(عکس) نمایی از کالسکه‌های ترور ناصرالدین‌شاه و تاجگذاری محمدرضا پهلوی
کالسکه ناصرالدین‌شاه که تداعی‌کننده ترور شاه قاجار است، به همراه کالسکه تاجگذاری پهلوی دوم رونمایی شد.
در آستانه آغاز سال نو، موزه خودروهای تاریخی ـ زیرمجموعه بنیاد مستضعفان ـ «رواق کالسکه‌ها» را افتتاح کرد که در این بخش مجموعه‌ای از کالسکه‌های درباری و تشریفاتی، ارابه‌های عمومی و اسنادی در این‌باره برای نخستین‌بار رونمایی شد.
علی غلامی مدیر موزه خودروهای تاریخی درباره این مجموعه جدید که یکشنبه ۲۰ اسفند ۱۴۰۲ افتتاح شد، توضیح داد: کالسکه ناصرالدین‌شاه که تداعی‌کننده ترور است، به همراه کالسکه پهلوی دوم که در زمان ساخت مورد انتقاد واقع شد، رونمایی شده است.
او اظهار کرد: موضوع ایوان کالسکه با برداشتی متفاوت از نگاه بشر برای رسیدن به تولید خودرو است و اولین موزه کالسکه در ایران به شمار می‌آید. این موزه سه ارابه درشکه و دو ارابه کالسکه تشریفاتی را به نمایش گذاشته است.
غلامی درباره حاشیه‌های کالسکه تاجگذاری محمدرضا پهلوی گفت: این کالسکه با هزینه هنگفتی ساخته شد، درحالی‌که فقط یک مرتبه در مراسم تشریفاتی استفاده شده است. این کالسکه در گنجینه مؤسسه فرهنگی بنیاد مستضعفان بود و بعد از راه‌اندازی موزه خودروهای تاریخی، و پس از مرمت به این مجموعه اضافه شد.
کالسکه ناصرالدین شاه که هزینه ساخت آن حدود پنج‌هزار تومان بود، آخربن بار توسط او در حرم عبدالعظیم حسنی به سال ۱۲۷۵ خورشیدی استفاده شد و پس از آن در مراسم‌های سلطنتی مورد استفاده قرار گرفت. رنگ این کالسکه در زمان پهلوی مشکی شد و در جشن دوهزار و پانصدساله، استقبال از ملکه انگلستان و پادشاه دانمارک مورد استفاده قرار گرفت.
محمدرضا پهلوی نیز برای مراسم تاجگذاری خود در ۴ آبان ۱۳۴۶ سفارش ساخت کالسکه را به شرکت واگن بورگ اتریش داد، که مسئول هماهنگی و سفارش کالسکه محمدمهدی سمیعی، رئیس بانک مرکزی بود. غلامی، مدیر موزه خودروهای تاریخی می‌گوید با وجود اعتراض‌ها درباره هزینه هنگفت ساخت این کالسکه، هرگز سندی از میزان هزینه‌کرد ساخت این کالسکه تشریفاتی منتشر نشد.
این کالسکه توسط جوزف کلیزمن، پسر یکی از استادکاران کارخانه تولید کالسکه اسبی و سازنده کالسکه ناصرالدین شاه طراحی و ساخته شد.
داخل کابین با روکش پارچه‌ای و زری‌بافی به رنگ نقره‌ای و طلایی تزئین شده و تهویه مطبوع داخل اتاق به وسیله مجراهای ویژه در کف و بالای اتاق تعبیه شده است. قسمت عقب کالسکه دارای یک ترمز دستی است و کالسکه دارای هفت پنجره شش‌لایه ضدگلوله و غیر بازشو است.
قاب دور پنجره‌ها، دستگیره درها و نشانه آرم خانواده پهلوی دارای تزئین آب طلاکاری است. گل میخ‌های جلو کالسکه برای اتصال اسب کالسکه بوده که در مراسم مختلف از چهار تا شش اسب برای کشیدن کالسکه استفاده می‌شد.
اتصالات کالسکه و تزئینات بخش‌هایی از آن مثل بخش نگهدارنده تسمه به شکل شیر و به روش ریخته‌گری انجام شده است. در هر دو طرف در کالسکه، پلکانی برای سوار یا پیاده شدن وجود دارد.
در توپی چرخ‌ها نام سازنده کالسکه حک شده و چرخ‌ها با روکش لاستیکی برای جلوگیری از ایجاد صدا در حین حرکت ساخته شده و چوب‌های به‌کاررفته در آن از درخت زبان گنجشک است.
منبع: ایسنا
