راز چندش‌آور مومیایی‌های مصر باستان
ساکنان مصر باستان آلوده به انگل‌هایی بودند که بسیاری از آن‌ها موجب کم‌خونی و سایر بیماری‌های ناتوان‌کننده می‌شدند.
فرادید| ساکنان مصر باستان آلوده به انگل‌هایی بودند که بسیاری از آن‌ها موجب کم‌خونی و سایر بیماری‌های ناتوان‌کننده می‌شدند. بر اساس متاآنالیز جدیدِ تحقیقات قبلی درباره مومیایی‌های مصری، حدود دوسوم آن‌ها از انواع کرم‌ها رنج می‌بردند، در حالی که ۲۲ درصد مالاریا و ۴۰ درصد سرگیجه داشتند.
به گزارش فرادید، در دره معروف پادشاهان، ۴ مومیایی از ۱۶ مومیایی آزمایش‌شده برای پلاسمودیوم فالسیپاروم (میکروب مسئول شکل مرگبار مالاریا) مثبت بودند. یکی از این مومیایی‌ها متعلق به توت عنخ آمون بود که مشخص شد آلوده به دو سویه مختلف بوده، اما احتمالاً به دلیل افتادن از ارابه جانش را از دست داده نه بخاطر مالاریا!
به گفته نویسنده این مطالعه، پیرز دی. میچل از دانشگاه کمبریج، ۴۹ مومیایی از ۲۲۱ مومیایی مصری که برای مالاریا بررسی شدند، مثبت بودند. به این ترتیب، ما انتظار داریم مالاریا تأثیر عمده‌ای بر مرگ و میر کودکان و کم‌خونی ناتوان‌کننده در تمام جمعیت‌های باستانی در امتداد رود نیل داشته است.
در واقع، ۹۲ درصد مومیایی‌های آلوده به مالاریا دارای استخوان‌های متخلخل و سایر علائم کم‌خونی هستند که کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون یا کاهش سطح هموگلوبین نشانه‌های آن است. میچل می‌نویسد: «این حجم بیماری، پیامدهای عمده‌ای روی استقامت فیزیکی و بهره‌وری بخش بزرگی از نیروی کار داشته است.»
سایر انگل‌های کشف‌شده در مومیایی‌های مصر باستان عبارتند از پاتوژن روان‌گردان توکسوپلاسموز که با اسکیزوفرنی و به شکل عجیبی، افزایش احتمال مرگ در تصادف اتومبیل مرتبط است. نویسنده توضیح می‌دهد: «از آنجا که انسان می‌تواند در اثر تماس نزدیک با گربه‌ها به توکسوپلاسموز مبتلا شود، این احتمال وجود دارد که این بیماری به دلیل نقش گربه‌ها به عنوان حیوانات فرقه‌ای رخ داده باشد که اغلب در مصر باستان مومیایی می‌شدند و هدایای مذهبی در نظر گرفته می‌شدند».
میچل تخمین می‌زند حدود ۱۰ درصد مومیایی‌ها برای لیشمانیاز احشایی مثبت هستند که با کم‌خونی نیز ارتباط دارد و در حدود ۹۵ درصد موارد درمان‌نشده، کشنده است. کرم‌های معده مانند کرم نواری ماهی نیز در دو مومیایی شناسایی شده‌اند و احتمالاً نتیجه خوردن ماهی‌های نپخته نیل هستند.
نوع دیگری از کرم معروف به تریکینوزیس در ماهیچه‌های قفسه‌سینه مومیایی فردی به نام نخت شناسایی شد. این نماتود کوچک که معمولاً با خوردن گوشت خوک نپخته وارد بدن می‌شود، به داخل بافت ماهیچه‌ای نفوذ کرده و در صورت ورود به قلب می‌تواند موجب مرگ شود.
بدن نخت مملو از کرم‌هایی بوده که هم رگ‌های خونی و هم مجاری ادراری او را آلوده کرده بودند. مانند ۶۵ درصد مومیایی‌های دیگر، او از شیستوزومیازیس، یک بیماری انگلی حاد ناشی از کرم‌هایی به نام کپلک خون رنج می‌برد.
مومیایی دیگری که در موزه منچستر نگهداری می‌شود حتی در مغزش کرم‌هایی دارد، در حالی که ۴۰ درصد از ۲۱۸ مومیایی که برای شپش سر آنالیز شدند مثبت بودند.
میچل در توضیح شیوع بالای حشرات میکروسکوپی به این مشکوک است که «رودخانه نیل به عنوان مجرای انگل‌های مولد آب گرمسیری عمل کرده که معمولاً در مناطق خشک یافت نمی‌شوند». بنابراین پشه‌های ناقل مالاریا و سایر عوامل بیماری‌زای مضر می‌توانستند در مصر باستان به رغم میزان بارندگی کم، رشد کرده باشند.
در نتیجه، رود نیل علاوه بر مرگ، با رسوبات جمع‌شده از سیل سالانه به بارور کردن مزارع کشاورزی نیز کمک کرده است. در نتیجه، کشاورزان ناچار نبودند محصولات‌شان را با مدفوع انسان پربار کنند که ممکن است توضیح این باشد که چرا مومیایی‌های مصر باستان میزان بسیار کمی کرم شلاقی و کرم لوله‌ای دارند، که هر دو در سراسر خاورمیانه و مدیترانه رایج بودند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
