جنگنده F-35 بدون سرنشین چه مشخصاتی دارد؟

فرادید| مدل بدون سرنشین جنگنده F-35 که اخیراً توسط شرکت لاکهید مارتین در سال 2025 مطرح شده، به‌عنوان یک گام بزرگ و نوآورانه در عرصه فناوری نظامی و هوانوردی برای این شرکت شناخته می‌شود.

به گزارش فرادید، در این رابطه مدیر عامل شرکت لاکهیلد مارتین از اقدام برای توسعه و به‌روزرسانی F-35 خبر داده است. او گفته با توجه به رقابتی که بین جنگنده‌های نسل پنجم و ششم وجود دارد، نیروی هوایی آمریکا در راستای حفظ برتری‌های نظامی خود، قصد دارد با ساخت این جنگنده از روسیه و چین پیشی گرفته و نیروی هوایی خود را تجهیز کند.

البته لاکهید مارتین هنوز زمان‌بندی دقیق و رسمی برای تولید و عرضه نسخه بدون سرنشین جنگنده F-35 اعلام نکرده است. اما بررسی ها نشان می دهد که این پروژه همچنان در مرحله تحقیق و توسعه قرار دارد و جزئیات فنی، نمونه اولیه یا جدول زمانی مشخص برای تولید به‌صورت عمومی منتشر نشده است.

با این حال، جیم تایکلت، مدیرعامل لاکهید مارتین، در اظهاراتی تازه اشاره کرده که برخی از قابلیت‌های پیشرفته، مانند ادغام فناوری‌های نسل ششم، ممکن است طی دو تا سه سال آینده، یعنی حدود سال‌های ۲۰۲۷-۲۰۲۸ برای آزمایش اولیه آماده شوند. 

ایده جنگنده بدون سرنشین F-35 از کجا آمد و چگونه اجرا می شود؟

ایده اصلی این است که با حذف کابین خلبان و جایگزینی آن با سیستم‌های هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی، بتوان مأموریت‌های پرخطر، مانند نفوذ به مناطق با دفاع ضدهوایی قوی یا اجرای حملات هماهنگ با پهپادها، را بدون به خطر انداختن جان خلبانان انجام داد. این موضوع نه‌تنها یک جهش فناوری محسوب می‌شود، بلکه می‌تواند ساختار عملیات نظامی آینده را به‌طور اساسی تغییر دهد.

این جنگنده خودمختار قرار است از فناوری‌های موجود در F-35، مانند حسگرهای راداری پیشرفته، سیستم هدف‌گیری الکترواپتیکال، و سیستم‌های شناسایی چندطیفی، بهره ببرد و با افزودن قابلیت‌های هوش مصنوعی، تصمیم‌گیری مستقل در شرایط جنگی را ممکن کند. پیش‌بینی می‌شود این مدل بتواند با پهپادهای دیگر در قالب یک شبکه جنگی هماهنگ عمل کرده و نقش «بال وفادار» را ایفا کند، یعنی به‌عنوان همراهی قابل اعتماد برای جنگنده‌های سرنشین‌دار یا به‌عنوان یک پلتفرم مستقل در مأموریت‌های خاص استفاده شود.

لاکهید مارتین ادعا کرده که این پروژه با هدف دستیابی به 80 درصد توانمندی‌های جنگنده‌های نسل ششم با نیمی از هزینه هر واحد طراحی شده، که می‌تواند هزینه‌های کلان برنامه‌های دفاعی را کاهش دهد. با این حال، جزئیات فنی، زمان‌بندی تولید، یا حتی نمونه اولیه‌ای از این مدل هنوز به‌طور عمومی منتشر نشده و این پروژه همچنان در مرحله تحقیق و توسعه باقی مانده است. این موضوع باعث شده تا کارشناسان و تحلیلگران نظامی با احتیاط به استقبال آن بروند و درباره چالش‌های فنی، مانند اطمینان از عملکرد بدون خطا در شرایط واقعی جنگ، یا مسائل مربوط به امنیت سایبری، بحث‌های گسترده‌ای مطرح کنند.

علاوه بر جنبه‌های فنی، مدل بدون سرنشین F-35 بحث‌های اخلاقی و قانونی را نیز به دنبال داشته است. استفاده از جنگنده‌های خودمختار که می‌توانند بدون دخالت انسانی تصمیم به حمله بگیرند، نگرانی‌هایی درباره مسئولیت‌پذیری در صورت بروز اشتباهات یا تلفات غیرنظامی ایجاد کرده است. این موضوع ممکن است در آینده قوانین بین‌المللی جنگ را تحت تأثیر قرار دهد و نیاز به تنظیم مقررات جدید را برجسته کند.

با توجه به اینکه برنامه F-35 از سال 2001 آغاز شده و بیش از 600 فروند از آن تا کنون تولید شده، تبدیل این پلتفرم به یک مدل بدون سرنشین می‌تواند عمر مفید آن را تمدید کرده و آن را برای دهه‌های آینده همچنان در خط تولید نگه دارد.