گنج فرعون جوان؛ مهم‌ترین کشف باستان‌شناسی تاریخ چگونه اتفاق افتاد؟
درون این مقبره دست‌نخورده که روز ۲۶ نوامبر سال ۱۹۲۲ کشف شد گنجینه‌ی شگفت‌انگیزی از اشیاء مرتبط با توت‌عنخ‌آمون فرعون مصر باستان کشف شد؛ فرعونی که در 18 یا 19 سالگی بعد از 9 سال سلطنت از دنیا رفته بود.
فرادید| بعدازظهر روز ۲۶ نوامبر ۱۹۲۲، هوارد کارتر باستان‌شناس و تیمی از کارگران مصری به مهم‌ترین یافته باستان‌شناسی تاریخ دست یافتند. همانطور که اعماق بیشتری از یک مقبره سنگی در دره پادشاهان را حفر می‌کردند به دری رسیدند که با مُهرهای قبرستان سلطنتی مصر و فرعون توت‌عنخ‌آمون تزئین شده بود. آن‌ها در شرف پرده برداشتن از یکی از برجسته‌ترین اکتشافات باستان‌شناسی تاریخ بودند.
به گزارش فرادید، کارتر بعدها در دفتر خاطرات خود نوشت: «ما با بی‌قراری، آخرین خرده‌های خاکروبه‌ی باقیمانده در کف گذرگاه مقابل درب را پاک کردیم، تا اینکه فقط یک درب تمیز و مهروموم‌شده پیش روی ما بود.» او چند سنگ شل دیگر از گوشه بالای درب را برداشت و یک میله آهنی و یک شمع روشن را در جای خالی سنگ‌ها فروبرد تا از خالی بودن فضا و غیرسمی بودن هوا مطمئن شود.
کارتر نخستین کسی بود که داخل اتاق تاریک را نگاه کرد. او درباره این تجربه نوشت: «مدتی طول کشید تا بتوانم ببینم. اما به محض اینکه چشمانم به درخشش نور عادت کرد، فضای داخلی اتاقک به تدریج نمایان شد … با ترکیبی عجیب و شگفت‌انگیز از اشیاء خارق‌العاده و زیبا که روی هم انباشته شده بودند.»
نمای گوشه جنوب غربی پیش‌اتاق مقبره با ارابه‌های جداشده در سمت چپ و مبلمان در سمت راست
جورج هربرت کارناروُن، حامی ثروتمند کارتر که پشت سر او ایستاده بود، پرسید آیا چیزی دیده می‌شود یا خیر؟ کارتر نفس‌زدن پاسخ داد: «بله، چیزهای شگفت‌انگیز!»
کارنارون، کارتر و دیگران نور شمع‌هایشان را جلوی سوراخ گرفتند و به اتاق خیره شدند.
جو مارچانت، نویسنده کتاب «پادشاه سایه: زندگی عجیب پس از مرگ مومیایی شاه توت»، برای مجله اسمیتسونیان در سال ۲۰۲۲ نوشت: «آنچه آن‌ها دیدند بدون شک هنوز شگفت‌انگیزترین کشف باستان‌شناسی تمام دوران است.»
داخل مقبره گنجینه‌ای از ثروت‌های توت‌عنخ‌آمون بود، فرعونی از پادشاهی جدید مصر (حدود ۱۵۵۰ تا ۱۰۷۰ ق. م.) که تا حد زیادی فراموش شده بود. در نتیجه، مقبره او به اندازه پادشاهان دیگر در دره پادشاهان، غارت نشده بود.
دو مجسمۀ نگهبان از دروازه مهر و موم شده مقبره توتانخ آمون محافظت می‌کردند
مارچانت نوشت: «از تاریکی درون اتاقک دو مجسمه به رنگ آبنوس سیاه از پادشاهی با عصا، دامن مردانه و صندل طلایی وجود داشت. نیمکت‌های طلاکاری‌شده با سر حیوانات عجیب، تابوت‌های زینت‌شده با نقاشی‌های عالی، گل‌های خشک، گلدان مرمری، جایگاه‌های سیاه عجیب زینت‌شده با یک مار هیولایی طلاکاری‌شده، صندوق‌های سفید، صندلی‌هایی با حکاکی‌های ظریف، تخت طلایی، انبوهی از جعبه‌های سفید تخم‌مرغی شکل، چارپایه‌هایی در تمام اشکال و طرح‌ها و انبوهی از قطعات واژگون ارابه که درخشش طلایی داشتند.»
تیم کارتر شامل سرکارگران مصری به نام‌های حسین ابوعواد و حسین احمد میشد که نامشان از تاریخچه کشف مقبره حذف شده است. آن‌ها با هم، ماه‌ها کار پرزحمت و دقیق باستان‌شناسی انجام دادند و یافته‌های گرانبهای هر روز را روی کاروانی از تخت‌های روان چوبی برای تجزیه و تحلیل و فهرست‌نویسی به آزمایشگاه می‌فرستادند. بازدیدکنندگان و خبرنگاران روزنامه‌ها برای تماشای حفاری به شهر اقصر، نزدیک رودخانه نیل، هجوم آورده بودند.
۱۴ ماه و نیم دیگر طول کشید تا باستان‌شناسان برای نخستین بار با تابوت توت‌عنخ‌آمون و نقاب نمادین تدفین او در فوریه ۱۹۲۴ روبرو شوند. (کارناروُن، حامی مالی حفاری یک سال قبل بر اثر عفونت خونی جانش را از دست داد و مرگ او زمینه‌ساز شایعاتی درباره نفرین مومیایی شد).
کارتر و یکی از کارگران همراهش در کنار تابوت بازشدۀ توت‌عنخ‌آمون
سرانجام، باستان‌شناسان تأیید کردند فرعون هنوز داخل مقبره است و تابوت او دست‌نخورده است. کارتر در این باره نوشت: «لحظه‌ای که منتظرش بودیم… اینکه درون این اتاقک‌ها مقبره توت عنخ آمون است.»
کارتر با کلماتی که قداست مقبره را توصیف می‌کرد، در ادامه نوشته: «احساسات ما زیاد و آزاردهنده بود، … بیشتر آن‌ها ناگفته بودند. اما در آن سکوت، تقریباً می‌توانستی صدای قدم‌های شبح‌وار سوگواران را بشنوی.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
