تندیس خدای کوتولۀ مصر باستان در زیر «پلّکان ابدیت» پیدا شد

فرادید| در کنار این تندیس کوچک که به احتمال زیاد نوعی تعویذ یا طلسم محافظت از چشم‌زخم بوده است، مهره‌های دیگری همچون چشم‌زخم‌های شیشه‌ای نیز وجود دارند. این قطعه در یک مقبره ۲۱۰۰ ساله متعلق به دوره هلنیستی به دست آمده و نخستین بازنمایی از خدای پتایکوس است که در آناتولی پیدا می‌شود.

به گزارش فرادید؛ پتایکوس در مصر باستان خدایی حامی و محافظ بود که معمولاً به شکل کوتوله‌ای طاس با پاهای پرانتزی تصویر می‌شد؛ او اغلب روی پشت تمساح‌ها می‌ایستاد و مارها را در دست داشت. باور بر این بود که او ارواح مردگان را در سفرشان به جهان پس از مرگ از شر نیروهای اهریمنی حفظ می‌کند.

گردنبند 2100 ساله با تندیس خدای مصری که در مقبرۀ یافت شده در انتهای پلکان ابدیت پیدا شد

پتایکوس در مصر خدایی کوچک به شمار می‌آمد و هرگز جایگاهی هم‌ردیف با ایزدان بزرگ و رسمی همچون اوزیریس، ایزیس و هوروس نداشت. منابع نوشتاری درباره او اندک است و بیشتر به کتیبه‌های دیواری یا پاپیروس‌های پراکنده محدود می‌شود. آنچه بیش از همه از او به جا مانده، همین تندیس‌ها و تعویذهای کوچک است. حتی نام واقعی او به زبان مصری نیز مشخص نیست و به همین دلیل در منابع مصر باستان اطلاعات اندکی درباره‌اش ثبت شده است.

تندیس‌های این ایزد از اواخر عصر برنز (۱۳۰۰ پیش از میلاد) بیرون از مصر نیز دیده شده‌اند؛ ابتدا در سوریه و فلسطین پدیدار شدند و سپس به جزایر مدیترانه، یونان و ایتالیا راه یافتند. هرودوت روایت کرده است که فینیقی‌ها در مسیرهای بازرگانی خود، پرستش پتایکوس را گسترش دادند و حتی او را به‌عنوان نماد دماغۀ کشتی‌هایشان به کار می‌بردند.

مقبره‌ای که «پلکان ابدیت» به آن منتهی می‌شود

شهر پره یکی از بزرگ‌ترین شهرهای پادشاهی «کوماژن» (۱۶۳ پیش از میلاد ـ ۷۲ میلادی) بود. این شهر در مسیر راهبردی میان «ملطیه» و «ساموساتا» قرار داشت و نقش ایستگاه استراحت و تأمین تدارکات برای مسافران را ایفا می‌کرد. فرهنگ کوماژن ترکیبی از سنت‌های یونانی ـ هلنی، ایرانی و بومی آناتولی بود. در این بستر، آیین‌ها و خدایان گوناگون در کنار یکدیگر پرستیده می‌شدند و آثار تدفینی کشف‌شده در مقبره‌ها این تنوع دینی را به‌خوبی نشان می‌دهد.

تندیس پتایکوس در مقبره‌ای کشف شد که «پلکان ابدیت» نام گرفته است. این مقبره در انتهای پلکان‌های صخره‌ایِ کنده‌شده در دل زمین ساخته شده و نمونه‌ای از شیوه تدفین زیرزمینی به شمار می‌رود. در این آرامگاه بقایای ۱۴ نفر در بخش‌های جداگانه یافت شد که به‌احتمال زیاد از خانواده‌های اشرافی کوماژن بوده‌اند. در میان آن‌ها یکی از طاقچه‌های تدفین با دو ستونک مستطیلی حکاکی‌شده در دو طرف تزئین شده بود؛ عنصری کم‌نظیر که در هیچ‌یک از دیگر آرامگاه‌های گورستان پره دیده نشده است.