اسرار آمیز ترین قلعه ایران که گفته می‌شود پر است از گنجینه‌های با ارزش پادشاهان قدیم

سوال‌های بی‌پاسخ و شایعه‌های زیادی درباره‌اش وجود دارد؛ تعدادی از بومی‌هایی که حول وحوش این قلعه تاریخی زندگی می‌کنند عقیده دارند که این قلعه را دیوها درست کرده‌اند؛ عده دیگری هم ساخت آن را به موجودات فرازمینی نسبت می‌دهند.

تعدادی هم بر این باورند که زیر قلعه راه‌های مخفی‌ای وجود دارد که پر است از گنجینه‌های با ارزشی که پادشاهان قدیم مخفی‌شان کرده‌اند. علاوه بر اینها بعضی‌ها ادعا می‌کنند این قلعه یکی از شکنجه‌گاه‌های سلاطین قدیم ایرانی بوده است؛ درباره قلعه رودخان حرف می‌زنیم؛ قلعه‌ای قدیمی که تا دلتان بخواهد حرف و حدیث زیادی پیرامونش وجود دارد.

ساخته شدن این قلعه بزرگ تاریخی در یک منطقه صعب‌العبور هم یکی از آن مسائلی است که به پررمز و راز بودن قلعه رودخان کمک کرده و کنجکاوی خیلی‌ها را برانگیخته است. اما کارشناسانی که در خصوص قلعه رودخان تحقیق کرده‌اند نظر دیگری دارند.

دسترسی به آن مشکل است؛ در دل جنگل و روی یال کوه بناشده است. همین خصوصیات، قلعه رودخان را به یک قلعه فتح نشدنی تبدیل کرده است. این قلعه که بزرگ‌ترین دژ نظامی ایران هم به حساب می‌آید، در ۲۲ کیلومتری جنوب فومن قرار گرفته است.

با اینکه کاوش‌های زیادی روی این قلعه تاریخی صورت گرفته اما هنوز عمر واقعی این قلعه مشخص نیست؛ عده‌ای ساخت آن را به اوایل دوره اسلامی نسبت می‌دهند اما چیزی که مشخص است این است که این قلعه در دوره صفویه توسط حسام‌الدین صفوی مورد بازسازی قرار گرفته است.

استوار و دست‌نیافتنی

قلعه رودخان حدود ۵۰ هزار متر مربع وسعت دارد و شامل ۷۳ سازه است. این دژ منحصر به فرد حدود ۷۱۲ متر بالاتر از سطح دریا قرار گرفته است.  در حقیقت قلعه رودخان یکی از منحصر به فردترین قلعه‌های جهان است که هنوز معماهای زیادی درباره‌اش وجود دارد.

معماران این قلعه واقعا در کار خود خبره بوده‌اند که توانسته‌اند این قلعه را در دل جنگل بنا کنند.  یکی از عجایب این قلعه سیستم آبرسانی آن است چرا که چشمه‌ای که نقش منبع آب این قلعه را دارد با خود قلعه ۴ هزار متر فاصله دارد

. با این حال معماران زبردست آن زمان به وسیله تنبوشه‌های سفالی (استوانه‌های توخالی سفالی)  آب را به این قلعه هدایت کرده‌اند. این آب به محض ورود به قلعه در یک آب انبار ذخیره و از آنجا به نقاط مختلف قلعه فرستاده می‌شده است».

هزار پله

این قلعه تاریخی به «قلعه هزار پله» هم معروف است چراکه طبق اسناد به جا مانده تعداد پله‌های آن به عدد۱۰۰۰ می‌رسیده. در حال‌حاضر  ۹۳۵ پله آن از زیر خاک بیرون آورده شده. 

قلعه رودخان یکی از شاهکارهای معماری در زمان خود بوده است. معماران آن زمان طوری این قلعه را بنا کرده‌اند که واقعا بی‌نظیر است. این قلعه کاملا در ارتفاع قرار دارد. برای همین دیده‌بانان قلعه به اطراف مسلط بوده و به محض نزدیک شدن غریبه‌ای به قلعه از ماجرا باخبر می‌شدند. پشت قلعه هم به کوهی است که شیب بسیار تندی دارد و پایین آمدن از آن بسیار سخت است.

برای همین نیروهای دشمن نمی‌توانسته‌اند به راحتی به این قلعه نفوذ کنند.  در کاوش‌هایی که روی این قلعه باستانی انجام شده در فاصله ۲ هزار متری قلعه دو برج دیده‌بانی وجود داشته است؛ در این صورت دیده‌بانانی که در این  دو برج مامور بوده‌اند، اگر خطری ساکنان برج را تهدید می‌کرد، بلافاصله ماجرا را به برج‌های دیده‌بانی خود قلعه اطلاع می‌دادند تا سربازان قلعه برای دفاع و مقابله آماده دفاع شوند.

یکی دیگر از شگفتی‌های این قلعه وجود یک در مخفی در آن است. به احتمال زیاد این در برای مواقعی طراحی شده بود که وقتی دشمن وارد قلعه می‌شد، ساکنان قلعه از طریق این در که به دل جنگل راه داشت مخفیانه قلعه را ترک کنند.

به دنبال گورستان

معمارانی که قلعه رودخان را بنا کرده‌اند حساب و کتاب همه جا را کرده بودند. باورکردنش سخت است ولی آنها که از دشواری حمل مصالحی مانند آجر و آهک باخبر بوده‌اند، تمامی وسایل موردنیازشان را از اطراف خود قلعه تهیه کرده‌اند؛ مثلا آنها در ابتدا چند معدن در نزدیکی قلعه شناسایی کرده و بعد کار ساخت آن را شروع کرده بودند.

به این شکل مشکل حمل مصالح را از سر راهشان برداشته بودند. باستان‌شناسان در بررسی‌هایشان در قلعه چندین انبار پیدا کردند که در آنها آهک و آجر انبار شده بود و این یعنی معماران قدیم حتی فکر خرابی‌های احتمالی را هم کرده بودند. آنها در چندین انبار آجر و آهک ذخیره کرده بودند تا در مواقع اضطراری از آنها استفاده کنند.

این قلعه آخرین پایگاه میرزا کوچک‌خان هم بوده

 قلعه رودخان یکی از شگفتی‌های ایران و جهان به حساب می‌آید. با اینکه سال‌ها از عمر این قلعه می‌گذرد اما هنوز معماهای زیادی درباره این قلعه وجود دارد. یکی از این معماها یافتن گورستان قدیمی مربوط به این قلعه است. تاکنون کاوش‌ها و بررسی‌های زیادی روی این قلعه انجام شده اما هنوز محل گورستان این قلعه شناسایی نشده است.

از طرفی برخی کارشناسان از روی شواهدی که به دست آمده نتیجه‌گیری کرده‌اند که این قلعه محل سکونت دائمی نبوده و فقط در برخی از فصل‌های سال مورد استفاده قرار می‌گرفته. البته هنوز هم برای هیچ کس مشخص نیست چرا قلعه‌ای با این عظمت در دل جنگل بنا شده است!؟ 

با اینکه هنوز هیچکس نمی‌داند چرا این قلعه را در دل جنگل و در یک منطقه دور افتاده ساخته‌اند اما تنها چیزی که مشخص شده این است که قلعه رودخان یک قلعه نظامی غیرقابل نفوذ بوده است. تا چند سال پیش که این قلعه هنوز متروکه نشده بود، تا شعاع ۵۰۰ متری قلعه همه درختان را قطع می‌کردند تا دیده‌بانان به اطراف قلعه مسلط باشند.  

سازه‌ای با اتاق‌های تو در تو

قسمت شاه‌نشین قلعه نسبت به دیگر سازه‌های قلعه در قسمت بالاتری قرار گرفته است و اتاق‌های این قسمت تو در تو ساخته شده؛ حتی درون اتاق‌های قسمت شاه‌نشین سرویس جداگانه بهداشتی ساخته شده است.

افرادی که دوست دارند قلعه رودخان را از نزدیک ببینند باید فکر پیاده‌روی آن را هم بکنند؛ چرا که مسیر این قلعه به طورکامل ماشین‌رو نیست و بازدیدکننده‌ها باید حدود ۲ ساعت در دل جنگل پیاده‌روی کنند. ساخته شدن قلعه رودخان در یک منطقه صعب‌العبور، باعث به وجود آمدن اظهارنظرهای عجیبی بین بومی‌های منطقه شده بود.

از موجودات ناشناخته تا دیوهای غول پیکر

تا همین چند سال پیش تعدادی از بومی‌هایی که در نزدیکی قلعه رودخان زندگی می‌کردند بر این باور بودند که قلعه رودخان نمی‌تواند ساخته دست بشر باشد و این قلعه را موجودات فرازمینی ساخته‌اند؛ عده دیگری هم می‌گفتند این قلعه را یکی از پادشاهان قدیم ایران بنا کرده است اما برای ساخت این قلعه از دیوها کمک گرفته؛ چرا که انسان‌ها توانایی ساخت چنین بنای عظیمی را ندارند!

هوشنگ عباسی، محقق و سردبیر نشریه  تحلیلی پژوهشی «گیله وا» درباره روایت‌های مختلفی که حول و حوش قلعه رودخان وجود دارد می‌گوید: «بعضی‌ها می‌گویند این بنا ۲۵۰۰ ساله است و در زیر این قلعه راهروهای مخفی وجود دارد که قلعه رودخان را به قلعه شمیران در طارم زنجان و محلی در آستارا وصل می‌کند.

بعضی‌ها هم معتقد بودند زیر این قلعه پر است از گنج‌های پادشاهان قدیمی؛ برای همین همیشه درباره قلعه شایعه‌های زیادی بین بومی‌ها وجود داشت». شاید تعجب کنید اما درباره بزرگ‌ترین دژ نظامی ایران حرف و حدیث‌های زیادی وجود دارد؛ حتی بعضی‌ها ادعا می‌کنند این قلعه آخرین پایگاه میرزا کوچک‌خان هم بوده!

اما بیشتر این شایعات به این دلیل است که قلعه رودخان در محل صعب‌العبوری ساخته شده که رفت‌وآمد به آنجا را دشوار کرده است؛ «تعدادی از بومی‌های منطقه هم این باور را داشتند که ساخت این بنا نمی‌تواند کار انسان باشد.  

برای همین ساخت آن را به موجودات ناشناخته و دیوها نسبت می‌دادند اما نکته مهم این است که  در آن زمان خیلی‌ها به آدم‌هایی هم که هیکل درشتی داشتند دیو می‌گفتند؛  به عنوان مثال در شمال کشور مناطقی داریم به اسم «دیو دره» یا «دیو رود» که دیو در این نام‌ها به معنی بزرگ بوده است. اما با گذشت زمان معنی دیو تغییر کرده و به یک موجود افسانه‌ای تبدیل شده است».

منبع: همشهری