(عکس) سفر به ایران قدیم؛ پارکابی‌ها در تهران قدیم چه می کردند؟
درست است که با ورود اتومبیل به خیابان‌ها، تهران دیگر شهر خوش‌آب‌وهوایی نیست اما نباید فراموش کنیم که اتومبیل اساسا برای پایتخت‌نشین‌ها منشا خیر و برکت بوده و بسیاری از مشاغل که دست بر قضا برخی از آنها نان و آب‌دار هم بوده، بعد از پیدایش اتومبیل در خیابان های پایتخت شکل گرفته است.
یکی از نخستین شغل هایی که بعد از ورود اتومبیل به تهران رونق گرفت یخ‌فروشی بود. یخ‌فروش‌ها افرادی بودند که معمولا انتهای گاراژها را برای کسب و کارشان انتخاب می کردند و در ۶ ماه ابتدایی سال با فروش‌یخ به مسافران اتوبوس‌های برون‌شهری درآمد کسب می کردند.
داریوش شهبازی، تهران‌پژوه، شوفری را یکی از پررونق‌ترین مشاغل پایتخت در عهد قاجار و پهلوی اول می‌داند: «مسافرت با اتوبوس در تهران قدیم چندان هم بی‌دردسر نبوده و به همین خاطر شوفرها بابت عبور و مرور در جاده های پرخطر و رانندگی با اتوبوس های دنده‌ای دستمزد کلانی دریافت می کردند. وقتی تازه اتومبیل به خیابان های تهران راه پیدا کرده بود، برخی راننده ها ماهانه بین ۳۰ تا ۴۰ تومان حقوق می گرفتند که با حقوق برخی مقامات لشکری و کشوری برابر بود.
ماجرا از این قرار بود که رجال مملکتی مثل وثوق‌الدوله به راحتی از اروپا ماشین وارد می کردند، اما رانندگی بلد نبودند و باید راننده استخدام می کردند. شوفرها یا همان رانندگان اتوبوس هم وضع خوبی داشته اند و حقوق شان کمتر از خلبان ها نبوده است. آنها بابت رانندگی در جاده های ناامن دستمزد خوبی می گرفتند و کافه ها و قهوه‌خانه های بین‌جاده‌ای به رایگان از آنها پذیرایی می کردند. نقل است که برخی شوفرها، علاوه بر وعده ناهار یا شام، با چای و تریاک مجانی پذیرایی می شدند.»
پارکابی یکی دیگر از شغل هایی بود که بعد از پیدایش اتومبیل در تهران رونق گرفت. وظیفه شاگردشوفر این بود که در طول مسیر، سرشان را از پنجره بیرون می کردند و با صدای بلند عابران را به میدان گمرک یا میدان سپه قدیم فرامی‌خواندند تا سوار اتوبوس شوند. شهبازی درباره سایر مشاغلی که در آن برهه رونق گرفت می گوید: «وقتی تعداد سوانح رانندگی در تهران زیاد شد، آرام‌آرام سر و کله افرادی که خودشان را صافکار و نقاش ماشین معرفی می کردند پیدا شد. این افراد داخل گاراژها مشغول به کار می شدند. فروش لوازم یدکی هم در خیابان امیرکبیر رونق گرفت و مکانیک ها مسئولیت تعویض و تعمیر قطعات اتومبیل را بر عهده داشتند.»
با تاسیس تعاونی های مسافربری برون‌شهری در اواخر دهه ۶۰، کسب و کار گاراژدارها از رونق افتاد و بخش قابل اعتنایی از مسافران خود را از دست دادند. آنها در نبرد نابرابر با تعاونی های نوظهور به شیوه های جدید متوسل شدند تا جایگاهشان را از دست ندهند. گاراژدارها که موقعیتشان به خطر افتاده بود، بخشی از فضای داخل گاراژها را به مکانیکی، صافکاری، رنگ‌کاری و ... اختصاص دادند و این گونه بود که این مشاغل در تهران رونق گرفت.
منبع: همشهری
