تصاویر رنگی تلسکوپ جیمز وب

نخستین تصویر تلسکوپ فضایی "جیمز وب" بامداد روز سه‌شنبه منتشر شد و اکنون طبق وعده مقامات ناسا، چهار تصویر پردازش شده دیگر آن که گفته می‌شود اشک شوق دانشمندان را جاری کرده، منتشر شدند.

دومین تصویر جیمز وب از سحابی حلقه جنوبی یا سحابی "هشت انفجار" که در فاصله ۲۰۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد و یک ستاره در حال مرگ را احاطه کرده است، با وضوحی شگفت انگیز منتشر شده است.

سحابی حلقه

نما‌های سحابی حلقه جنوبی و جفت ستاره‌های آن با ابزار‌های "جیمز وب" موسوم به NIRCam و MIRI شکار شده است. در این تصویر، این ستاره‌ی کم‌نور و در حال مرگ، گاز و غباری را که "جیمز وب" با جزئیات بی‌سابقه‌ای ثبت کرده است، بیرون می‌دهد.

ستارگان و لایه‌های نوری آن‌ها توجه بیشتری را در تصویری که ابزار NIRCam ثبت کرده است، به خود جلب می‌کنند، در حالی که در تصویر MIRI، "جیمز وب" برای اولین بار نشان می‌دهد که این ستاره‌ی در حال مرگ، پوشیده در گرد و غبار است. این لایه‌های ظریف و گازی طی هزاران سال در فضای اطراف پراکنده خواهند شد.

سحابی حلقه جنوبی یک سحابی سیاره‌ای است، اما برخلاف کلمه‌ی "سیاره" که در نامش است، سیاره‌ای نیست، بلکه آن‌ها پوسته‌های غبار و گازی هستند که توسط ستارگان خورشیدمانند در حال مرگ پراکنده می‌شوند.

جزئیات جدیدی که "جیمز وب" با تصاویر خود فاش می‌کند، درک ما را از چگونگی تکامل ستارگان و تأثیرگذاری بر محیط آن‌ها تغییر خواهد داد.

ستاره کم نور در مرکز این صحنه هزاران سال است که حلقه‌هایی از گاز و غبار را به همه جهات پرتاب می‌کند و و تلسکوپ فضایی "جیمز وب" برای اولین بار نشان داد که این ستاره در پوششی از غبار پوشیده شده است.

دو دوربین تعبیه شده روی "جیمز وب"، جدیدترین تصویر از این سحابی سیاره‌ای را ثبت کرده‌اند که با نام "NGC ۳۱۳۲" فهرست‌بندی شده و به طور غیررسمی به "سحابی حلقه جنوبی" معروف شده است. این سحابی تقریباً ۲۵۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد.

پنج‌قلوی استفان (Stephan's Quintet)

سومین تصویر مربوط به پنج قلوی استفان است. این مجموعه کهکشانی فشرده، در صورت فلکی اسب بالدار واقع شده و متشکل از پنج کهکشان است که چهار مورد از آن‌ها به هم نزدیک هستند و انتظار می‌رود با یکدیگر ادغام شوند.

پنج قلوی استفان

در تصویری که "جیمز وب" از "پنج قلوی استفان" گرفته است، پنج کهکشان را می‌بینیم که چهار مورد آن‌ها با هم در تعامل هستند. گفتنی است که کهکشان سمت چپ نسبت به چهار کهکشان دیگر، در تصویر جلوتر است.

"جیمز وب" با انتشار این عکس، دانش ما را در مورد شکل‌گیری ستاره‌ها و فعل و انفعالات گازی در این کهکشان‌ها متحول خواهد کرد. کهکشان‌ها در "پنج قلوی استفان" با هم برخورد می‌کنند و در یک کش و قوس گرانشی، یکدیگر را می‌کشند و هُل می‌دهند.

در نمای مادون قرمز میانی در اینجا، می‌بینیم که چگونه "جیمز وب" از میان گرد و غبار نفوذ می‌کند و بینش جدیدی در مورد اینکه چگونه فعل و انفعالاتی مانند این‌ها ممکن است موجب تکامل کهکشان‌ها در جهان اولیه شده باشد، بدست می‌دهد.

این تصویر، بزرگترین تصویر از این مجموعه کهکشانی تا به امروز است که مساحتی از آسمان به اندازه یک پنجم قطر ماه را آنطور که از زمین دیده می‌شود، پوشش می‌دهد. این یعنی اینکه این تصویر شامل بیش از ۱۵۰ میلیون پیکسل است و از حدود ۱۰۰۰ فایل تصویری ساخته شده است.

این تصویر همچنین جریان‌های خروجی را نشان می‌دهد که توسط یک سیاه‌چاله در "پنج قلوی استفان" با سطحی از جزئیات که تاکنون دیده نشده بود، جریان می‌یابند. گروه‌های کهکشانی فشرده مانند این ممکن است در جهان اولیه زمانی که بسیار داغ می‌شدند، رایج‌تر بوده باشند و همچنین ممکن است موادی که در حال سقوط بوده‌اند، سیاه‌چاله‌های بسیار پرانرژی را تحریک کرده باشند.

اگرچه این مجموعه کهکشانی "پنج قلو" نامیده می‌شود، اما در واقع تنها چهار کهکشان در آن واقعاً به هم نزدیک هستند و در یک کش و قوس گرانشی گرفتار شده‌اند.

پنجمین کهکشان سمت چپ در این تصویر به نام "NGC ۷۳۲۰" در مقایسه با چهار کهکشان دیگر جلوتر است. این کهکشان در فاصله ۴۰ میلیون سال نوری از زمین قرار دارد، در حالی که چهار کهکشان دیگر به نام‌های "NGC ۷۳۱۷"، "NGC ۷۳۱۸ A"، "NGC ۷۳۱۸ B" و "NGC ۷۳۱۹" حدود ۲۹۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارند. این در مقایسه با کهکشان‌های دورتر که میلیارد‌ها سال نوری از ما فاصله دارند، هنوز از نظر کیهانی بسیار نزدیک است.

مطالعه چنین کهکشان‌های نسبتاً نزدیکی به دانشمندان کمک می‌کند ساختار‌هایی را که در جهان بسیار دورتر دیده می‌شوند، بهتر درک کنند.

سحابی شاه‌تخته یا کارینا (The Carina Nebula)

و تصویر چهارم متعلق به سحابی شاه تخته است. شاه‌تخته یکی از درخشان‌ترین سحابی‌هایی است که در فاصله تقریبا ۷۶۰۰ سال نوری از زمین و در صورت فلکی نیمکره جنوبی قرار گرفته است. سحابی شاه‌تخته خانه ساختار‌های معروف انگشت مانندی از گاز و غبار کیهانی است. سحابی‌ها ابر‌های عظیمی از گاز و غبار کیهانی هستند که در آن‌ها ستاره‌های جدید شکل می‌گیرد.

سحابی شاه تخته یا کارینا

همانطور که در این نمای ترکیبی از دو ابزار NIRCam و MIRI روی "جیمز وب" دیده می‌شود، نتیجه کار دو دوربین بهتر از فقط یکی است.

در این نما که با رصد مادون قرمز نزدیک حاصل شده است، صد‌ها ستاره و کهکشان در پس‌زمینه را می‌بینیم که در عین حال، دیسک‌های تشکیل‌دهنده سیاره‌ای غبارآلود به رنگ‌های قرمز و صورتی را در اطراف ستاره‌های جوان به ما نشان می‌دهد.

پشت پرده‌ی غبار و گاز در این «صخره‌های کیهانی» تاکنون ستاره‌های کوچکی پنهان بودند که اکنون توسط "جیمز وب" هویدا شده‌اند.

این تصویر بر اساس میراث تصاویر تلسکوپ فضایی "هابل" از سحابی کارینا ساخته شده است که در اینجا دیده می‌شود. تصویر جدید "جیمز وب" به ما نگاهی نادر به ستاره‌ها در مراحل اولیه و سریع شکل‌گیری آن‌ها می‌دهد که برای یک ستاره منفرد، این دوره حدود ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار سال طول می‌کشد. مشاهده این تصویر سحرانگیز از سحابی کارینا، آدمی را به تحسین این شکوه وامی‌دارد.

تصویر تلسکوپ فضایی هابل از سحابی کارینا برای مقایسه قدرت دو تلسکوپ

سیاره فراخورشیدی "WASP-۹۶ b"

"WASP-۹۶ b" یک سیاره فراخورشیدی غول پیکر و بسیار داغ و اولین سیاره شناخته شده حاوی رد پای کاملی از سدیم است. جرم این سیاره کاملاً شبیه جرم زحل است. این موضوع باعث شده محققان جهان آن را در دسته "زحل داغ" قرار دهند.

سیاره فراخورشیدی "WASP-۹۶ b"

"جیمز وب" در کمال ناباوری نشانه‌هایی از آب و مه و شواهدی از ابر‌ها را در سیاره فراخوشیدی " b ۹۶-WASP" که زمانی تصور می‌شد در آن وجود ندارد، مشاهده کرده است.

این دقیق‌ترین طیف‌سنجی از این سیاره فراخورشیدی تا به امروز است؛ بنابراین تلسکوپ فضایی "جیمز وب" ناسا نشانه مشخصی از آب را به همراه شواهدی از ابر‌ها و مه در اتمسفر اطراف این سیاره غول پیکر گازی داغ که به دور ستاره‌ای دوردست شبیه به خورشید می‌چرخد، ثبت کرده است.

آینه عظیم "جیمز وب" و ابزار‌های دقیق آن با همکاری یکدیگر موفق به ثبت دقیق‌ترین اندازه‌گیری‌های نور ستارگان در اتمسفر این سیاره فراخورشیدی شده‌اند. طیف نور این سیاره که حاوی اطلاعاتی در مورد ساختار جو آن در فاصله ۱۱۵۰ سال نوری از ما است، نشانه مشخصی از وجود آب را در آن نشان می‌دهد.

قدرت سیگنالی که "وب" شناسایی کرده است به نقش مهمی که این تلسکوپ در جستجوی سیارات بالقوه قابل سکونت در سال‌های آینده ایفا خواهد کرد، اشاره دارد. همانطور که گفته شد، این نمای جدید و قدرتمند "جیمز وب" از این سیاره فراخورشیدی، شواهدی از مه و ابر‌ها را در آن نشان می‌دهد که مطالعات قبلی روی این سیاره آن را شناسایی نکرده بودند.

اولین تصویر بامداد امروز توسط جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا طی رویدادی در کاخ سفید که به صورت زنده پخش می‌شد، رونمایی و به طور همزمان در وب‌سایت ناسا و رسانه‌های اجتماعی منتشر شد.