جمجمۀ دو هزارساله اسکن شد؛ او خواهر آخرین ملکۀ مصر باستان نیست!
تجزیه و تحلیل‌های پیشرفته بر روی یک جمجمه که سال ۱۹۲۹ در ترکیه پیدا شد، یک بار برای همیشه ثابت کرد که صاحب این جمجمه، بر خلاف آنچه که قبلا تصور میشد، آرسینوی چهارم خواهر ناتنی کلئوپاترا (آخرین ملکۀ مصر باستان) نیست.
فرادید| به گفته محققان، جمجمه‌ای که مدت‌ها تصور میشد متعلق به آرسینوی چهارم، خواهر ناتنی کلئوپاترا است، در واقع متعلق به پسر نوجوانی است که یک اختلال ژنتیکی داشته است. در یک مطالعه جدید، ترکیب سی تی اسکن و آنالیز DNA یک بار برای همیشه ثابت کرده اسکلتی که یک قرن پیش در ترکیه کشف شد، بر خلاف تصورات پیشین، آرسینو نبوده است.
به گزارش فرادید، سال ۱۹۲۹، اسکلتی در یک تابوت سنگ مرمری در ساختمانی به نام اوکتاگون (هشت ضلعی) در اِفِسوس پیدا شد؛ اینجا مکانی باستان‌شناسی در ترکیه بود که دارای معبدی عظیم برای آرتمیس، الهه یونان باستانی شکار بود. هیچ گونه گورنهاده یا کتیبه‌ای پیدا نشد، اما باستان‌شناسان آن زمان به این نتیجه رسیدند این گور برای یک زن جوان بلندمرتبه ساخته شده است. آن‌ها حدس زدند فرد مدفون در مقبره، آرسینوی چهارم است که علیه خواهر ناتنی خود و ژولیوس سزار سلاح به دست گرفت و محاصره اسکندریه در سال‌های ۴۸ تا ۴۷ پیش از میلاد را رهبری کرد. آرسینو و سربازانش در آن نبرد شکست خوردند و او به معبد آرتمیس در اِفِسوس پناهنده شد. سال ۴۱ پیش از میلاد، وقتی آرسینو ۲۲ساله بود، مارک آنتونی دستور اعدام او را صادر کرد.
تیمی از محققان اخیرا این احتمال مبنی بر اینکه جمجمه‌ای که یک قرن پیش پیدا شده متعلق به خواهر ناتنی کلئوپاترا است را دوباره بررسی کردند. تجزیه و تحلیل رادیوکربن آن‌ها از بقایا، تاریخ مرگ فرد مدفون را بین ۲۰۵ تا ۳۶ پیش از میلاد تعیین کرد که با تاریخ مرگ ثبت‌شده آرسینو مطابقت دارد. با این حال، مرحله‌ی رشد اسکلت نشان می‌دهد فرد مدفون فقط ۱۱ تا ۱۴ سال سن داشته، یعنی بسیار جوانتر از آنچه آرسینو در هنگام مرگ بود.
گِرهارد وِبِر، نویسنده ارشد این مطالعه و استاد انسان‌شناسی تکاملی در دانشگاه وین، گفته: «اما در این تجزیه و تحلیل، یک شگفتی بزرگ رخ داد. در آزمایش‌های مکرر روی جمجمه و استخوان ران، به وضوح وجود یک کروموزوم Y تأیید شد، به بیان دیگر، معلوم شد که فرد مدفون مذکر بوده است.»
از آنجا که استخوان‌های جمجمه نازک‌تر و شکننده‌تر از حد انتظار بودند، محققان اسکلت را بیشتر بررسی کردند و ناهنجاری‌هایی را کشف کردند که پیش‌تر مشاهده نشده بود.
یکی از شکاف‌های روی جمجمه، جایی که استخوان‌های فرد در طول زندگی به هم پیوند می‌خورند، قبلاً بسته شده بود. این اتفاق معمولاً نمی‌افتد، مگر اینکه فرد بالای ۶۵ سال سن داشته باشد. بسته شدن زودهنگام این شکاف جمجمه‌ای سبب نامتقارن شدن جمجمه پسر شده است.
نکته‌ی جالب‌تری که محققان در مطالعه‌ی خود خاطرنشان کردند، فک فوقانی این فرد با شکل غیرعادی همراه با حداقل یک دندان بود که هیچ اثری از سایش نداشت. این دو ویژگی نشان می‌دهد عملکرد فک بالایی پسرک خوب نبوده و احتمالاً فک پایینی‌اش هم کوچک و غیرعادی بوده است.
به گفته محققان، یک توضیح احتمالی برای این ویژگی‌های جمجمه و فک، یک اختلال ژنتیکی نادر به نام سندرم تریچر کالینز (TCS) است. این عارضه بر رشد صورت و سر اثر گذاشته و موجب ایجاد فک کوچک، چشم‌های کج رو به پایین و مشکلات شنوایی و بینایی می‌شود. اگرچه تیم تلاش کرد از تجزیه و تحلیل ژنتیکی برای شناسایی TCS در پسر نوجوان استفاده کند، بخش‌های باقیمانده از DNA برای اثبات این مشکل کافی نبودند.
اینکه چرا این پسر با اختلالات رشدی در ساختمان مهمی مثل اوکتاگون اِفِسوس دفن شده، هنوز یک راز باقی مانده است. اما آنچه اکنون می‌توانیم با قطعیت بگوییم این است که فردی که در اوکتاگون دفن شده، آرسینوی چهارم نبوده و جستجو برای یافتن بقایای او باید ادامه یابد.
مترجم: زهرا ذوالقدر
