سفر در تاریخ؛ سال تحویل در کنار رضاشاه؛ برنامه نوروزی رضاشاه برای سفرای خارجی چگونه گذشت؟

سفرنامه کازما، سفرنامه خاطرات آکی ئوکازما، نخستین وزیرمختار ژاپن در ایران است. ایران خاطرات از سال ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۱ ادامه دارد. کتاب فوق با ترمه دکتر هاشم رجب‌زاده، از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سال ۱۳۸۰ به چاپ رسیده است.

سلام نوروزی و میهمانی‌های شاه

 تقویم ایران برپایه سال خورشیدی است و سال هماهنگ با طبیعت با بهار آغاز می‌شود و با زمستان پایان می‌گیرد در این گاه شماری آشفتگی و اشتباه در فصل‌ها، که در دیگر کشور‌ها پیدا می‌آید هرگز روی نمی‌دهد سال تازه ایرانی در ماه مارس فرنگی شروع می‌شود.

 هنگامی که مرغان به نغمه سرایی می‌نشینند و گل‌های بسیار از هر گونه می‌شکفد در نوروز در شامگاه ۲۱ مارس (۱) فروردین شاه، ایران، همه وزرای مختار خارجی مقیم تهران را به مهمانی مجللی در کاخ دعوت می‌کرد. در آغاز سال نو ایرانی که «نوروز» خوانده می‌شود در شهر‌ها و هم در روستا‌ها قاطبه مردم رختِ نو می‌پوشند و شادمانی می‌کنند در بامداد، نوروز، شاه با دعوت از همه دولتمردان و امیران و مقام‌های داخلی و خارجی به کاخ مراسم سلام برگزار می‌کند.

رسم سلام نوروزی از روزگار باستان در ایران بازمانده است شاه با هر یک از صاحب منصبان و اعیان دست می‌دهد و به دست خود به هر کدام آنها سکه طلای تازه ضرب شده عیدی می‌دهد من هم سکه طلائی که چهره رضاشاه بر آن نقش شده، بود گرفتم در یکی از سلام‌های نوروزی خانمهارت همسر وزیر مختار تازه امریکا که شوهرش در سفر بود و نمی‌توانست به مراسم سلام بیاید از من خواست که یکی از این سکه‌های تازه ضرب شده برای او بگیرم. من از این کار خجالت می‌کشیدم، اما با شرمندگی بسیار از افسر مأمور تشریفات این خواهش را کردم.

او خنده‌ای سرداد و یک سکه هم برای خانم هارت به من داد. بر روی، هم چهار بار در مهمانی شام مجلل در کاخ دعوت و حضور داشتم. شاه همیشه فقط میان تالار می‌ایستاد و میان مدعوین گردش نمی‌کرد. ملکه یا دیگر خانم‌های ایرانی در این مهمانی‌ها. نبودند سرِ میز شام کنار رضاشاه همسر میوزیر مختار شوروی و زن سفیر ترکیه و بعد همسران وزرای مختار انگلیس و بلژیک نشستند جای من در امتداد ردیفی بود که شاه نشست.

منو شام اصلی در این مهمانی‌ها خوراک فرنگی بود؛ اما گاهی پلو‌های شیرین یا چلو ایرانی هم می‌دادند پلوی شیرین مانند گوموْگو یا دمپختک ژاپنی است و در آن گوشت میریزند و آن را شیرین پلو می. خوانند شاه ایران این غذا را با میل و رغبت می‌خورد در یکی از این مهمانی‌ها همسر سر رابرت کلیف، که آن زمان جانشین وزیر انگلیس بود و حالا وزیر مختار مقیم توکیو است، کنار چپ شاه نشسته بود.

 شام اصلی تمام شد در دور آخر میوه آوردند. شاه به بشقاب نگاه کرد، و مردد بود که از کدام میوه بردارد خانم کلیف گلابی را نشان داد و گفت: این چطور است؟ و با لبخندی آن را برای شاه برداشت این صحنه شوق‌انگیز هنوز به روشنی در یادم است. تخت طاووس در آن مهمانی مجلل پس از خوردن، شام شاه پیش افتاد و ما را به تالار بزرگی که با نفایس بسیار آراسته بود عمارت موزه یا تخت طاووس در کاخ گلستان برد.

تخت طاووس

مشهور در جهان در آنجا بود. حدود دویست سال پیش نادرشاه پادشاه ایران به هند لشکر کشید و تخت طاووس را به غنیمت گرفت. این تخت حدود ۶ پا طول و ۴ پا عرض داشت و به اندازه تخت خوابی می‌نمود پایین آن آراسته به الماس و مروارید لبه‌های آن مزین به مروارید و از بالا به سوی پایین نقش طاووسی است که پر‌هایش را باز کرده، و مرصع به یاقوت کبود است. بر لبه‌های بالا یاقوت و زمرد نشانده‌اند و در آن میان الماسی می‌درخشد که از ممتازترین قطعه‌ها در جهان است و ۹۰ قیراط وزن دارد این قطعه الماس گوهری درخشان و نفیس شگفتی‌انگیز و بس پرجلوه بود، اما گرزن تحقیق کرده و نوشته است که ساختن تخت طاووس اصلی را امیر تیمور کشورگشای بزرگ آغاز کرد و شاه جهان پادشاه سلسله مغولی هند به انجام رساند؛ اما آن را به غارت بردند و آن تخت از میان رفته است تخت طاووس کنونی را از نو در دوره فتحعلی شاه و به نام زن محبوبی از کنیزکان او طاووس، نام ساختند شاه ایران به من گفت که این موضوع حقیقت دارد. هر بار که به یاد ایران می‌افتم زود تخت طاووس و شاه ایران که کنار آن ایستاده بود و قامت بلندش همچون مجسمه‌ای مفرغی می‌نمود، به خاطرم می‌آید.

منبع: انتخاب