(عکش) آرامگاه بابا لقمان؛ یک بنای منحصر به فرد از دوران سلجوقی
مدیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان سرخس گفت: آرامگاه لقمان سرخسی یکی از مهمترین سازه‌های تاریخی و هنری ایران و مربوط به دوران سلجوقی است.
سید مجید حسینی در خصوص مجموعه تاریخی بابا لقمان اظهار کرد: مجموعه بابا لقمان بنایی مربوط به دوران سلجوقی بوده و به لحاظ تاریخی و معماری از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
وی عنوان کرد: این آرامگاه مقبره یکی از مشاهیر اهل تصوف به نام شیخ محمدبن محمد لقمان قرن چهارم است، شخصیت وی به گونه‌ای بوده که عطار نیشابوری در وصف وی شعری را سروده و ابوسعید ابوالخیر هم که خودش اهل عرفان و تصوف بوده ارادت خاصی به این عارف برجسته داشته است.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان سرخس با بیان اینکه این بنا بعد از فوت لقمان تبدیل به مقبره شده است، اظهار کرد: هرچند این مکان ابتدا خانه‌هایی بوده، اما در قرن هشتم مرمت و به سرای آرامگاهی و مقبره تبدیل شده است.
وی اظهار کرد: به لحاظ معماری و نوع سبک معماری بنا فوق‌العاده حائز اهمیت است به طوری که به شماره ۱۶۵ در تاریخ پانزدهم دی‌ماه سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حسینی خاطرنشان کرد: مجموعه تاریخی بابا لقمان جزو اولین بناهایی بوده که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است که این خود تأکیدی بر اهمیت آن را نشان می‌دهد.
وی عنوان کرد: آرامگاه بابا لقمان بنای عظیمی مشتمل بر گنبدخانه و تزیینات آجرکاری در طاق‌های داخلی و خارجی و گچبری است. قسمتی از بنای اصلی منتسب به دوره سلجوقیان و بقیه معماری آن متعلق به سده هشتم هجری است.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان سرخس با بیان اینکه این بنای تاریخی در دو کیلومتری حاشیه شمال شرقی شهر سرخس واقع شده است، گفت: بر اساس اعتبارات سال ۱۴۰۱ دو پروژه اجرایی در مجموعه تاریخی بابا لقمان داشته‌ایم که یکی استحکام‌بخشی و مرمت سرپایه ضلع شمالی ایوان و دیگری دیوارکشی دور محوطه به طول ۷۲۰ متر بوده است.
وی با اشاره به اینکه استحکام‌بخشی و مرمت سرپایه ضلع شمالی ایوان انجام شده است، افزود: از ۷۲۰ متر دیوارکشی دور محوطه ۵۶۰ متر آن انجام شده و ادامه آن مقرر شده از اعتبارات سال ۱۴۰۲ مناقصه برگزار و پیمانکار انتخاب شود.
حسینی عنوان کرد: پیش‌بینی می‌شود تا اواخر تیرماه سال آینده پروژه به اتمام برسد و ۷۲۰ متر دیوارکشی دور محوطه بابا لقمان به طور کامل انجام شود.
وی در ادامه افزود: به جز مجموعه تاریخی بابا لقمان و رباط شرف که سرفصل اعتباری دارند، برای مرمت سایر بناهای تاریخی شهرستان نیز از اعتبارات اضطراری استفاده می‌شود که هنوز تخصیص‌های امسال کامل نشده است.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان سرخس افزود: هرگاه اعتبارات تخصیص یابد یک یا دو بنای تاریخی شهرستان نیز مرمت خواهد شد، در مجموع تاکنون ۱۵۰ اثر در شهرستان سرخس شناسایی شده که ۴۴ اثر در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت رسیده است.
وی با بیان اینکه از ۴۴ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور ۱۵ اثر نیز بنای تاریخی است، اظهار کرد: مجموعه تاریخی بابا لقمان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همواره مورد توجه بوده به طوری که اقدامات مرمتی آن به صورت مستمر انجام می‌شده است.
آماده‌سازی کاروانسرای رباط شرف سرخس برای ایام نوروز
حسینی در ادامه از آماده‌سازی کاروانسرای رباط شرف سرخس برای ایام نوروز خبر داد و گفت: رباط شرف در نزدیکی شهر سرخس که اخیراً در قالب پرونده زنجیره‌ای ثبت جهانی کاروانسراهای تاریخی ایران در یونسکو به ثبت رسید، یکی از عالی‌ترین نمونه‌های معماری این آثار و موزه‌ای منحصر به فرد از هنر آجرکاری ایرانی است.
وی بیان کرد: رباطِ شرف، کاروانسرایی در ۴۵ کیلومتری شهر سرخس است، این بنا در حاشیه جاده قدیم نیشابور - سرخس (جاده ابریشم) و ۶ کیلومتری جاده سرخس - مشهد بعد از تپه‌های کم ارتفاع روستای شورلق قرار دارد.
وجود چندین کتیبه در بنا نشان می‌دهد بنیان این بنا مربوط به اوایل سده ششم هجری و سال ۵۰۸ هجری قمری است. به گفته «آندره گدار» این بنا که در سال ۵۰۸ قمری ساخته شده در سال ۵۴۸ قمری مورد حمله غُزها (ترکان آغوز) قرار گرفته و آسیب دیده اما یک سال بعد در سال ۵۴۹ بازسازی شده است.
رباط شرف در بیستم خرداد ۱۳۲۱ شمسی به شماره ۳۵۹ به ثبت ملی رسیده و جزو باسابقه‌ترین بناهای ملی است.
منبع: ایسنا
