(عکس) کشف لنگرعظیم تاریخی در دریای مازندران و پایان باز یک معما

جستجوی باستان‌شناسان برای پیدا کردن کِشتی گمشده در عمق دریای مازندران (کاسپین) بی‌نتیجه ماند. این کاوش‌ها در پی کشف یک لنگر عظیم و تاریخی آغاز شده بود؛ لنگری که احتمالا از یک کشتی روس جدا شده و حالا برای شناسایی و سالیابی دقیق‌تر به مؤسسه‌ ایتالیایی «ایزمئو» در شهر رم (ایتالیا) فرستاده شده است.

زمستان سال ۱۴۰۰ صیادان ایزدشهر (شهرستان نور) به فاصله‌ حدود هزار متری از ساحل و از اعماق دریای مازندران به شکل کاملاً اتفاقی لنگری بسیار بزرگ و نادر از جنس چوب و آهن را با تور ماهیگیری و تراکتور به ساحل آوردند. از آن زمان موضوع شناسایی دقیق‌تر این اثر تاریخی و بررسی میدانی کرانه‌ یادشده با هدف شناسایی احتمالی بقایای کشتی در ذیل برنامه‌های پژوهشی اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران قرار گرفت.

سامان سورتیجی ـ سرپرست هیأت باستان‌شناسی زیر آب ـ که در پی کشف این لنگر، شناسایی بقایای کشتی احتمالی را نیز آغاز کرده بود، در پایان این عملیات، اعلام کرد: در نتیجه‌ این بررسی‌ها، آثاری از کشتی یا بقایایی دیگر به‌دست نیامد.

این غواص پنج ستاره که تجربه‌ بررسی و کاوش‌های باستان‌شناسی در آب‌های عمیق و تاریک جنوب کشور چین را در کارنامه‌ خود دارد، اظهار کرد: این بررسی با توجه به کدورت آب، در تاریکی مطلق و در برودت طاقت‌فرسا به شیوه‌ی جستجو از طریق لمس بستر دریا انجام شد.

استادیار و عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی وگردشگری اظهار کرد: برنامه‌ بررسی باستان‌شناسی زیر آب در محدوده ایزدشهر از ردیف اعتبارات استانی میراث ‌فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری مازندران و با مجوز پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی و گردشگری با هدف شناسایی و مطالعه‌ بقایای کشتی تاریخی در گستره‌ای که پهنه‌ تورریزی صیادان بوده است، انجام شد.

 سورتیجی گفت: قطعاً اعتبار محدود پروژه امکان بهره‌مندی از دستگاه‌های سنجش پیشرفته مثل "سونار" و "مولتی بیم" را برای شناسایی دقیق‌تر بستر دریا فراهم نمی‌کرد، از این‌رو اعضاء گروه به شیوه معمول و جایگزین دستگاه‌های سنجش به کمک طناب در عمق‌های ۵ تا ۱۴ متر که احتمال وجود بقایای کشتی در قعر دریا بود، اقدام به طناب‌کشی، لاین‌بندی و جستجو به روش‌های‌ تناوبی و مدور کردند که البته در نتیجه‌ این بررسی‌ها آثاری از کشتی یا بقایای فرهنگی دیگر بدست نیامد.

این باستان‌شناس زیر آب افزود: البته این احتمال هم وجود دارد که لنگر مکشوفه جزیی رها شده از یک کشتی عظیم و تاریخی باشد، اما بی‌تردید دستگاه‌های سنجش تخصصی می‌تواند وجود بقایای کشتی شکسته را در اعماق دریا و در زیر لایه‌ ماسه و لجن به قطعیت برساند.

سورتیجی درباره منشاء و قدمت لنگر پیدا شده، گفت: این اثر ارزشمند با حدود سه متر و ۶۰ سانتیمتر عرض در بخش چوبی و همچنین دو متر و ۶۵ سانتیمتر ارتفاع در بخش فلزی بر اساس منابع روسی، بدون شک متعلق به کشور روسیه است، اما به منظور شناسایی گونه‌ و سالیابی مطلق آن، نمونه‌ چوب لنگر توسط پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری به مؤسسه بین‌المللی‌ مطالعات مدیترانه و شرق موسوم به «ایزمئو» در شهر رم  کشور ایتالیا ارسال و در حال حاضر در مراحل آزمایشگاهی است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی وگردشگری افزود: این برنامه تنها به عملیات غواصی و کشف بقایای شناور محدود نشد، بلکه در پیوند با موضوعات مختلف باستان‌شناسی‌دریایی مشمول معرفی پیشینه‌ دریانوردی و تجارت در حوزه مورد پژوهش، پیمایش و بررسی ساحل، روایت صیادان محلی، شناسایی و مستندسازی فنی لنگر و سازه‌های مرتبط با دریا مثل اسکله‌ قدیمی شهرستان نور و ... نیز شده است.

سورتیجی گفت: در نتیجه‌ این دستاوردها، به ضرورت توسعه و گسترش این شاخه مهم از باستان‌شناسی، بانک اطلاعات جامعی از پیشینه‌ فرهنگی و توجه انسان‌های گذشته به دریا تهیه شده است.

منبع: ایسنا