کشف دی ان ای 3000 ساله از دل یک کتیبه میخی

کپسول‌های زمان که نشانه هایی را از گذشته برای آیندگان فاش می کنند، یک راه جالب اند که از طریق آن‌ها نگاهی اجمالی به زندگی روزمره در گذشته بیاندازیم.

اکنون دانشمندان یک کپسول زمان تقریباً ۳۰۰۰ ساله را باز کرده‌اند. این تیم با موفقیت از داخل یک آجر سفالی باستانی «دی ان ای» استخراج کردند که تنوع گیاهی منطقه در آن دوران را فاش می‌کند.

این آجر در اصل از شهر باستانی کلخو (نیمرود) در شمال عراق کنونی کشف شده است و در واقع بخشی از کاخ آشور-ناصیر-پال دوم، پادشاه آشور در قرن نهم پیش از میلاد بوده است.

از آنجایی که باستان شناسان دقیقاً می‌دانند که ساخت و ساز در آن کاخ از چه زمانی آغاز شده است، می‌توانند تاریخ ساخت آجر را در یک دهه مشخص - بین سال‌های ۸۷۹ تا ۸۶۹ قبل از میلاد مسیح تعیین کنند.

این آجر اکنون در موزه ملی دانمارک نگهداری می‌شود و دانشمندان مشکوک بودند که از زمان تولید آجر در داخل آن «دی ان ای» موجودات زنده آن زمان حفظ شده باشد.

اعتقاد بر این است که آجر باستانی بیشتر از گلی که از رودخانه دجله در همان نزدیکی جمع آوری شده و با کاه، پوشال، فضولات حیوانات یا سایر مواد زائد روی دست مخلوط شده، ساخته شده باشد.

این مخلوط سپس به شکل قالب در می‌آمد، روی آن حکاکی می‌شد و در نهایت کنار گذاشته می‌شد تا به طور طبیعی خشک شود. دانشمندان می‌گویند که این فرآیند باید «دی ان ای» درون خود را از آجر‌هایی که در حرارت بالا پخته می‌شوند بهتر حفظ می‌کرد.

پس از شکافته شدن بخشی از آجر در حین جابجایی در سال ۲۰۲۰، پژوهشگران نمونه‌هایی را از هسته درون آجر استخراج کردند. آن‌ها سپس از تکنیک استخراج «دی ان ای» که اغلب بر روی موادی مانند استخوان استفاده می‌شود، استفاده کردند و مواد ژنتیکی پیدا شده را، توالی یابی کردند.

در پایان، آن‌ها «دی ان ای» ۳۴ گروه مختلف از گیاهان را در داخل نمونه‌ها شناسایی کردند. کلم و هِدِر رایج‌ترین آن‌ها بودند. درخت توس (غان)، برگ بو، چتریان (کرفسیان) و علف‌های پرورشی از دیگر گیاهانی بودند که ردی در این آجر داشتند.

دکتر سوفی لوند راسموسن، نویسنده اول این مطالعه گفت: «ما از این که کشف کردیم می‌شود با موفقیت «دی ان ای» باستانی که به شکلی موثر از آلودگی درون توده‌ای از خاک رس حفظ شده را از یک آجر ۲۹۰۰ ساله استخراج کرد، بسیار هیجان زده بودیم.»

این تکنیک را می‌توان برای سایر مصالح ساختمانی سفالی و مصنوعات سرامیکی از هر مکان باستان‌شناسی در سراسر جهان به کار برد.

در حالی که این مطالعه فقط «دی ان ای» سالم گیاهان را پیدا کرد، می‌توان برای شناخت حیوانات، بی مهرگان و هر موجود زنده دیگری که در آن منطقه حضور داشتند و ایجاد تصویری از نوع زندگی آنجا، از چنین مطالعاتی استفاده کرد.

دکتر ترولس آربول، نویسنده دیگر این پژوهش، گفت: «با توجه به کتیبه روی آجر، می‌توانیم آن را به یک دوره زمانی نسبتاً خاص در یک منطقه خاص نسبت دهیم، به این معنی که آجر به عنوان یک کپسول زمانی از اطلاعات مربوط به تنوع زیستی یک مکان واحد و محیط اطراف آن عمل می‌کند.»

منبع: پارسینه