تصاویر؛ سفر در زمان؛ عکس های کم‌تر دیده شده از میدان ونک؛ وقتی ونک میزبان تخت جمشید بود
یکی از گره‌های ترافیکی کلانشهر تهران میدان ونک است؛ میدانی که پذیرای شرق‌نشین‌ها از بزرگراه حقانی است و در مسیر جنوب به شمال خیابان ولیعصر(عج) قرار دارد و شهروندان را از خیابان ملاصدرا به غرب تهران هم هدایت می‌کند.
یکی از راه‌حل‌های مشکل ترافیکی این میدان مهم، البته چندسطحی یا چندطبقه‌کردن آن است؛ طرحی که مدتی است مدیران شهری آن را مطرح و به‌تازگی حمید جوانی، شهردار منطقه ۳ جزئیات آن را بیان کرده است، اما میدان ونک چه بوده که حالا قرار است به میدانی چندسطحی تبدیل شود.
- «ون» های ونک
ونک بخشی از روستایی از توابع شمیران بود که به درختان «ون» یا «زبان‌گنجشک» ش مشهور است، آن‌قدر که بسیاری معتقدند به برکت همین درختان اینجا را ونک نامیدند. همچنین می‌گویند اینجا را یکی از درباریان قاجار به نام میرزایوسف از ناصرالدین‌شاه خرید تا آن را آباد کند و او که مالک محله‌هایی چون یوسف‌آباد و عباس‌آباد بود، در آبادانی این منطقه هم کوشید و با حفر چاه و کاریز، آبادانی را به محله ونک هدیه کرد و باغ‌های اینجا پر شد از درختان پربار توت، گردو، زالزالک و البته ون.
- اولین عکس
بعد از احداث خیابان ولیعصر(عج) که از سال ۱۳۰۰آغاز شد و تا حدود ۱۹سال بعد ادامه یافت، ونک برای مدتی محدود، سه‌راه ونک بود و سپس به میدان تبدیل شد. اینگونه به‌نظر می‌رسد که این عکس، نخستین تصویر از این میدان است که در سال ۱۳۴۰ثبت شده است.
- ارامنه ونک در آرارات
از زمان قاجارگروهی از هموطنان ارمنی، خواسته یا ناخواسته به این منطقه از تهران کوچ کردند و در جایی که اکنون میدان ونک در آن قرار دارد مستقر شدند. این گروه از اقلیت‌های دینی، در همین حوالی برای خود قلعه، باشگاه و گورستانی ساختند که اکنون با زمین‌های باشگاه آرارات میدان ونک پیوسته شده است. کلنگ این ورزشگاه اوایل دهه ۵۰شمسی در زمینی به مساحت ۷۴هزار مترمربع زده شد و هدف از تأسیس آن گسترش ورزش و آموزش ارامنه بود.
- ستون‌های تخت‌جمشید در میدان ونک
جشن‌های ۲۵۰۰ساله در دوره پهلوی اول و در سال ۱۳۵۰در کنار ستون‌های به‌جا مانده از تخت‌جمشید در منطقه مرودشت شیراز برگزار شد. در این جشن‌ها که در همان سال، به‌عنوان یکی از از پرهزینه‌ترین جشن‌ها در دنیا در کتاب رکوردهای گینس به ثبت رسید، بسیاری از سران کشورهای جهان شرکت کردند. در همان سال، بخش‌هایی از مراسم جشن ۲۵۰۰ساله شاهنشاهی در میدان ونک تهران نیز برگزار شد و ماکتی از تخت‌جمشید مدت‌ها در این میدان بود که قبل از انقلاب اسلامی برچیده شد.
- «فان‌فار» میدان ونک
با آغاز قرن بیستم شهربازی‌ها به یکی از نمادهای پیشرفت در شهرها تبدیل شدند و شاه ایران هم چون می‌خواست از این قافله عقب نماند؛ با ساخت «فان‌فار» یا شهربازی با همان چرخ‌فلک بزرگش در میدان ونک موافقت کرد. شهربازی میدان ونک سال ۱۳۴۳در زمینی به وسعت ۵هزار مترمربع ساخته و با دستگاه‌های کم، اما جدید و جذاب میزبان خانواده‌های متمول تهرانی شد. بعد از ۱۰سال و به‌خاطر استقبال تهرانی‌ها، این شهربازی به زمین‌های محله اوین منتقل شد و با نام لوناپارک به‌کار خود ادامه داد و لوناپارک هم در سال ۱۳۸۵تعطیل شد.
- دراوین سینمای ونک
یکی از منحصربه‌فردترین مکان‌های تفریحی در محدوده میدان ونک، دراوین سینمای ونک بود؛ سینمایی روباز که علاوه بر فضای مبله، اتومبیل‌رو هم بود و کسانی که خودرو داشتند هم می‌توانستند بلیت بخرند و با اتومبیل خود در شماره‌ای مشخص پارک کنند و از داخل خودرو فیلم مورد علاقه خود را تماشا کنند. این سینما در زمینی به مساحت ۱۴هزار مترمربع در محله ونک احداث شده بود و گنجایش ۲۳۶خودرو را داشت.
- میدان در دهه‌های بعد
میدان ونک از دهه ۷۰، جایی برای تردد پیاده‌روها هم داشت؛ میدانی که طراحی هندسی‌اش به‌گونه‌ای بود که رهگذران می‌توانستند در میان فواره‌ها و فضای سبز میدان قدم بزنند و وقت بگذرانند. در این شکل طراحی، حوضی با فواره‌هایش به شکل ستاره‌ای چندوجهی در مرکز میدان قرار گرفته بود که اطرافش نیز فضای سبز و حوض‌های کوچک‌تر قرار داشت. در طول زمان برخی حوض‌ها به فضای سبز تبدیل شد.
- برج اسکان
یکی از ویژگی‌های این روزهای میدان و محله ونک برج‌هایی است که آن را احاطه کرده است. شاید یکی از بلندترین برج‌های این منطقه، برج اسکان بود. این مجموعه بین سال‌های ۱۳۵۱تا ۱۳۵۶ساخته شد و شامل بخش‌های مسکونی، اداری و تجاری است. بلندای این ساختمان‌ها از سطح خیابان میرداماد تا روی بام، حدود ۹۰متر است و تا دهه ۷۰، یکی از بلندترین برج‌های تهران بودند.
منبع: همشهری
