عکس| کشف تندیس نادر برنزی یک جنگجوی سلتی در آلمان

فرادید| باستان‌شناسان در مانچینگ (باواریا) به کشف شگفت‌انگیزی دست یافته‌اند که دیدگاه بی‌سابقه‌ای درباره‌ی زندگی روزمره، مهارت‌های دستی و آیین‌های مذهبی سلتی‌های باستان ارائه می‌دهد.

به گزارش فرادید، در یک کاوش سه‌ ساله از ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴، تیم باستان‌شناسی بیش از ۴۰ هزار شیء در «آپیدوم آو مانچینگ»، یکی از گسترده‌ترین سکونتگاه‌های سلتی در اروپای مرکزی را کشف کردند. بین این یافته‌ها، یک تندیسه‌ی برنزی از یک جنگجوی سلتی با ریزه‌کاری دقیق و نمادگرایی مرموز خود، توجه کارشناسان را به خود جلب کرده است. 

 این تندیسه‌ی برنزی که ۷.۵ سانتی‌متر ارتفاع و ۵۵ گرم وزن دارد، جنگجویی سلتی را نشان می‌دهد که زره سینه بر تن دارد اما از کمر به پایین برهنه است. این ویژگی عجیب موجب کنجکاوی تاریخ‌دانان و باستان‌شناسان شده است. 

ماتیاس فیل، سرپرست حفظ آثار تاریخی در دفتر ایالتی باواریا گفته: «این جنگجوی کوچک برنزی انگار درست از داستان‌های آستریکس و اوبلیکس بیرون آمده، اما واقعی است.» 

مجسمه در خندقی درون سکونتگاه کشف شد و کارشناسان باور دارند ممکن است هدفی تزئینی یا آیینی داشته، شاید به دلیل حلقه‌ی کوچکی که روی سر آن تعبیه شده و می‌توانسته به شکل آویز استفاده شود. 

مجمسه ۷.۵ سانتیمتری جنگجوی سلتی پس از مرمت

این مجسمه که با استفاده از روش «ریخته‌گری لاست وَکس» ساخته شده، مهارت‌های چشمگیر فلزکاری سلتی‌ها را نشان می‌دهد. در این روش، مدل مومی در خاک رس قرار می‌گیرد، ذوب می‌شود و با برنز مذاب جایگزین می‌شود که منجر به خلق آثار هنری بسیار دقیق و بادوام می‌شود. توماس استاکل، مرمتگر دفتر ایالتی می‌گوید: «این روش مجسمه کاری پیچیده و ظریف و گواه‌ی پیشرفت و دقت صنعتگران سلتی است.» 

«آپیدوم آو مانچینگ» که در قرن سوم پیش از میلاد بنا شد و تا اواسط قرن نخست پیش از میلاد رها شد، مرکز سیاسی و اقتصادی مهمی در شمال آلپ بود. این سکونتگاه نزدیک به ۴۰۰ هکتار گسترش داشت و گنجایش ۱۰ هزار نفر جمعیت را داشت که بیش از شهر قرون وسطایی نورنبرگ بود. 

کاوش‌ها نشان داد این سکونتگاه دارای برنامه‌ریزی شهری منظم بوده و شامل خیابان‌ها، میدان‌های مرکزی، کارگاه‌ها و مناطق مسکونی بوده است. اشیای به‌دست‌آمده از این محل شامل ابزارها، ظروف سفالی، اشیای فلزی و حتی شواهدی از مصرف ماهی است که نشان‌دهنده‌ی رژیم غذایی متنوعی شامل حیوانات اهلی، غلات و محصولات لبنی بوده است. استفاده از مواد بازیافتی و وجود محله‌های صنایع منظم، نشان‌دهنده‌ی جامعه‌ای کارآمد و پیشرفته از دید فناوری است. 

برخی یافته‌ها حاکی از اعمال آیینی هستند، از جمله بقایای انسانی و حیوانی در یک چاه آیینی همراه با ۳۲ شیء فلزی و بیش از ۵۰ ظرف سفالی. این کشفیات همراه مجسمه‌ی جنگجوی برنزی با ریزه‌کاری دقیق، نشان می‌دهد چنین مجسمه‌هایی ممکن است در جامعه‌ی سلتی اهمیت معنوی یا نمادین داشته‌اند. فیل توضیح می‌دهد: «این مجسمه ممکن است کاربرد آیینی داشته و نشان‌دهنده‌ی آیین‌های پیچیده و گاه عجیب سلتی‌ها است.» 

محل آویزان شدن این تندیسه روشن نیست

نمایش برهنگی در این جنگجوی برنزی به‌ویژه جالب توجه است. در حالی که جنگجو زره‌ی سینه به تن دارد، بخش پایینی بدنش عریان است و بر مردانگی او تأکید دارد. این تصویر با سوابق تاریخی از جنگجویان سلتی که به عنوان مزدور در ارتش‌های یونان خدمت می‌کردند همسو است، جایی که برهنگی در هنر نماد قدرت و شجاعت بود. هنوز روشن نشده که این مجسمه زیور شخصی، پیشکش یا شیء آیینی بوده، اما کیفیت ساخت آن نشان می‌دهد ارزش زیادی داشته است. 

اهمیت مانچینگ فراتر از اشیای فردی است. این سکونتگاه دیدگاهی ارزشمند درباره‌ی زندگی شهری، شبکه‌های تجاری و آداب فرهنگی سلتی ارائه می‌دهد. با وجود اینکه ۸۷٪ از محوطه هنوز کاوش نشده، باستان‌شناسان امید دارند کشفیات بیشتری انجام شود تا گنجینه‌های جدیدی آشکار شود و ما بتوانیم این تمدن اسرارآمیز را بیشتر درک کنیم. 

گنج افسانه‌ای طلای مانچینگ

از کشفیات مهم پیشین در مانچینگ می‌توان به گنج طلای افسانه‌ای سلتی اشاره کرد که نزدیک به ۳.۷ کیلوگرم وزن داشت و بزرگ‌ترین مجموعه‌ی سکه‌های سلتی کشف‌شده در منطقه بود. این گنج سال ۱۹۹۹ یافت شد و ۴۸۳ سکه‌ی طلای ارزشمند و یک شمش طلای ۲۱۷ گرمی داشت که درکل نزدیک به ۳.۷ کیلوگرم طلای سلتی را تشکیل می‌داد که بزرگ‌ترین گنج سکه‌ی سلتی کشف‌شده تاکنون بود. 

در رخدادی تکان‌دهنده، بخش بزرگی از این گنج در نوامبر ۲۰۲۲ از موزه‌ی مانچینگ دزدیده شد. در حالی که سه نفر از چهار متهم به زندان‌های چندساله محکوم شدند، بیشتر طلای سرقت‌شده هنوز پیدا نشده و شاید ذوب شده باشد. فیل می‌گوید: «اگر چنین گنجی یک بار در آنجا کشف شده، نمی‌توان کشف گنجی دیگر را غیرممکن دانست، اما چرا چنین شیء ارزشمندی را رها می‌کردند؟ اینها را افراد با خود می‌برند.» این امر تأکیدیست بر اهمیت تاریخی و رمز و راز پیرامون مانچینگ. 

گنج طلای مانچینگ شامل ۴۸۳ سکه‌ی سلتی و یک قطعه طلا به وزن ۲۱۷ گرم

پنجره‌ای به اروپای باستان

مجسمه‌ی جنگجوی برنزی مانچینگ ترکیبی از هنر، آیین و ساختار اجتماعی است که جامعه‌ی سلتی را تعریف می‌کرد. با ادامه‌ی پژوهش‌ها، چنین یافته‌هایی نه تنها دانش ما از اروپای باستان را غنی می‌کنند، بلکه گواه اهمیت حفظ میراث باستان‌شناسی برای نسل‌های آینده هستند. 

آپیدوم آو مانچینگ همچنان یک مکان ارزشمند برای پژوهش‌های سلتی است و دیدگاه‌های نادری را در اختیار ما می‌گذارد که هیچ نوشته‌ای از خود بر جای نگذاشته است.

مترجم: زهرا ذوالقدر