(تصاویر) اتاق مرموزِ گران‌قیمتی که از جنگ جهانی دوم تاکنون مفقود است
در جنگ جهانی دوم که آلمان به اتحاد شوروی حمله کرد (عملیاتی که به نام بارباروسا شناخته می‌شود)، بیم آن می‌رفت که آثار هنری توسط آلمانی‌ها غارت شود. مسئولان موزه تلاش کردند اجزاء اتاق را باز کنند و آن را به لنین‌گراد منتقل کنند اما متوجه شدند که کهربا خشک و شکننده شده است، بنابراین تلاش کردند، به این امید که حیله‌شان به قدر کافی برای پیش‌گیری از دزدیده شدنِ کهربا کافی باشد، اتاق را به کمک کاغذدیواری بپوشانند.
اتاق کهربا را یک معمار معروف و مجسمه‌ساز سبک باروک به نام آندره شلوتر برای کاخ شارلوتنبرگ در آلمان طراحی کرده بود. ساخت این اتاق توسط استاد صنعتگری به نام گوتفرید ولفریم و استادان کهربا، ارنست شاخت و گوتفرید تورا در سال 1701 آغاز شد.
با‌اینکه این اتاق برای شارلوتنبرگ آماده شده بود اما در کاخ برلین‌سیتی نصب شد و در سال 1716 پتر کبیر در دیدار از این کاخ از آن تمجید کرد. فردریک ویلیام اول، برای آنکه اتحاد بین پروس و روسیه را به رخ سوئد بکشد، این اتاق را به امپراتور روسیه هدیه داد تا رابطه بین دو کشور مستحکم شود.
ده سال طول کشید تا اتاق کهربا در کاخ تابستانی کاترین کبیر در پوشکین امروزی دوباره نصب شود. این کاخ در خارج از سنت پیترزبورگ قرار داشت و در حدود 55مترمربع از آن با 6تن کهربا که امروز 240میلیون پوند ارزش دارد، پوشیده شد.
این اتاق ویژگی‌های معماری تزئینی مثل تذهیب، حکاکی، پنل‌های کهربا، ورقه‌های طلا، سنگ‌های قیمتی، مجسمه‌های کودکان و فرشتگان و آینه‌‌هایی داشت که باعث می‌شد اتاق در برابر نور شمع شروع به درخشیدن کند.
در جنگ جهانی دوم که آلمان به اتحاد شوروی حمله کرد (عملیاتی که به نام بارباروسا شناخته می‌شود)، بیم آن می‌رفت که آثار هنری توسط آلمانی‌ها غارت شود. مسئولان موزه تلاش کردند اجزاء اتاق را باز کنند و آن را به لنین‌گراد منتقل کنند اما متوجه شدند که کهربا خشک و شکننده شده است، بنابراین تلاش کردند، به این امید که حیله‌شان به قدر کافی برای پیش‌گیری از دزدیده شدنِ کهربا کافی باشد، اتاق را به کمک کاغذدیواری بپوشانند.
آدولف هیتلر فکر می‌کرد که این آثار خاستگاه آلمانی دارند و به عنوان نمادی از غرور آلمانی باید به این کشور بازفرستاده شوند. او تعدادی از سربازان ارتش گروه شمال را به کاخ کاترین فرستاد تا اتاق کهربا را در زیر پوشش جعلی ناشیانه‌ای که برای مخفی کردنش تعبیه کرده بودند، پیدا کنند و بعد از جدا کردن اجزاء آن، آن را به کاخ کونیگزبرگ (کالینینگراد امروزی) منتقل کنند.
این اتاق دو سال در کونیگزبرگ به نمایش گذاشته شد اما با تغییر موج جنگ به نفع متفقین، هیتلر دستور داد اقلامی که ارزش فرهنگی داشتند از کونیگزبرگ منتقل شوند و در جایی در داخل مرز آلمان مخفی شوند تا امنیت آن‌ها حفظ شود.
در سال 1944، کونیگزبرگ به شدت توسط نیروی هوایی سلطنتی بمباران شد و بعدها با پیش‌روی ارتش سرخ در سال 1945 خسارات بیش‌تری به واسطه آتش توپخانه به آن وارد شد.
اسنادی به قلم الکساندر بروسو (رئیس تیم شوروی که مسئول جابه‌جایی هنرهای مفقوده بود) که بعدها توسط آرشیو ملی روسیه از حالت محرمانه خارج شد نشان می‌دهد که اتاق کهربا در نتیجه آسیب‌هایی که به کاخ وارد شده بود، از بین رفته است.
گزارش او هم‌چنین می‌گوید سه عدد از چهار عدد موزاییک فلورانسی اتاق کهربا درحالی پیدا شدند که آسیب دیده و در آتش‌سوزی زیرزمین قصر سوخته بودند.
کاخ کاترین
علی‌رغم این گزارش، شوروی تحقیقات گسترده‌ای را برای یافتن اتاق کهربا در داخل زمین قصر انجام داد. گفته می‌شود این حرکت شوروی از نخستین ابزارهای تبلیغاتی جنگ سرد برای مخفی کردن این حقیقت بود که آن‌ها مسبب تخریب این اتاق از طریق بمباران توپخانه‌ای بودند (و گرفتن انگشت اتهام به سمت آلمانی‌های نازی) یا اینکه می‌خواستند خیلی ساده این خطا را به گردن سربازان خود بنیدازند (البته شوروی هرگز این اتهامات را نپذیرفت.)
با‌این‌حال، تعدادی شاهد تأیید‌نشده ادعا کردند که دیده‌اند اتاق کهربا روی کشتی ویلهم گاستلوف که در سال 1945 گدینا را ترک کرد، بار زده شد که بعد این کشتی هدف خمپاره‌های شوروی قرار گرفت و توسط زیردریایی این کشور غرق شد. اما لاشه کشتی بارها مورد اکتشاف واقع شد اما هیچ اثری از اتاق کهربا در آن پیدا نشد.
بعدها در سال 1977، بخش‌هایی از چهارمین موزاییک فلورانسی اتاق کهربا توسط مقامات آلمانی کشف و ضبط شد. این موزاییک در اموال پسر یکی از سربازان آلمانی پیدا شد که ادعا کرد پدرش آن را در زمان جابه‌جایی اتاق در بین سال‌های 1941 تا 1945 سرقت کرده است.
این رویدادهای متناقض باعث شکل‌گری نظریه‌های متفاوتی درباره سرنوشت اتاق کهربا شده‌اند اما هنوز هیچ‌کدام از تحقیقات نتوانسته مدارک قطعی درباره محل اتاق به دست بدهد.
محتمل‌ترین توضیح تاکنون این بوده که اتاق در کونیگزبرگ تخریب شده یا بخش‌هایی از آن هم‌چنان در زیر قصر پنهان شده است. در سال 1968، به دستور دبیرکل شوروی، لئونارد برژنو، کاخ کونیگزبرگ در جستجوی اتاق کهربا تخریب شد اما هیچ مدرکی برای کشف حقیقت پیدا نشد.
در سال 1979، دولت شوروی دستور داد تا اتاق کهربا بر اساس تصاویر معاصر و شواهد معماری دوباره بازسازی شود. این پروژه تا تکمیل شدن 24سال طول کشید و توسط ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، و صدراعظم آلمان، گرهاد شرودر، در سیصدمین سالگرد شهر سنت پیترزبورگ هدیه داده شد.
منبع: راهنماتو
