کشف یک بنای باشکوه ساسانی در خراسان
گوشه ای از یک فضای معماری شامل ستون هایی مزین به گچبری های کم نظیر از عصر ساسانی در قلعه دختر بازه هور مشهد شناسایی شد.
سرپرست خواناسازی و مستند نگاری و حفاظت چاله حفاری غیرمجاز قلعه دختر بازه هور، گفت: قلعه دختر بازه هور مشهد، بخشی از محوطۀ تاریخی بازه هور در جنوب غرب مشهد است که بر فراز گردنه ای واقع شده که راه قدیم خراسان- سیستان از میانۀ آن عبور می کند.
میثم لباف خانیکی، افزود: گرچه حفاری های غیرمجاز متعدد، سیمای این محوطه را در هم ریخته است ولی به نظر می رسد همچنان شواهد ارزشمندی از معماری دوران ساسانی در این محوطه مدفون باشد که کاوش علمی آنها خواهد توانست بخش مهمی از سوالات و ابهامات موجود پیرامون تاریخ و فرهنگ خراسان پیش از اسلام و اوایل دوران اسلامی را پاسخ دهد.
لباف گفت: دومین فصل از برنامۀ پنج سالۀ مطالعات باستان شناسی در محوطۀ تاریخی بازه هور به کاوش در قلعه دختر اختصاص یافته بود و پیش از آنکه اعتبار لازم برای تحقیقات مزبور فراهم آید، فصل جدیدی از حفاری های غیرمجاز در این محوطه انجام شد و کلنگ جهالت عده ای سودجو زخمی تازه بر پیکرۀ یکی از آثار شکوهمند دوران ساسانی وارد آورد.
وی افزود: آثار عیان شده به اندازه ای بود که در اوایل مردادماه گذشته همراه با دکتر شیرازی، رییس پژوهشکدۀ باستان شناسی به محل رفته و انجام عملیات نجات بخشی در دستور کار قرار گرفت.
سرپرست خواناسازی و مستند نگاری و حفاظت چاله حفاری غیرمجاز قلعه دختر بازه هور اظهار داشت: پس از صدور مجوز توسط ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در شهریور ماه سال جاری، گروهی متشکل از باستان شناسان ارشد عازم محل شده و عملیات خواناسازی، مستند نگاری و حفاظت موضعی آثار مکشوفه در چالۀ حفاری غیرمجاز انجام شد.
خانیکی از شناسایی گوشه ای از یک فضای معماری در جریان این عملیات خبر داد و گفت: در این فضا ستون هایی مزین به گچبری های کم نظیر از عصر ساسانی انباشته شده بود و قطعات پاره پاره گچبری که روزگاری زینت بخش آن بنا بوده، در اثر حفاری غیرمجاز به اطراف پراکنده شده بود.
نقوش هنرمندانه پیکره انسان
وی افزود: در میان گچبری ها، نقوش هنرمندانه ای از پیکرۀ انسان، بوته های تاک، اشکال هندسی متنوع و مهمتر از همه کتیبه های فارسی میانه شناسایی شد که هرکدام بخش مهمی از تاریخ و هنر خراسان و ایران را در دوران ساسانی روایت می کنند.
این باستان شناس اظهار داشت: اگرچه اقدامات کور و ناآگاهانۀ حفاران غیرمجاز نشان داده که در این محوطه هیچ خمرۀ مملو از سکه و هیچ مجسمۀ زرین و سیمینی وجود ندارد ولی واضح است که حفاظت از این آثار و مطالعه و کشف علمی آنها خواهد توانست علاوه بر حل مسائل مهمی دربارۀ تاریخ و فرهنگ ایران زمین، ثروت، رونق و توسعۀ اقتصادی را برای منطقه به ارمغان آورد.
وی افزود: در راستای تحقق اهداف نجات بخشی، پس از مستند نگاری آثار مکشوفه، سطح آثار مکشوفه با حفظ موازین علمی حفاظت، پوشش یافت تا از گزند عوامل طبیعی مصون مانده و در جریان کاوش های باستان شناسی آتی در ارتباط با دیگر عناصر مکشوفه مجموعه ای بی نظیر از هنر معماری و تاریخ فرهنگ خراسان را در معرض رأی و نظر پژوهشگران و علاقه مندان قرار دهد.
منبع: ایرنا
