واکسن‌هایی که موثرند و واکسن‌هایی که در راه هستند

برنامه‌های واکسیناسیون در سطح گسترده برای مقابله با ویروس کرونا در اطراف جهان در جریان است. طیفی از واکسن ها، که به شیوه‌های کاملا مختلفی طراحی شده اند، برای کاهش خطر ابتلا به علائم شدید و گاه مرگبار کووید-۱۹ تولید شده است.

در روز‌های اخیر گزارش شد که دو واکسن دیگر هم در کارآزمایی‌های گسترده کلینکی موفق بوده اند.

از زمانی که ویروس جدید کرونا ظاهر شده بیش از یک سال می‌گذرد، با این حال اکثریت خیلی بزرگی مردم همچنان در برابر آن آسیب پذیر هستند. محدودیت‌های اعمال شده تنها ترفندی بوده که به مهار ویروس کمک کرده، چون فرصت سرایت آن را کاهش می‌دهد.

واکسن‌ها بدن را برای مقابله با عفونت تربیت می‌کنند و راه اصلی خروج از این همه گیری هستند.

سه واکسنی که در خط مقدم هستند توسط شرکت‌های فایزر/بیو اِن تِک، مُدِرنا و آکسفورد/اَسترازِنِکا تولید شده اند. پی فایزر و مدرنا هر دو از واکسن‌های موسوم به "آر ان اِی" هستند؛ رویکردی تازه که سرعت طراحی واکسن را شدیدا بالا می‌برد.

آن‌ها یک قطعه کوچک از کد ژنتیکی ویروس را به داخل بدن تزریق می‌کنند، و با این کار بخشی از ویروس توسط سلول‌های بدن تولید می‌شود و سیستم ایمنی ما را فعال می‌کند. این واکسن‌ها در بریتانیا، اروپا و آمریکا مجوز گرفته اند.

واکسن آکسفورد کمی متفاوت است، چون از یک ویروس بی خطر برای حمل مواد ژنتیکی به بدن استفاده می‌کند. ایمنی و تاثیر این واکسن در اروپا و بریتانیا تایید شده است. نگهداری این واکسن از دو واکسن دیگر راحت‌تر است، چون می‌توان آن را در دمای یخچال نگاه داشت و نیازی به دمای خیلی پایین ندارد.

هر سه واکسن باید در دو دوز مختلف به فاصله چند هفته تزریق شوند، اما بریتانیا با تغییر این شیوه ابتدا می‌خواهد حداکثر تعداد ممکن را با یک دوز واکسینه کند و دوز دوم را به تاخیر بیاندازد.

به تازگی داده‌های جمع آوری شده در جریان کارآزمایی گسترده کلینیکی از دو واکسن‌های دیگر هم علنی شده است. واکسن شرکت بلژیکی "یانسن" که بخشی از "جانسون اند جانسون" است و و "نوواوکس" اکنون از سوی سازمان ناظر بر کیفیت محصولات دارویی بررسی می‌شود تا در صورت تایید عرضه شود.

واکسن "یانسن" از همان تکنولوژی آکسفورد استفاده می‌کند، اما فقط برای یک تزریق واحد طراحی شده، نه دو تزریق. از آنجا که این واکسن فقط نیازمند نگهداری در دمای یخچال است و شرکت سازنده قصد تولید یک میلیارد از آن در سال جاری را دارد، می‌تواند تاثیری عمده در اطراف جهان داشته باشد.

نوواوکس از یک رویکرد متفاوت و سنتی برای تولید واکسن استفاده می‌کند - در این شیوه پروتئین‌های ویروس و یک ماده شیمیایی برای آماده کردن سیستم ایمنی به بدن تزریق می‌شوند.

واکسن‌های قابل توجه دیگری وجود دارند که در اروپا یا آمریکا استفاده نمی‌شوند. سینووک، کن سینو و سینوفارم را دانشمندان چینی طراحی کرده اند و قرارداد‌هایی برای توزیع آن‌ها در سایر کشور‌های آسیایی و آمریکای جنوبی امضا شده است. گزارش می‌شود که حدود یک میلیون نفر در چین واکسن سینوفارم را دریافت کرده اند.

مرکز تحقیقات گامالِیا در روسیه که سازنده واکسن "اسپوتنیک وی" است هم داده‌های آزمایش‌های مراحل اولیه را منتشر کرده که می‌گوید نشان از تاثیر مثبت آن دارد و شماری از مردم این کشور واکسینه شده اند.

مقایسه نتایج یک شرکت با شرکت دیگر آسان نیست، چون کارآزمایی‌های آن‌ها به شیوه‌های کمی متفاوت و در مقاطع مختلف همه گیری انجام شده است. با این حال به نظر می‌رسد کلیه واکسن‌های اصلی تاثیر زیادی در کاهش خطر ابتلا به علائم شدید بیماری و مرگ در اثر کووید داشته باشند.

یکی از مهم‌ترین سوالات این است که آیا مانع سرایت ویروس می‌شوند یا نه؛ سوالی که هنوز جواب آن روشن نیست. درک اینکه کدام شیوه به بهترین نتایج منجر می‌شود در کارآزمایی‌های چالشی محک زده خواهد شد - آزمایش‌هایی که در آن افراد به طور عمد به ویروس آلوده می‌شوند.

نمونه‌های جهشی ویروس کرونا درحال ظهور در کشور‌های مختلف جهان هستند. در داده‌های یانسن و نوواوکس، که اولین واکسن‌هایی هستند که در حضور نمونه‌های تازه ویروس تست شده اند، نشانه‌های هشداردهنده‌ای وجود دارد.

هر دو نشانگر کاهش تاثیر در آفریقای جنوبی بودند، جایی که یک نمونه نگران کننده جهشی از ویروس در حال انتشار است.

نتایج همچنان خوب بود و روشن است که استفاده از آن بر نزدن آن برتری دارد، اما نشان می‌دهد که ویروس با چه سرعتی در حال تغییر است؛ بنابراین امکان دارد مجبور شویم واکسن‌های موجود را در آینده اصلاح کنیم، کاری که گفته می‌شود در مورد واکسن‌های مدرن آر ان اِی نسبتا آسان است.

تولید در ابعاد بسیار وسیع و توزیع میلیارد‌ها دوز واکسن در اطراف جهان
تحقیقات در مورد اینکه ایمنی بعد از دریافت واکسن برای چه مدتی ادامه می‌یابد
بررسی این سوال که واکسن چه تاثیری در جلوگیری از انتشار ویروس دارد