خاطرات دکتر ویلز در ایران عهد قاجار؛ «ماجرای گنج‌یابی ما با راهنمایی مرد یهودی»

فرادید| در اینجا گزیده‌ای از خاطرات دکتر ویلز را می‌خوانید که در آن دربارۀ تلاش برای گنج‌یابی در ایران با راهنمایی یک مرد یهودی سخن گفته است:

به گزارش فرادید؛ آنطور که پیرسون می‌گفت، تعدادی از یهودیان بومی که اطلاع کافی از سوابق امر و نقاط محتمل بر وجود گنج دارند، با پرداختن مبلغی قابل توجه به عوامل حکومتی، محرمانه اجازۀ کاوش گرفته و هر شب به این کار ادامه می‌دهند و اتفاقا نتایجی هم به دست آورده‌اند.

. . . مرد یهودی جلوتر آمد و گفت: مستر اگر خواسته باشید من هم حاضرم چند نقطه مطمئن از لحاظ وجود گنج را در قبال گرفتن مبلغی جزئی به شما نشان بدهم و حتی شبها تا صبح برای شما به کار کاوش بپردازم.

حفاری باستان‌شناسی فرانسوی‌ها در شوش در دوران ناصرالدین شاه؛ در این تصویر کاوشگر فرانسوی در حالا ارائه دستورات به کارگر ایرانی است.

بنابر همین قرار، چند روز بعد مرد یهودی به سراغمان آمد و ما را به محلی که نشانی داده بود برد، در حالیکه دو کارگر هم به همراه آورده بود. کار گنج‌یابی ما شروع شد، درحالیکه مرد یهودی مواظب کارگران بود و ما هم مواظب یهودی. پس از مقداری خاکبرداری از زمینی به مساحت ده متر در ده متر با حدود یک متر عمق، کار خاکبرداری توام با غربال کردن خاک شد.

در طول کار ناگهان متوجه توجه غیرمعمول مرد یهودی نسبت به یکی از کارگران شدم. با کمی دقت متوجه دو قطعه کوچک چند سانتیمتری از طلا شبیه لوله‌ای استوانه‌ای و کوتاه شدم که داخل آن مسدود و مملو از گل و خاک بود. چند دقیقه بعد هم دو تکه دیگر کمی متفاوت‌تر از تکه‌های قبلی پیدا شد که جنس طلایشان آنطور که انتظار می‌رفت خالص نبود.

سرانجام پس از ساعت‌ها خاکبرداری دستور دادیم کار را متوقف کنند زیرا این چهار تکه طلای کشف شده به سختی هزینه پولی را که جهت نشان دادن محل و همینطور به عنوان مزد کارگران پرداخت کرده بودیم جبران می‌کرد.