جهان است. در نهایت این شرکت گرومن بود که توانست برنده شود. راداری که این کمپانی طراحی کرد، جانشینی برای رادار APG-77v1 جنگنده اف 22 رپتور بود. به نظر می‌رسد 3 هزار دستگاه از این رادار برای F-35 سفارش‌گیری شده است.

تا سال ۲۰۰۷ حدود ۸ دستگاه رادار به شرکت لاکهید مارتین تحویل داده شد تا روی جنگنده‌ها نصب شوند. برد این رادار به طور دقیق مشخص نیست، اما برخی منابع گزارش داده‌اند که ضد یک هدف یک متر مربعی ۲۵۰ کیلومتر است و از ۱۶۷۶ گیرنده و فرستنده روی دیش بهره می‌برد.

از جمله قابلیت‌های AN/APG-81 که یک رادار باند X است می‌توان به حالت هوا به هوا، حالت پیشرفته هوا به سطح، روزنه ساختگی شامل نقشه برداری با دقت و کیفیت بالا، رهگیری و کشف اهداف متحرک و ثابت زمینی چندگانه، بازشناسی رزمی جنگ الکترونیک و ارتباطات پهنای باند می‌شود.

در واقع هدف از طراحی این رادار پیشرفته، توانمندسازی خلبانان جنگنده F-35 به منظور درگیری موثر با اهداف زمینی دوربرد بوده است. البته یک تفاوت آن با نمونه‌ای که برای F-22 رپتور ساخته شده، کاهش تعداد آنتن‌ها از 62 به 21 آنتن در اف 35 است. همچنین قابلیت‌های مهمی نظیر پنهانکاری و ممانعت از کشف شدن هم در این رادار تعبیه شده است.

از مهم‌ترین ویژگی‌های جت جنگی اف ۳۵ باید به یکپارچه سازی و هماهنگی اجزای مختلف آن با یکدیگر اشاره کرد. سیستم‌های الکترونیک این جنگنده به ۶ بخش تقسیم می‌شود که از راه فیبر نوری به یکدیگر وصل می‌شوند.

سیستم الکترواپتیکی روزنه توزیع شده AN/AAS-37 DAS به خلبان آمادگی مقابله با موشک‌هایی که به سمتش می‌آیند را می‌دهد. از دیگر قابلیت‌های این سیستم باید به پشتیبانی ناوبری و عملیات‌های شبانه اشاره کرد. در اطراف هواپیما شاهد تعبیه 6 حسگر فروسرخ هستیم که جزئی از سیستم A/AAQ-37 DAS محسوب می‌شوند. این بخش وظیفه هشدار شلیک موشک به سمت یک F-35 را دارد. همچنین اطلاعات دیگری از قبیل گزارش محل شلیک موشک، شناسایی و ردیابی جنگنده‌های اطراف را به خلبان می‌دهد.

نوع دیگری از سیستم‌های جنگ الکترونیکی جنگنده اف 35 شامل AN/ASQ-239 Barracuda می‌شود که ساخت کشور انگلیس است. این سیستم در وهله اول به شناسایی هواپیمای دشمن می‌پردازد و پس از اسکن الکترواپتیکی آن، بدون اینکه اف 35 شناسایی شود، به خلبان هشدار ترک محل می‌دهد.

سایر قسمت‌های مخابراتی، ناوبری و شناسایی F-35 لایتنینگ 2 که دو کمپانی گرومن و هریس ساخت آن‌ها را مشترکا بر عهده داشته‌اند، به یک دیتا لینک پیشرفته و چندمنظوره ختم می‌شوند و بدین ترتیب این جت جنگی را تبدیل به نخستین هواپیمای نظامی می‌کنند که از سنسورهای ترکیبی بهره برده است.

تمامی سیستم‌های الکترونیکی اف ۳۵ در راستای مشاهده، تعیین موقعیت، تصمیم‌گیری و انجام وظیفه گام بر می‌دارند. پنهانکاری و وجود حسگرهای پیشرفته به خلبان این امکان را می‌دهد تا دشمن را شناسایی کند، سیستم خودکار تشخیص موقعیت دشمن نیز به موقعیت‌یابی کمک کرده و سنسورهای ترکیبی باعث تصمیم گیری سریع می‌شوند.

مشتریان خارجی اف ۳۵ لایتنینگ ۲

گفتیم که جنگنده F-35 لایتنینگ نخستین پرواز موفقیت آمیز خود را در سال 2006 میلادی انجام داد و سه مدل A، B و C به خدمت ارتش آمریکا درآمدند. البته بریتانیا هم در طراحی و ساخت این هواپیما مشارکت داشت و به لطف فناوری‌های پیشرفته و روش‌های نوین در صنعت هواپیماسازی بود که چنین جت جنگی متولد شد.

در حال حاضر قیمت هر فروند اف 35 مدل A حدود 95 میلیون دلار اعلام شده است. قیمت دو مدل دیگر در همین حوالی است و تا به امروز 12 کشور خریدار و مشتری آن بوده‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• ایالات متحده آمریکا:  آمریکا طراح و مبدع اصلی F-35 و مهم‌ترین دارنده آن است. این کشور تا سال 2010 میلادی در نظر داشت که 2443 فروند از این هواپیمای جنگی را خریداری کند که گران‌ترین پروژه نظامی تاریخ به حساب می‌آید. از مجموع 2443 فروند اف 35 آمریکا، 1763 مدل A برای نیروی هوایی و 260 فروند متعلق به نیروی دریایی است. همچنین تفنگداران نیروی دریایی هم 340 فروند دارند. این جنگنده از سال 2015 میلادی رسما وارد ارتش ایالات متحده شده است.
• بریتانیا:  دومین شریک تجاری بزرگ F-35 لایتنینگ 2، بریتانیا است که پس از آمریکا دارای بیشترین تعداد از این جت جنگی است. آن‌ها در سال 2006 حدود 138 فروند F-35B برای نیروی هوایی و دریایی خود سفارش دادند. از سال 2016، نخستین جنگنده‌ها به خدمت ارتش بریتانیا در آمدند.
• ایتالیا:  از دیگر کشورهای دخیل در طراحی پروژه F-35 باید به ایتالیا اشاره کرد که پشتیبانی مهمی در پیشرفت پروژه داشته است. شرکت‌های ایتالیایی نقش مهمی در طراحی و ساخت قطعه‌های اصلی هواپیما داشته‌اند. در سال 2008 میلادی 131 فروند اف 35 دریافت کردند که 69 فروند از آن‌ها مدل A و 62 فروند از نوع B بودند. البته در سال 2012، بحران اقتصادی باعث شد که ایتالیا نتواند بودجه کل جنگنده‌ها را بپردازد و در نتیجه تعداد سفارشات به 90 فروند کاهش یافت.
• هلند:  هلند که از شرکای طراح و سازنده این جنگنده به حساب می‌آید، در ابتدا تصمیم داشت 85 فروند F-35A خریداری کند اما بعدا نظرش تغییر کرد و 37 فروند سفارش داد.
• استرالیا:  این کشور در زمان سفارش ۷۰ فروند از جنگنده اف ۳۵ را خریداری کرد که هم اکنون در خدمت نیروی هوایی هستند.
• لهستان:  کشور لهستان موفق شد ۳۷ فروند اف ۳۵ از آمریکا خریداری کند.
• دانمارک:  پس از لهستان، دانمارک با ۳۰ فروند از این جنگنده در جایگاه هفتم قرار گرفته است.
• نروژ:  نیروی هوایی نروژ در حال حاضر ۵۲ فروند جنگنده اف ۳۵ سفارش داده است. گفتنی است که یکی از موشک‌های ضد کشتی پنهان‌کار و رادارگریزی که توسط این هواپیمای جنگی حمل می‌شود، ساخته این کشور است.
• ترکیه:  تنها کشور غیراروپایی که در ساخت جت جنگی F-35 همکاری داشته، ترکیه است. ناوگان هوایی این کشور 100 فروند اف 35 مدل A دریافت کرده و همچنین در سال 2009 اعلام شد که 20 فروند دیگر هم سفارش داده شده است. در سال 2019 ترکیه از روسیه اقدام به خرید سامانه دفاع هوایی اس 400 کرد و آمریکا به علت این تخطی، اعلام کرد که به زودی این کشور را از برنامه تولید خارج می‌کند.
• اسرائیل:  بازوی امنیتی پروژه جنگنده اف 35 در جهان، اسرائیل است که بیش از 75 فروند از این جت جنگی در ناوگان نیروی هوایی خود دارد. در حال حاضر F-35I همان مدل A بوده که ویژه نیروی هوایی رژیم صهیونیستی طراحی شده است. پس از آمریکا، دومین کشوری که اف 35 را عملیاتی و آماده نبرد کرده، اسرائیل است.
• ژاپن:  در سال ۲۰۱۱ میلادی بود که ژاپن سفارش ۴۲ فروند از این هواپیمای جنگی را به آمریکا داد. تا سال ۲۰۲۰، حدود ۱۰۰ فروند به نیروی هوایی این کشور تحویل داده شد.
• کره جنوبی
• سنگاپور
• فنلاند
• بلژیک
• سوئیس

منبع: خبرآنلاین