(تصاویر) شهر زیرزمینی سامن؛ آیینه شگفتی تاریخ

حکایت شهری که حالا اسکلت‌ها، ظروف سفالی و مسی آن با ما سخن می‌گویند حتما شنیدنی است و راوی این داستان‌ها باستان‌شناسانی هستند که پس از کشف اتفاقی شهر به کاوش و مطالعه آن مشغول شدند. این گروه هسته اولیه شهر را متعلق به قبل از دوره اشکانیان می‌دانند که در طول تاریخ به وسعت آن افزوده شده ‌است.

شهر زیرزمینی سامن که در جنوب غربی شهرستان ملایر و در شهر سامن واقع شده با اتاق‌های تو در تو و اعجاب انگیزش نگاه بیننده را مسحور کرده و او را به نیاکان خود پیوند می‌زند. وقتی در این شهر راز آلود قدم می‌زنی افکار زیادی به سراغت می‌آید مثلا اینکه این فضای رعب‌انگیز چه آدم‌ها، حادثه‌ها، خطرها، زندگی و مرگ‌هایی به خود دیده است؟ آنها که بودند؟ چه آداب و رسومی داشتند؟ چقدر می‌توانیم افرادی که حالا هیچ چیز جز اسکلت‌هایشان به دستمان نرسیده را بشناسیم؟

شهر زیرزمینی سامن که مهمترین دستکند غرب کشور است در بستری از سنگ گرانیت تشکیل شده و به اعتقاد باستان‌شناسان این موضوع از ویژگی‌های منحصر بفرد این مجموعه است. همچنین تاکنون بیش از ٥٠ اتاق کوچک و بزرگ در این شهر زیرزمینی با معماری خاص کشف شده است که تنها با بازدید می‌توان به منحصربفرد بودنش پی برد.  

امروز بخش عمده‌ای از این شهر زیرزمینی در معبر و اماکن مسکونی شهر سامن قرار گرفته و باید تملک شود تا امکان انجام کاوش‌های باستان شناختی بیشتر فراهم شود، با این وجود فاز اول دستکند برای بازدید عموم آماده شده و قرار است به زودی بازگشایی شود.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه دستکند سامن، نخستین سایت موزه زیرزمینی ایران است، افزود: فاز اول این جاذبه شگفت‌انگیز همزمان با هفته دولت بازگشایی خواهد شد.

علی خاکسار ادامه داد: شهر در سال ۸۴ به ‌طور اتفاقی کشف و دو سال زمان صرف شد تا آماده حفاری شود و در نهایت حفاری آن از سال ۸۷ به طور رسمی کلید خورد، همچنین مساحت دستکند پنج هکتار است و تاکنون در یک و نیم هکتار وسعت، شش فصل باستان‌شناسی انجام شده است.

مدیر پایگاه ملی دستکندهای استان همدان با بیان اینکه تاکنون اشیاء متفاوت فرهنگی مثل سفال، ظروف مسی، مهر عقیق از دستکند سامن کشف شده است، تصریح کرد: همچنین تا امروز ۶۰  اسکلت انسانی از مجموعه به دست آمده که اشیا و اسکلت‌های انسانی کشف شده از این مجموعه نیز به اداره میراث فرهنگی ملایر منتقل شده است تا پس از تکمیل و افتتاح مجموعه در سایت موزه دستکند در معرض دید گردشگران قرار گیرد.

خاکسار در ادامه به کاربری‌های متفاوت شهر اشاره کرد و گفت: دستکند سامن قبل از دوره اشکانی برای برگزاری آیین‌های مذهبی، در زمان اشکانیان گور دخمه و پس از اسلام به عنوان پناهگاه مورد استفاده بوده است.

وی وجود اسکلت‌های انسانی و سنگ‌های گرانیتی را دلایل منحصر بفرد بودن شهر دانست و افزود: تاکنون ۸۰  فضای کوچک و بزرگ معماری در شهر کشف شده و بیش از دو میلیارد تومان برای کاوش، مرمت، حفاظت، آزادسازی ملک و اقدامات باستان‌شناسی مجموعه هزینه شده است، همچنین برای تکمیل مجموعه و ادامه کاوش‌ها، نیازمند اعتبار هستیم.

به گزارش ایسنا، تکمیل و افتتاح مجموعه فوق بیش از ۱۵ سال طول کشید و حالا می‌تواند به یکی از قطب‌های گردشگری استان تبدیل شده و آورده اقتصادی خوبی برای منطقه داشته باشد. همچنین باید بگوییم در استان همدان حداقل۱۰ دستکند وجود دارد که طی سال‌های اخیر دستکندهای سامن و ارزانفود جز اولویت‌ها برای بازگشایی بوده‌اند.

منبع: ایسنا